Gửi bình luận
Theo nhà nghiên cứu Mike Johnstone của Đại học Edith Cowan, Australia, những kẻ lừa đảo sử dụng các kỹ thuật tâm lý trong đó khai thác những điểm yếu sâu sắc nhất của con người cũng như phản ứng cảm xúc của chúng ta. “Chiến tranh tâm lý” này khiến nạn nhân bỏ qua suy nghĩ lý trí, đưa ra những quyết định bốc đồng. Hãy cùng khám phá một số kỹ thuật tâm lý này và cách tự bảo vệ mình trước các chiêu lừa của tội phạm công nghệ cao.
Luôn tỉnh táo trước các chiến thuật gây áp lực tâm lý là một trong số các biện pháp tự bảo vệ mình, tránh bị lừa đảo qua mạng hay qua điện thoại
Tạo tình huống khẩn cấp
Tội phạm lừa đảo tạo ra các tình huống yêu cầu hành động ngay lập tức, chẳng hạn như tuyên bố tài khoản ngân hàng có nguy cơ bị đóng hoặc ưu đãi sắp hết hạn. Thủ đoạn này nhằm mục đích ngăn chặn nạn nhân có đủ thời gian suy xét, đánh giá tình hình một cách hợp lý hoặc tìm kiếm lời khuyên của người khác, gây áp lực buộc họ phải đưa ra những quyết định vội vàng.
Một ví dụ khác, đối tượng lừa đảo tạo ra tình huống giả tạo, gây tâm lý hoảng sợ vì việc không phải bạn gây ra. Điển hình, bọn chúng giả làm nhân viên cơ quan thuế thông báo có khoản nợ phải trả và mọi thứ sẽ trở nên rắc rối nếu không thanh toán ngay lập tức. Khi đó, những kẻ lừa đảo lợi dụng cảm xúc của “con mồi” để kích động những phản ứng làm con người ta mất bình tĩnh, không còn sự phán xét thông thường.
Gọi điện thoại ngẫu nhiên và kéo dài
Một số cuộc gọi sẽ không nằm trong số danh bạ của bạn hoặc số mà bạn nhận ra, nhưng kẻ lừa đảo có thể giả vờ là người mà bạn đã từng tiếp xúc, làm việc chung hoặc là bạn bè, người thân đang sử dụng điện thoại của người khác. Hãy cẩn thận, nói chuyện điện thoại qua số lạ trong thời gian dài sẽ tạo cơ hội cho chúng tìm hiểu thông tin về chính bạn hoặc những người bạn biết. Bọn họ có thể sử dụng thông tin này ngay lập tức hoặc sau này.
Thêm nữa, ngay từ đầu, những kẻ lừa đảo đưa ra những yêu cầu nhỏ để thiết lập mối liên kết. Sau khi làm theo những yêu cầu nhỏ này, chúng ta có nhiều khả năng chấp nhận những yêu cầu lớn hơn. Xây dựng một cam kết về mặt tâm lý là chiến lược của chúng. Nếu phá vỡ được những rào cản e dè ban đầu và tạo được độ tin tưởng nhất định, chúng có thể tiến xa hơn đến việc đề nghị cấp mật khẩu chẳng hạn. Đáng lưu ý là sau quá trình tiếp xúc lâu, nạn nhân trở nên mệt mỏi về mặt nhận thức nên mất cảnh giác. Điều này không chỉ khiến nạn nhân cởi mở hơn với những lời đề nghị mà còn “quên bẵng” việc hỏi ý kiến bạn bè hoặc gia đình, những người có thể nhận ra hành vi lừa đảo.
Áp đảo bằng quyền lực
Bằng cách đóng giả là người quản lý trực tiếp, công chức từ các cơ quan chính phủ, ngân hàng hoặc các cơ quan có thẩm quyền khác, những kẻ lừa đảo cũng lợi dụng xu hướng tuân theo quyền lực tự nhiên. Những chiêu gian lận như vậy hoạt động ở nhiều mức độ tinh vi khác nhau. Có trường hợp giả làm cấp trên của nạn nhân gọi điện và đề nghị chuyển gấp một số tiền lớn vào tài khoản. Giọng nói khi đó y hệt người quản lý, nhưng thực ra đó chỉ là giọng nói giả mạo. Trong một vụ án lớn gần đây ở Hồng Kông (Trung Quốc), các đối tượng còn sử dụng cuộc gọi bằng video deepfake. Đây là một thách thức lớn vì các công cụ trí tuệ nhân tạo, chẳng hạn như VALL-E của Microsoft, có thể tạo ra giọng nói giả mạo chỉ bằng 3 giây âm thanh lấy mẫu từ người thật.
Trước các “bẫy lừa đảo” như trên, làm thế nào để tự bảo vệ mình? Đầu tiên và quan trọng nhất, hãy xác minh danh tính. Tìm một cách khác để liên hệ với người cần xác minh, ví dụ dùng kênh liên lạc khác hoặc qua ai đó. Bên cạnh đó, trước tình trạng giả mạo giọng nói tràn lan, các thành viên trong gia đình có thể thống nhất về một số từ được coi là “mã số an toàn”. Nếu nhận điện thoại từ một số lạ mà không nêu được từ “an toàn” đó, hãy cúp máy.
Mặt khác, luôn tỉnh táo trước các chiến thuật gây áp lực. Nếu cuộc trò chuyện diễn ra quá nhanh, hãy dừng lại và chuyển vấn đề cho đồng nghiệp hoặc thành viên gia đình để kiểm tra. Cuối cùng, nếu bạn cảm thấy nghi ngờ dù là nhỏ nhất, cách đơn giản nhất là cúp máy hoặc không phản hồi. Nếu bạn thực sự nợ thuế hay có lỗi phạt giao thông, cơ quan chức năng sẽ gửi văn bản cho bạn chứ không làm việc qua điện thoại.
