Thầy Nguyễn Bách Sa lưu ý học sinh trong quá trình học, ôn tập môn Ngữ văn. Ảnh: Dung Nguyễn |
Đề thi minh họa giúp học sinh hình dung cụ thể hơn cấu trúc, nội dung, mức độ cần đạt của từng môn học. Mặc dù đề minh họa Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 có vai trò quan trọng, song trong quá trình dạy học giáo viên phải lưu ý tránh làm sai lệch quan điểm, mục tiêu chương trình mới.
Thầy Nguyễn Bách Sa - giáo viên Ngữ văn, Trường THPT Nguyễn Du (Đăk Hà, Kon Tum) cho biết, Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 là kỳ thi đầu tiên theo Chương trình GDPT 2018 nên khá mới mẻ đối với giáo viên và học sinh. Đề minh họa như sự chỉ dẫn, định hướng giúp các em tự tin, chủ động trong việc học. Khi các em làm thử đề thi minh họa cùng với nhận xét, đánh giá của giáo viên sẽ nhìn nhận rõ năng lực, kỹ năng, điểm mạnh bản thân để xây dựng lộ trình học tập.
Đối với môn Ngữ văn, từ năm 2025 trở đi, đề thi tốt nghiệp THPT vẫn giữ nguyên cấu trúc hai phần như kỳ thi tốt nghiệp hiện nay nhằm đánh giá năng lực đọc hiểu và viết của học sinh. Điểm mấu chốt trong đề thi tốt nghiệp môn Ngữ văn là ngữ liệu mới ngoài sách giáo khoa. Do đó, thầy Sa lưu ý học sinh cần trang bị phương pháp học tập, ôn thi phù hợp.
Cụ thể, việc đọc sách không chỉ nâng cao năng lực đọc hiểu mà còn giúp các em trau dồi vốn từ viết lách. Các văn bản nghị luận và văn bản thông tin mới mẻ, cập nhật cũng là ngữ liệu có thể xuất hiện trong đề thi. Chính vì vậy, học sinh cần rèn luyện kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin hiệu quả.
Bên cạnh đó, đọc sách đúng phương pháp là cách để giải quyết thông tin văn bản nhanh chóng hơn, bởi ngữ liệu đề thi hoàn toàn xa lạ, thời gian thi có giới hạn. Để đọc tốt, học sinh cần ứng dụng mô hình 5W+1H (ai, ở đâu, vì sao, khi nào, cái gì và như thế nào), nhằm mở rộng thông tin liên quan đến văn bản. Ngoài ra, học sinh cần tăng cường luyện tập, thực hành giải đề kiểm tra, đề thi.
Môn Ngữ văn thi theo hình thức tự luận nên phần thực hành viết rất quan trọng. Ngoài đọc hiểu các thông tin, sự kiện, chi tiết,… trong văn bản, học sinh cần có kỹ năng diễn đạt vấn đề, chuyển tải được suy nghĩ dưới dạng văn bản viết. Luyện tập giải đề là một trong những cách thức tự kiểm tra kỹ năng viết của bản thân. Trước tiên, học sinh cần viết đúng chính tả, ngữ pháp, văn phong, vấn đề, sau đó luyện tập cách viết hay, cảm xúc và sáng tạo.
Đồng thời học theo sơ đồ tư duy - một trong những phương pháp học tập được áp dụng phổ biến hiện nay. Sử dụng sơ đồ chính là tìm kiếm các từ ngữ quan trọng thể hiện luận điểm chính, phụ trong văn bản.
Đặc biệt, thầy Sa lưu ý học sinh cần thay đổi tâm thế và quan niệm học môn Ngữ văn. Bởi văn học là rung động xúc cảm, con đường cảm thụ những câu chuyện, ngôn từ mà tác giả thể hiện. Học sinh cần học trong tâm thế thoải mái, đầy cảm hứng thì mới cảm nhận được những giá trị tốt đẹp của văn chương.
Trong đề thi, nhất là câu nghị luận xã hội, khuyến khích học sinh thể hiện chính kiến, cách nhìn nhận của bản thân về vấn đề xã hội. Vì vậy các em không cần ngần ngại viết ra những ý kiến, ấn tượng riêng của mình, miễn là tư tưởng ấy không trái với quy định pháp luật, không đi ngược thuần phong mỹ tục dân tộc Việt Nam.
Còn thầy Phạm Đức Phước - Phó Hiệu trưởng Trường THCS-THPT Liên Việt Kon Tum (Kon Tum) trao đổi, ngay sau khi Bộ GD&ĐT công bố đề minh họa cho Kỳ thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025, nhà trường đã tổ chức cho giáo viên tìm hiểu, nghiên cứu. Qua đó, các tổ chuyên môn họp phân tích đề minh họa các môn thi tốt nghiệp 2025 cả về cấu trúc lẫn nội dung và so sánh với đề những năm học trước. Trên cơ sở phân tích, giáo viên triển khai rộng rãi và định hướng cho học sinh cách học và ôn tập.
“Trên cơ sở tổ hợp xét tuyển đại học, đơn vị sẽ phổ biến cho học sinh biết và có định hướng chọn môn thi tự chọn phù hợp với năng lực và định hướng nghề nghiệp”, thầy Phước nói.
Theo thầy Phước, trong quá trình dạy học và ôn tập, giáo viên cũng lưu ý học sinh tìm hiểu về các dạng thức trong đề trắc nghiệm, chủ động kế hoạch ôn luyện để đạt kết quả cao nhất. Đặc biệt chú ý đối với dạng thức 2: Câu hỏi trắc nghiệm dạng đúng/sai, mỗi câu hỏi có 4 ý, thí sinh phải trả lời đúng/sai đối với từng ý của câu hỏi.
Dạng thức này đòi hỏi thí sinh phải có năng lực, kiến thức kỹ năng toàn diện mới đạt được điểm tối đa; Dạng thức 3: Câu hỏi trắc nghiệm dạng trả lời ngắn. Dạng thức này gần với dạng câu hỏi tự luận, được đánh giá thông qua kết quả cuối cùng mà thí sinh phải tự điền vào phiếu trả lời. Dạng thức này đòi hỏi thí sinh có năng lực, kiến thức, kỹ năng chắc chắn.