Theo cô Lê Na, câu Nghị luận văn học cũng là câu phân hóa thí sinh. Ở đây, trong ba khổ thơ cuối, ngoài phân tích được thiên nhiên, phân tích được thành quả lao động, học sinh còn phải phân tích được nghệ thuật của tác giả. Niềm vui lao động còn phải hòa chung với cảm hứng xây dựng quê hương đất nước và công cuộc xây dựng Xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc.
Cô Phan Thị Vân Hường - GV Ngữ văn Trường THCS Phú Hồng, huyện Yên Thành, Nghệ An, chia sẻ những kiến thức, kỹ năng thí sinh cần đạt được với đề Ngữ văn năm nay.
Ở phần đọc hiểu, hai câu hỏi ở cấp độ nhận biết về phương thức biểu đạt chính và phát hiện chi tiết có sẵn trong văn bản sẽ giúp học sinh dễ dàng lấy điểm. Câu hỏi đọc hiểu thứ 3 là nhằm kiểm tra học sinh ở cấp độ thông hiểu, đề cập đến một hình ảnh giàu sức gợi trong văn bản, giúp học sinh cảm nhận được ý nghĩa của một hình ảnh trong văn bản.
Về cơ bản, học sinh có thể hiểu được ý nghĩa của hình ảnh nhưng để giành được điểm cao thì đòi hỏi các em phải có những liên tưởng, cảm nhận riêng, biết đặt hình ảnh trong tổng thể văn bản để cảm nhận hết giá trị: Với ốc sên con cái vỏ là một thứ nặng nề, cồng kềnh và không có giá trị. Với ốc sên mẹ vỏ là phương tiện để bảo vệ cơ thể của chúng. Đồng thời ốc sên mẹ cũng cho thấy, chúng không cần dựa vào ai mà chỉ cần dựa vào chính bản thân mình không ngừng nỗ lực, cố gắng để bảo vệ bản thân, sống và phát triển.
Câu hỏi đọc hiểu thứ 4 yêu cầu kỹ năng vận dụng của học sinh. Học sinh nêu thông điệp có ý nghĩa với mình: Cuộc sống không hề hoàn hảo, hãy trân trọng và nâng niu những gì mình đang có. Dựa vào chính bản thân mình và nỗ lực, cố gắng không ngừng.
Thí sinh Nghệ An trao đổi bài sau môn thi Ngữ văn tuyển sinh vào lớp 10. Ảnh: Hồ Lài. |
Phần nghị luận xã hội, đề bài yêu cầu bàn luận về một vấn đề thuộc phạm vi tư tưởng, đạo lí, nhưng đồng thời có thể liên hệ với những thực trạng đang diễn ra trong đời sống xã hội. Thí sinh chỉ cần xác định đúng vấn đề nghị luận sẽ làm tốt. Mỗi chúng ta đều có giá trị của riêng mình bởi vậy việc cần thiết đó chính là phải biết phát huy giá trị của bản thân. Giá trị của bản thân là ý nghĩa của sự tồn tại của mỗi con người, là nội lực riêng trong mỗi con người. Giá trị của bản thân là ưu điểm, điểm mạnh vượt trội của mỗi người so với những người khác khiến mình có một cá tính riêng, dấu ấn riêng không trộn lẫn với đám đông.
Chủ đề “Sự cần thiết của việc phát huy giá trị bản thân” là vấn đề nghị luận xã hội hay, mở, phù hợp với nhận thức, tình cảm của học sinh. Các em cần nhận thức được sự cần thiết phát huy giá trị bản thân: Phát huy giá trị bản thân sẽ giúp chúng ta tự tin hơn với chính mình; Phát huy được giá trị bản thân ta sẽ góp phần giúp cho xã hội ngày càng phát triển; Phát huy giá trị của bản thân cũng là một cách giúp ta không ngừng nỗ lực, cố gắng vươn lên. Bởi giá trị bản thân không đơn thuần chỉ là tiền tài, vật chất bên ngoài mà còn là giá trị bên trong tâm hồn. Bài nghị luận xã hội của đề thi này sẽ phát huy được tính sáng tạo và năng lực của từng học sinh. Đặc biệt, có thể các em có thể thể hiện khả năng tư duy sáng tạo ở những dẫn chứng hay, nêu vai trò - ý nghĩa sâu sắc và phần liên hệ sáng tạo.
Theo giáo viên Nghệ An, đề thi môn Ngữ văn phân hóa được học sinh và khó có điểm giỏi. Ảnh: Hồ Lài. |
Phần nghị luận văn học thuộc phạm vi kiến thức cơ bản, dễ khơi gợi cảm hứng cho học sinh. Điểm thử thách các em ở câu này chính là dành điểm tuyệt đối ở việc làm nổi bật được luận điểm khái quát của đoạn thơ: Đoạn thơ không chỉ là khúc ca về vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn thể hiện vẻ đẹp của con người lao động trên biển. Phần đánh giá phải nâng cao, đánh giá được giá trị nghệ thuật cũng như tài năng, phong cách của tác giả.
Trong bài phân tích, học sinh phải nêu bật được: Bằng sự kết hợp giữa bút pháp tả thực và bút pháp lãng mạn, các biện pháp tu từ so sánh, nhân hóa, các từ ngữ và hình ảnh chọn lọc, đoạn thơ trên đã giúp người đọc cảm nhận được đầy đủ và trọn vẹn một bức tranh thiên nhiên hùng vĩ với sự giàu có hào phóng của thiên nhiên đồng thời khắc họa thành công hình tượng người lao động lớn lao, phi thường. Lời thơ còn cho ta nhận ra ở nhà thơ Huy Cận tình yêu với thiên nhiên, với đất nước và niềm vui, niềm tin yêu vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Tình cảm ấy thật đáng trân trọng biết bao!