Phát triển GDNN là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong đào tạo nguồn nhân lực để tranh thủ thời cơ dân số vàng, hình thành nguồn nhân lực trực tiếp có chất lượng, hiệu quả và kỹ năng nghề cao phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Thế nhưng làm thế nào để luồng vào học nghề được khai thông như mong muốn là bài toán cực kỳ khó giải.
Trên phạm vi toàn quốc, Đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018 - 2025” đặt mục tiêu đến năm 2021 đạt 30% học sinh sau THCS vào học các trường nghề, nhưng đến thời điểm này, tỷ lệ cũng mới đạt khoảng 15%. Con số phân luồng nghề của TPHCM đến 50% vào năm 2030, vì thế rất khó khăn…
Có nhiều nguyên nhân khiến phân luồng học nghề bị nghẽn, trong đó nguyên nhân lớn nhất vẫn là tâm lý, nhận thức của người học và xã hội về GDNN còn nhiều rào cản. Thạc sĩ Trần Phương, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Việt Giao, nêu thực trạng: Từ các nhà quản lý giáo dục đến hiệu trưởng, giáo viên vẫn có nhận thức chỉ học yếu mới vào trường nghề. Từ đó định hướng khiến học sinh và phụ huynh càng có tâm lý học nghề là kém cỏi, không có tương lai như học đại học. Đây là quan điểm lệch lạc với chiến lược phát triển GDNN của đất nước.
Để thu hút luồng nghề như kỳ vọng, song song với xây dựng chính sách, cần thay đổi quan điểm, nhận thức của xã hội về học nghề. Chương trình GDPT 2018 đặc biệt coi trọng công tác hướng nghiệp, là một lợi thế căn bản để trường phổ thông góp phần chuyển dần nhận thức, tư tưởng của người học về tâm lý nghề nghiệp. Tuy nhiên, chỉ nhà trường là chưa đủ, khai thông luồng nghề vẫn rất cần một chiến lược tư vấn, truyền thông hướng nghiệp, định luồng căn cơ và phù hợp hơn ở tầm quốc gia.