Chuyên gia Exley phân tích: Phụ huynh hiểu rằng nếu loại bỏ câu hỏi khó, kỳ thi sẽ trở nên dễ dàng hơn nhưng thay vì yên tâm, họ lại lo lắng làm thế nào con cái có thể giành suất học trong các trường danh tiếng.
Bởi lẽ, chỉ tiêu của các trường tốp đầu sẽ không tăng mà nhu cầu của thí sinh là rất lớn nên họ phải tìm cách khác cho con. Trong lịch sử Hàn Quốc, các trung tâm dạy thêm đón đầu những thay đổi giáo dục rất nhanh, lợi dụng sự lo lắng của phụ huynh để trục lợi.
Học sinh Trung Quốc ôn luyện cho kỳ thi đại học. |
Câu chuyện này đã và đang xảy ra tại Trung Quốc, đất nước sở hữu văn hóa coi trọng giáo dục không hề kém cạnh Hàn Quốc. Hồi năm 2021, Chính phủ Trung Quốc bất ngờ đưa ra chính sách giáo dục “giảm kép” nhằm giảm bớt áp lực cho học sinh.
Theo đó, chính phủ yêu cầu các trung tâm dạy thêm phải đóng cửa hoặc chuyển thành tổ chức phi lợi nhuận, không cấp phép cho các trung tâm mới. Trường học giảm bớt khối lượng và độ khó của bài tập về nhà hàng ngày.
Sau gần 2 năm đi vào hoạt động, chính sách này đã gặt hái được một số kết quả tích cực. Khảo sát năm 2022 của Cục Thống kê quốc gia Trung Quốc cho thấy, 73% phụ huynh cho biết thời gian hoàn thành bài tập về nhà của học sinh ngắn hơn nhiều so với trước khi thực hiện chính sách. 85,4% phụ huynh hài lòng về các môn sau giờ học tại trường.
Còn đánh giá của Bộ Giáo dục Trung Quốc chỉ ra số lượng học sinh hoàn thành bài tập về nhà trong thời gian quy định đã tăng đến hơn 90%. Tỷ lệ học sinh tự nguyện tham gia các môn sau giờ học tăng lên 92,2%.
Tuy nhiên, phía sau đó tồn tại không ít thách thức. Một trong những tác động lớn nhất của chính sách “giảm kép” là “dạy chui” bùng nổ. Trong quý II/2022, Bộ Giáo dục Trung Quốc tiến hành điều tra 140 nghìn trung tâm dạy thêm trên toàn quốc và phát hiện 3 nghìn trung tâm dạy thêm bất hợp pháp.
Gần 500 trung tâm vẫn tiếp tục hoạt động sau khi tuyên bố đóng cửa. Trong dịp hè, thị trường “dạy chui” càng nhộn nhịp vì phụ huynh sợ con sẽ tụt hậu so với bạn bè nếu không trau dồi kiến thức trong thời gian nghỉ.
Thí sinh tham dự kỳ thi tuyển sinh đại học Trung Quốc hồi tháng 7/2023. |
Ông Xiong Bingqi, Giám đốc Viện Nghiên cứu Giáo dục thế kỷ 21, nhìn nhận: Thực tế lệnh cấm không mang lại hiệu quả trong thời gian qua. Thậm chí, chính sách này còn dẫn đến tình trạng một số giáo viên nghỉ trên trường để dạy chui.
Những trung tâm dạy thêm bất hợp pháp chủ yếu phục vụ các gia đình giàu có, có mối quan hệ rộng rãi; từ đó giúp trẻ em thuộc tầng lớp trung, thượng lưu vươn lên trong học tập. Họ thường đánh vào tâm lý sợ con học dốt của phụ huynh. Đơn cử, các trung tâm thường quảng cáo với nội dung: “Hãy để chúng tôi đào tạo con bạn. Nếu không, chúng tôi sẽ đào tạo đối thủ của họ”.
Những trung tâm quy mô nhỏ hoặc các lớp gia sư thường không quảng bá công khai dịch vụ nhưng phụ huynh thường dò hỏi hoặc giới thiệu cho nhau trong mạng lưới bí mật. Có những gia sư đã kín lịch dạy thêm trong vài năm tới.
Việc tổ chức dạy thêm bất hợp pháp được cho là đáp ứng nhu cầu học thêm của phụ huynh Trung Quốc vì họ không hài lòng với chất lượng giáo dục trong các trường phổ thông. Trong cuộc khảo sát tháng 6/2022 của tờ báo China Youth Daily, 62% phụ huynh cho rằng các trường học cần cải thiện chất lượng đào tạo.
Sự tồn tại của thị trường chợ đen còn đẩy giá dạy thêm lên cao, nhất là với các lớp gia sư. Tại các thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải, một giờ học gia sư một kèm một có giá khoảng 3.000 nhân dân tệ (khoảng 10 triệu đồng). Con số này đã tăng gấp 10 lần so với trước đây, tương đương 1/4 mức thu nhập trung bình của dân công sở.
Không chỉ có nguy cơ phá vỡ chính sách “giảm kép”, việc dạy chui đang khoét sâu vào bất bình đẳng giàu – nghèo tại Trung Quốc. Với số tiền học thêm tăng cao như trên, chỉ những gia đình giàu có mới đủ điều kiện thực hiện còn những gia đình nghèo, gia đình nông thôn... không có cơ hội.
Tuy nhiên, có cung ắt sẽ có cầu nên các trung tâm dạy thêm, nhắm đến các gia đình khá giả, vẫn tiếp tục tìm cách lách luật. Như vậy, sau gần 3 năm qua, chính sách “giảm kép” chưa thực sự tạo được chuyển biến rõ rệt và đáp ứng mục tiêu mà Chính phủ Trung Quốc đặt ra.
Nước này vẫn đang nỗ lực bằng nhiều cách khác nhau để củng cố và triển khai chính sách “giảm kép” như thanh tra dạy thêm; gỡ bỏ các quảng cáo dạy thêm đánh vào tâm lý của phụ huynh; nâng cao chất lượng đào tạo, cơ sở vật chất cho trường học...
Từ khi khủng hoảng nhân khẩu học xuất hiện, Chính phủ Hàn Quốc đã rốt ráo kiểm soát các trung tâm dạy thêm tư nhân (còn gọi là hagwon) với khoảng 80% học sinh cả nước theo học. Riêng tại Seoul, số trung tâm luyện thi là 24.000 cơ sở, gấp 3 lần số cửa hàng tiện lợi trên địa bàn. Đây không phải lần đầu tiên chính phủ mạnh tay với việc học thêm dạy thêm.