Người tị nạn Ukraine tại một điểm cứu trợ ở Przemysl, Đông Nam Ba Lan ngày 27/2/2022. Ảnh: PAP/TTXVN
Vấn đề dân số của Ukraine không chỉ nằm ở hàng triệu người tị nạn. Bà Ella Libanova, nhà nhân khẩu học tại Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Ukraine, cho biết một tỷ lệ lớn người dân là người già và tỷ lệ sinh của Ukraine, vốn là một trong những mức thấp nhất thế giới, đã giảm xuống 0,7 từ 0,9 khi xung đột nổ ra.
Một triệu người đang chiến đấu với người Nga, hàng triệu người sống trong lãnh thổ Nga kiểm soát hoặc đã di dời sang Nga. Chính phủ Ukraine không công bố số liệu thương vong, nhưng vào tháng 4, các đánh giá tình báo bị rò rỉ của Mũy cho biết 15.000 nam giới trong độ tuổi lao động đã thiệt mạng hoặc bị thương. Nhiều người nữa bị thương.
Bà Libanova cũng cảnh báo rằng một khi gỡ bỏ các biện pháp cấm nam giới rời khỏi Ukraine, nhiều người có thể đoàn tụ gia đình ở nước ngoài. Bà nói: “Một rủi ro lớn là đàn ông sẽ rời đi. Chúng ta sẽ mất đi những người trẻ, có trình độ, dám nghĩ dám làm, có học thức. Đó là vấn đề”.
Bà Libanova ước tính dân số ở các khu vực do Ukraine kiểm soát có thể chỉ còn 28 triệu người, giảm so với ước tính của chính phủ là 41 triệu người trước ngày 24/2/2022.
Ngay cả trước chiến tranh, dân số Ukraine đã giảm. Khi độc lập năm 1991, Ukraine có khoảng 52 triệu người. Một cuộc điều tra dân số năm 2001 đã ghi nhận dân số là 48,5 triệu người.
Theo một nghiên cứu, tùy thuộc vào thời gian chiến sự kéo dài và bao nhiêu người định cư ở nước ngoài, dân số Ukraine sẽ giảm thêm khoảng 1/5 đến 1/3 trong 30 năm tới.
Ảnh hưởng kinh tế
Người tị nạn Ukraine chờ để vào Ba Lan tại cửa khẩu biên giới Medyka, ngày 6/3/2022. Ảnh: AFP/TTXVN
Nhà nhân khẩu học Libanova ước tính dân số vào khoảng từ 28 triệu đến 34 triệu vào đầu năm 2023 tại các vùng do Ukraine kiểm soát.
Dựa trên một cuộc thăm dò vào tháng 2 với trên 1.000 người tị nạn ở các nước Liên minh châu Âu (EU), Trung tâm Chiến lược Kinh tế ước tính rằng khoảng 860.000 đến 2,7 triệu người Ukraine có thể ở lại nước ngoài mãi mãi. Do đó, nền kinh tế Ukraine có thể mất 2,55% -7,71% GDP mỗi năm.
Giám đốc điều hành Farmak, ông Kostiuk cho biết một số nhân viên của ông làm việc từ xa và chưa đến 5% nhân viên đã rời đi và ở lại nước ngoài. Tuy nhiên, ông lo lắng về tình trạng thiếu lao động chuyên môn ngày càng tăng, một phần là do những người trẻ mới tốt nghiệp thiếu kỹ năng thực tế do phải học từ xa trong đại dịch và cuộc xung đột.
Tuy vậy, chính phủ Ukraine lại lạc quan hơn về những người trở về. Ông Oleksiy Sobolev, Thứ trưởng Bộ Kinh tế Ukraine, phát biểu tại một hội nghị bàn tròn gần đây rằng ông dự đoán có tới 75% người tị nạn sẽ quay trở lại Ukraine trong vòng 3 năm sau khi xung đột kết thúc.