Gửi bình luận
- Theo ông, tham gia khảo sát PISA có ý nghĩa như thế nào trong đổi mới giáo dục Việt Nam? Sau các năm tham gia khảo sát PISA, chúng ta đã vận dụng mô hình đánh giá của OECD vào việc đánh giá học sinh Việt Nam ra sao?
- PISA 2022 gồm 81 quốc gia tham gia (36 quốc gia OECD) với ít nhất 81 chương trình THCS khác nhau, sử dụng nhiều bộ sách/tài liệu học tập. Tất cả học sinh tham gia PISA 2022 được áp dụng một bài thi đánh giá năng lực trong 120 phút và 35 phút hỏi các thông tin liên quan. Với cách tổ chức khoa học và nghiêm túc, kết quả PISA bởi vậy cung cấp dữ liệu quan trọng cho đối sánh và phục vụ xây dựng, thực thi chính sách.
Năm 2022, Chính phủ giao Bộ GD&ĐT xây dựng, phê duyệt và triển khai Đề án 468 ngày 13/2/2023 với nhiệm vụ Phát triển hệ thống đánh giá diện rộng cấp quốc gia nhằm định kỳ cung cấp các thông tin khách quan, tin cậy về chất lượng GDPT, làm cơ sở đề xuất các chính sách, giải pháp đổi mới hoạt động dạy - học đáp ứng yêu cầu triển khai Chương trình GDPT 2018, nâng cao chất lượng GDPT và hội nhập quốc tế.
Vận dụng mô hình đánh giá PISA, Việt Nam đã tập huấn giáo viên trong mỗi chu kỳ đánh giá. Hiện, Cục Quản lý chất lượng vẫn triển khai tập huấn vận dụng cách đánh giá PISA nhằm nâng cao năng lực đội ngũ quản lý, giáo viên. Các đợt tập huấn này giúp cán bộ quản lý, giáo viên vận dụng được cách đánh giá PISA tại địa phương; đổi mới công tác xây dựng đề kiểm tra theo hướng phát triển năng lực học sinh.
Các kỹ thuật, phương pháp đánh giá của PISA có nhiều ưu điểm nổi bật, phù hợp với xu hướng đánh giá năng lực người học theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực của Chương trình GDPT năm 2018. Năm 2022, tập huấn được triển khai tại 16 tỉnh/thành phố với kết quả sản phẩm cụ thể, giáo viên có thể vận dụng các đánh giá của PISA.
Cùng đó, ngày 27/4, Bộ GD&ĐT tổ chức tọa đàm “Hướng tiếp cận và kỹ thuật đánh giá kết quả học tập học sinh của Chương trình đánh giá học sinh quốc tế PISA”. Tọa đàm đã tiếp nhận các kiến nghị ứng dụng cách đánh giá của PISA phù hợp, hiệu quả.
 |
| Kết quả điểm Toán của PISA 2022 theo chỉ số điều kiện kinh tế - xã hội. |
- Dù sao OECD cũng là các nước có thu nhập cao/trung bình cao. Một nước đang phát triển như chúng ta tham gia, giá trị tham khảo của kết quả này phải chăng sẽ có giới hạn?
- Tôi cho rằng, đầu tư cho giáo dục, việc bảo đảm nguồn lực là một nhân tố quan trọng để nâng cao kết quả học tập của học sinh và chất lượng giáo dục.
PISA đưa ra 6 mục tiêu cụ thể. Một là đánh giá theo các mức độ đối với năng lực của học sinh ở độ tuổi 15 qua lĩnh vực Toán học, Khoa học và Đọc hiểu. Hai là nghiên cứu ảnh hưởng của các chính sách đến kết quả học tập của học sinh. Ba là nghiên cứu hệ thống các điều kiện giảng dạy, học tập có ảnh hưởng đến kết quả học tập của học sinh. Bốn là so sánh kết quả giáo dục của các nước tham gia PISA. Năm là xây dựng hệ thống dữ liệu quốc gia và quốc tế. Sáu là hỗ trợ các quốc gia thấy được sự phát triển giáo dục của quốc gia mình qua các chu kỳ đánh giá.
