Theo chia sẻ của ông Nguyễn Công Kỳ, Trưởng phòng Nghiệp vụ, Trung tâm Phát triển GD&ĐT phía Nam, Bộ GD&ĐT, nước ta có khoảng 1.200 nghề với 23 nhóm lĩnh vực, gồm: Kinh tế, tài chính, xã hội, nhân văn, tâm lý, nông lâm, kỹ thuật, điện tử,… Ngành đào tạo được xếp thành các bậc: Sơ cấp, trung cấp 898 ngành, cao đẳng 670 ngành, đại học 463 ngành.
Ông Kỳ cho biết: “Dù ngành học đa dạng nhưng ở mỗi bậc, mỗi trường, mỗi ngành có chương trình đào tạo khác nhau. Tùy vào nhu cầu, các em học sinh có thể lựa chọn một ngành phù hợp với năng lực và đam mê”.
TS. Nguyễn Thanh Tùng, Viện trưởng Viện Quản trị tri thức, Sở Khoa học-Công nghệ TPHCM) cho rằng, để chọn ngành nghề phù hợp trước tiên học sinh phải hiểu bản thân mình. Muốn hiểu bản thân, các em có thể dựa vào 2 nhóm sau. Thứ nhất là những người có thiên hướng về nghiên cứu, thích tò mò, khám phá, làm việc độc lập. Những học sinh thấy mình nằm trong nhóm này có thể chọn học những ngành như cơ khí chế tạo máy, công nghệ sinh học, an ninh.
Nhóm thứ 2 dành cho những người hướng ngoại, thích tương tác, yêu nghệ thuật. Theo đó, học sinh thuộc nhóm này có thể chọn những ngành học như quản trị kinh doanh, giáo viên, luật, chuyên gia tâm lý, quan hệ công chúng.
Còn chuyên gia tâm lý Chế Dạ Thảo cho rằng học sinh có thể dựa vào năng lực của bản thân để lựa chọn ngành nghề. Theo đó, các em giỏi môn nào, thuộc tổ hợp nào thì dựa vào đó lựa chọn ngành nghề: Nếu giỏi môn văn, sử, địa chọn khối C; giỏi toán, lý, hóa chọn khối A,…
Ngoài ra, việc học sinh lựa chọn ngành nghề còn phải dựa vào nhiều yếu tố khác như: Sức khỏe, ngoại hình, tài chính gia đình. Ví dụ, các em muốn sau này trở thành vận động viên bóng rổ thì phải có chiều cao, muốn làm hướng dẫn viên du lịch thì phải có sức khỏe, ngoại hình.
Bà Thảo nhấn mạnh: “Có nhiều con đường để thành công, quan trọng là chúng ta có quyết tâm để theo đuổi nó không. Và sự thành công không phụ thuộc vào ngành nghề, bậc học mà phụ thuộc vào năng lực. Có năng lực chúng ta sẽ làm được tất cả”.
Thầy Tài chia sẻ thêm: “Cùng với nhà trường, các bậc phụ huynh cũng cần chủ động tìm kiếm thông tin để phân tích, định hướng cho con em mình lựa chọn ngành, nghề thích hợp. Từ đó học sinh bước chân vào trường đại học, cao đẳng hay các trường dạy nghề có thể yên tâm với việc lựa chọn đúng ngành, nghề phù hợp...”.