Anh Phan Khắc Huy, 36 tuổi, người sáng lập Echoing Drum, cho biết, những khóa điền dã đi để học ra đời xuất phát từ mong muốn: “Gióng lên những hồi trống thôi thúc người trẻ đương đại tìm tòi về quá khứ, tìm lại những vẻ đẹp, những giá trị văn hóa đã được cha ông thành tựu như những của báu để lại cho mai sau.
Tiếng trống vang vọng trong thời hiện đại để lan truyền sự thức tỉnh, nhìn nhận lại căn tính văn hóa của người trẻ kim thời, đồng thời khơi gợi nên sự kế thừa và đổi mới những vốn quý của quá khứ bằng giáo dục và nghệ thuật. Và từ đó, tiếng trống lại theo chân người trẻ vang vọng khắp các chân trời, góc bể”.
TS Nguyễn Hữu Long - giảng viên ngành Tâm ký học, Trường ĐH Mở TPHCM, Ủy viên BCH Hội Tâm lý học Việt Nam - nhận định: “Phương pháp học tập trải nghiệm đang là xu hướng phổ biến trên thế giới và tại Việt Nam.
Cách học qua những chuyến đi ngắn là một cách học tốt, có thể giúp người học lĩnh hội kiến thức một cách thú vị và ghi nhớ lâu hơn. Với những lĩnh vực khoa học đặc thù như lịch sử, văn hóa dân tộc, kỹ năng hay các môn học cần thực hành, thực tập, thí nghiệm thì rất cần học qua trải nghiệm.
Khi học qua trải nghiệm, một mặt giúp học sinh tiếp cận một cách trực tiếp, sinh động về kiến thức học tập và mặt khác kích thích tư duy phản biện, suy luận và khả năng khái quát hóa cao.
Như vậy học qua trải nghiệm vừa được xem như là hình thức, vừa được xem như là phương pháp trong dạy học. Học qua trải nghiệm phát huy tối đa năng lực, phẩm chất người học và đặt ra yêu cầu cao đối với tổ chức, giáo viên... từ đó nâng cao hiệu quả của quá trình giáo dục toàn diện cho học sinh”.
Học lịch sử tại quán cà phê cô Ba Saigon (đường Đồng Khởi, Quận 1) trong hành trình Play With Old Maps. |
Theo lý thuyết học tập trải nghiệm của nhà tâm lý học David Kolb, người học sẽ kiến tạo tri thức mới thông qua việc chuyển hóa những trải nghiệm. Kết quả của kiến thức là từ sự kết hợp của việc nắm bắt và chuyển đổi kinh nghiệm.
Quá trình học tập sẽ trải qua 4 giai đoạn: Trải nghiệm cụ thể; quan sát, đánh giá sự việc; khái quát các khái niệm; chủ động thử nghiệm. Những trải nghiệm cụ thể sẽ cung cấp các thông tin làm cơ sở cho sự đánh giá, từ đó người học đồng hóa thông tin thu thập thông qua trải nghiệm và phát triển các nhận thức mới.
Khi học tập qua trải nghiệm, người học sẽ dễ dàng hiểu được bản chất của các thuật ngữ, khái niệm; khuyến khích người học tìm kiếm, đưa ra giải pháp mang tính sáng tạo và hiệu quả hơn.
Trên thế giới, phương pháp học tập thông qua trải nghiệm đang trở nên phổ biến. Một số trường tại Mỹ tổ chức lớp học tại một quốc gia mới trong mỗi học kỳ. Học sinh có thể tham gia học tập trải nghiệm thông qua các hoạt động như du lịch quốc tế, giao lưu văn hóa, tham quan các bảo tàng, học tập qua dự án.
Tại TPHCM, ngoài các tour do các công ty du lịch tổ chức, dự án “Chuyến xe trải nghiệm” của nhóm tác giả là TS Nguyễn Hoàng Khắc Hiếu (Trường ĐH Sư phạm TPHCM) và ThS Lê Thị Hồng Anh (Phòng Chính trị tư tưởng Sở Giáo dục và Đào tạo TPHCM) cũng được kỳ vọng giúp cho học sinh có những trải nghiệm thú vị gắn liền với kiến thức trong sách giáo khoa.
Dự án gồm 8 tour trải nghiệm để học sinh và nhà trường chọn lựa phù hợp với kế hoạch giáo dục gồm: Trải nghiệm chân trời sáng tạo, trải nghiệm tự nhiên xã hội TPHCM, trải nghiệm tự nhiên xã hội Nam Bộ, trải nghiệm kỹ năng sống (đầu cấp tiểu học), trải nghiệm kỹ năng sống (cuối cấp tiểu học), trải nghiệm khoa học và lịch sử bậc THCS, trải nghiệm khoa học và hướng nghiệp bậc THPT.
Theo TS khảo cổ Nguyễn Thị Hậu - Tổng Thư ký Hội Khoa học lịch sử TPHCM, thành phố có 4 đặc điểm để phát triển du lịch lịch sử, đó là đô thị sông nước; trung tâm kinh tế; đa dạng văn hóa; được quy hoạch và xây dựng theo kiểu phương Tây.
Từ đó, có 9 loại hình di tích có thể biến thành tuyến điểm du lịch di sản văn hóa như du lịch di tích khảo cổ; di tích cảnh quan đô thị các tuyến đường trung tâm như Đồng Khởi, Nguyễn Huệ, Lê Lợi; du lịch công trình kiến trúc nghệ thuật; du lịch di tích tín ngưỡng - tôn giáo như nhà thờ, nhà cổ và cảnh quan biệt thự...
TPHCM hiện có 185 di tích lịch sử, văn hóa, trong đó có 2 di tích quốc gia đặc biệt, 58 di tích được xếp hạng di tích cấp quốc gia và 125 di tích cấp thành phố. Sở Văn hóa Thể thao TP đang phối hợp với các đơn vị liên quan hoàn chỉnh hồ sơ khoa học để xếp hạng di tích cho các công trình như trụ sở Cục Hải quan TPHCM, trụ sở UBND Quận 1, chợ Bến Thành, chợ Tân Định (Quận 1), chùa Chantarangsay (Quận 3) và phối hợp Khu di tích lịch sử Địa đạo Củ Chi trình Tổ chức UNESCO ghi vào danh sách dự kiến lập hồ sơ di sản thế giới.