Thậm chí, khi chấm điểm thấp, giáo viên chủ nhiệm các lớp lại xin giúp các em, để đảm bảo thành tích học tập tốt, lớp cũng đạt chỉ tiêu đề ra. Cứ thế, tâm lý môn phụ khắc sâu vào suy nghĩ của các giáo viên Mỹ thuật, Âm nhạc, Giáo dục công dân... mỗi khi chấm điểm họ lại cân nhắc có ảnh hưởng đến kết quả học tập chung của các em không.
"Học sinh cấp hai bây giờ chỉ chú trọng vào Toán, Văn, Anh để thi lên cấp 3, còn những môn phụ hoàn toàn bị bỏ xó nếu như không muốn nói là bị coi thường", giáo viên nói. Chính vì lối học để thi đó, các cô Toán, Văn, Anh có thể kiếm thêm, còn giáo viên môn phụ như thầy Bách chỉ lương tháng 3,7 triệu đồng.
Không có điều kiện dạy thêm như đồng nghiệp, thầy Bách vừa dạy trên lớp vừa kiêm nhiệm thêm văn thư, hồ sơ, sổ sách, giấy tờ. Ngoài ra, thầy cũng luôn phần họp hành, thao giảng, dự giờ, thi giáo viên giỏi, giờ dạy giỏi.
Gần 20 năm gắn bó với nghề, giáo viên Công nghệ như cô Trần Thị Phương Thảo (43 tuổi, Thanh Hóa) quen với cảnh "phân biệt" thầy cô dạy môn chính quần áo đẹp, xe máy, ôtô xịn đi đến trường. Còn cô vẫn gắn bó với chiếc xe máy Honda cũ từ ngày lấy chồng đến giờ.
Để nhận được 10 triệu đồng tiền lương mỗi tháng, ngoài dạy học cô Thảo xung phong kiêm nhiệm thêm vị trí phó chủ tịch công đoàn, đi sớm về khuya như cơm bữa. Mức lương ít ỏi này chỉ đủ lo cho gia đình ăn uống, quần áo, đi lại. Tiền học ôn, các khoản chi tiêu lớn trong nhà chồng cô sẽ đảm nhận.
"Nhìn đồng nghiệp có học sinh để dạy thêm, bản thân cũng ao ước. Nhưng thực tế, đâu ai đi học thêm môn Công nghệ bao giờ. Mỗi lần nghĩ đến mà ngậm ngùi, đành lấy chuyện khác ra làm niềm vui, khỏa lập sự tủi thân", cô giáo nói.
Cô cũng từng xin đảm nhận giáo viên chủ nhiệm lớp để tăng thêm phụ cấp trách nhiệm, nhưng không lần nào thành công. Nhà trường thường ưu tiên cho giáo viên bộ môn chính Toán, Văn, Anh, Lý, Hóa, Sinh, Sử, Địa. Giáo viên dạy Công nghệ, Giáo dục Công dân, Tin học, Thể dục mà làm chủ nhiệm lớp là chuyện xưa nay hiếm.
Do đó, nhiều thầy cô vừa được dạy thêm, vừa được chủ nhiệm, họ đã giàu lại giàu hơn, có tiền mua ô tô, quần áo đẹp, nuôi con đầy đủ. Còn giáo viên môn phụ đã nghèo ngày càng nghèo hơn.
Nhiều chuyên gia cho rằng, môn chính, môn phụ cũng là một trong những hệ lụy của vấn đề dạy thêm, học thêm gây ra. Môn nào được coi trọng, học sinh đi học thêm nhiều, giáo viên kiếm bộn tiền nhờ dạy thêm. Còn môn nào không được coi trọng điểm số, thi cử, giáo viên chỉ có lương, không có cơ hội dạy thêm.
GS Đào Trọng Thi, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Thanh thiếu niên nhi đồng của Quốc hội, cho rằng dạy thêm học thêm là nguồn cơn của việc phân biệt môn chính, môn phụ, tạo ra sự chênh lệch lớn trong thu nhập của giáo viên.
Muốn xóa khoảng cách này cần thay đổi thi cử, điểm số, đánh giá học sinh. Chừng nào chúng ta còn thi cử nặng kiến thức, không chú trọng kỹ năng, chừng đó còn dạy thêm, học thêm, còn môn chính, môn phụ. Một nền giáo dục tồn tại bằng điểm số, thi cử, điều tất yếu học sinh sẽ đổ xô đi học thêm những môn bắt buộc thi.
Thầy cô giáo dạy môn phụ. Ảnh: VTC. |
GS.TS Phạm Tất Dong, Phó chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam, nhìn nhận chừng nào việc thi cử đầu cấp chưa thay đổi, vấn đề dạy thêm và môn chính, phụ chưa thay đổi. Sở GD&ĐT yêu cầu học sinh thi vào lớp 10 bằng 3 môn Toán, Văn, Anh, buộc phụ huynh nảy sinh tâm lý "ưu tiên cho con đi học 3 môn này mới đỗ vào lớp 10". Nguồn cơn môn chính, môn phụ cũng từ đó mà ra và ngày càng cắm sâu vào tư duy phụ huynh, xã hội việc "thi cái gì thì học cái đó".
Như vậy, lý do để tồn tại của dạy thêm, học thêm là nền giáo dục nặng về lý thuyết, áp lực kiểm tra, thi cử và tâm lý bằng cấp, hơn thua của phụ huynh. Giáo dục chưa dựa trên nền tảng học thật, thi thật và chất lượng thật mà chạy theo thành tích ảo, xếp loại học sinh giỏi ngày càng tăng, đỗ tốt nghiệp 100%, đỗ đại học 100%, bất chấp tình trạng thừa thầy, thiếu thợ trong xã hội.
Theo báo cáo phân tích ngành giáo dục Việt Nam giai đoạn 2011-2020 do Viện Khoa học giáo dục Việt Nam và UNESCO công bố, chi phí học thêm là khoản lớn nhất với gia đình học sinh phổ thông hiện nay. Chi phí học thêm đối với tiểu học là 32%, THCS là 42% và THPT là 43%.
Nhiều phụ huynh có con học THCS cho rằng, việc Bộ GD&ĐT đề xuất miễn học phí cho tất cả học sinh cấp THCS kể từ năm học 2022-2023 là tín hiệu đáng mừng. Tuy vậy, số tiền được miễn này chẳng thấm gì với các khoản tiền học thêm mà phụ huynh bỏ ra hàng năm. Họ phải đóng rất nhiều tiền học buổi 2, tiền học thêm, học câu lạc bộ ngoài giờ.