Thực tế cho thấy, Việt Nam cũng như nhiều nước đang phát triển hoặc có thu nhập thấp đã nỗ lực tham gia PISA qua các chu kỳ và được OECD đánh giá cao.
Về giá trị tham khảo của kết quả PISA 2022, theo tôi, kết quả xếp hạng là một phần; phần quan trọng là phân tích thông tin để có chính sách, giải pháp ngắn hạn và dài hạn; đặc biệt liên quan đến giáo dục phổ cập, cơ hội học tập, các giải pháp cho việc nâng cao mặt bằng chất lượng giáo dục cả nước; việc sử dụng chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) trong điều hành.
Ngoài PISA, các kỳ đánh giá cấp quốc gia khác cũng đóng góp quan trọng như SEA-PLM, TALIS... Như tôi đã thông tin, Việt Nam đang tích cực xây dựng báo cáo quốc gia để phân tích và đối sánh kết quả PISA 2022, từ đó đưa ra khuyến nghị tin cậy về chính sách.
- Có những khác biệt nhất định về mô hình đánh giá của chúng ta so với các nước OECD. Vậy mục tiêu Việt Nam tham gia bảng xếp hạng giáo dục toàn cầu của OECD là gì?
- Tiếp cận của PISA và Việt Nam, nhất là khi triển khai Chương trình GDPT 2018, có sự tương đồng cao về phát triển năng lực, phẩm chất. Tham gia bảng xếp hạng giáo dục toàn cầu của OECD nhằm đáp ứng yêu cầu triển khai Chương trình GDPT 2018, nâng cao chất lượng GDPT và hội nhập quốc tế. Cụ thể, kết quả PISA giúp chúng ta so sánh “mặt bằng” giáo dục quốc gia với giáo dục quốc tế.
Đây cũng là chỉ số đáng tin cậy, chất lượng về kết quả đầu ra của hệ thống giáo dục, có thể so sánh giữa các quốc gia/nền kinh tế để thúc đẩy, cải tiến và cải cách. Tham gia PISA, chúng ta đồng thời được OECD đưa ra kết quả phân tích và đánh giá về chính sách giáo dục quốc gia, đề xuất những thay đổi về chính sách giáo dục quốc gia...
Việc Việt Nam tiếp tục tham gia PISA 2025 thể hiện cam kết và nhất quán về mục tiêu, ý nghĩa tham gia các kỳ đánh giá diện rộng quốc gia, quốc tế tại Đề án 468 năm 2023 về phát triển hệ thống đánh giá diện rộng cấp quốc gia đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng và hội nhập quốc tế của giáo dục phổ thông giai đoạn 2022 - 2030.
- Xin trân trọng cảm ơn ông!
Cách đặt vấn đề của PISA là đánh giá mức độ chuẩn bị để đáp ứng các thách thức trong cuộc sống sau này của học sinh khi đến độ tuổi hoàn thành giai đoạn giáo dục bắt buộc (Việt Nam là giáo dục phổ cập với cấp THCS). Từ đó, mỗi kỳ khảo sát đo lường khả năng của học sinh tuổi 15 trong sử dụng kiến thức và kỹ năng Đọc, Toán, Khoa học để giải quyết các vấn đề trong cuộc sống.
Với PISA 2022, bài thi môn Toán chỉ có 25% về lý thuyết; còn lại 75% về ứng dụng Toán trong giải quyết vấn đề. Các bài thi Đọc, Khoa học cũng dựa trên cách đặt vấn đề của PISA. Vì vậy, việc nói rằng PISA “nhấn mạnh quá mức về thước đo định lượng” là không chính xác. - PGS.TS Phạm Quốc Khánh
