Nên chọn trường công lập hay dân lập cho học sinh lớp 6 tại Hà Nội?

Đây không chỉ là vấn đề học phí hay thương hiệu trường học, mà còn là bài toán dài hạn liên quan đến sự phát triển học tập, tâm lý và định hướng tương lai của học sinh.

Mùa tuyển sinh lớp 6 năm 2025 tại Hà Nội đang bước vào giai đoạn cao điểm, kéo theo nhiều lo lắng từ phía phụ huynh. Một trong những câu hỏi khiến nhiều người băn khoăn nhất là: nên chọn trường công lập hay dân lập cho con? Đây không chỉ là vấn đề học phí hay thương hiệu trường học, mà còn là bài toán dài hạn liên quan đến sự phát triển học tập, tâm lý và định hướng tương lai của học sinh.

Hà Nội hiện sở hữu hệ thống trường học phong phú bậc nhất cả nước với hàng trăm trường THCS công lập và nhiều trường dân lập uy tín. Trong số đó có thể kể đến các trường công lập nổi bật như THCS Cầu Giấy, Trưng Vương, Nguyễn Tất Thành, cùng với những trường dân lập nổi danh như Nguyễn Siêu, Lương Thế Vinh, Đoàn Thị Điểm, Archimedes Academy. Số lượng học sinh vào lớp 6 năm nay tiếp tục tăng nhẹ, trong khi chỉ tiêu ở các trường điểm không thay đổi nhiều. Điều này dẫn đến sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt, đặc biệt tại các trường công lập có danh tiếng lâu năm. Phụ huynh vì thế không chỉ phải nắm bắt thông tin tuyển sinh sớm mà còn chịu áp lực lớn từ việc chuẩn bị hồ sơ và chiến lược xét tuyển phù hợp.

Trường công lập từ lâu vẫn là lựa chọn truyền thống và chiếm ưu thế nhờ mức học phí thấp, phù hợp với đa số gia đình trung lưu. Mỗi tháng, phụ huynh chỉ phải đóng từ vài chục đến vài trăm nghìn đồng, chưa kể các khoản thu thêm nhưng vẫn trong khung quy định của nhà nước. Giáo viên tại các trường công lập thường có chuyên môn vững, được đào tạo chính quy, giàu kinh nghiệm giảng dạy trong môi trường công lập. Chương trình học bám sát chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, giúp học sinh tiếp cận các kỳ thi theo hướng đồng bộ và ổn định.

Tuy nhiên, một số hạn chế đáng kể là sĩ số lớp thường quá đông, có nơi lên tới 45–50 học sinh/lớp, gây khó khăn trong việc cá nhân hóa giảng dạy. Ngoài ra, tại các trường công lập top đầu, áp lực thi cử, luyện thi và học thêm đang ngày càng nặng nề, khiến không ít học sinh bị căng thẳng từ sớm.

Ngược lại, các trường dân lập tại Hà Nội đang ngày càng khẳng định vị thế nhờ mô hình giáo dục hiện đại, linh hoạt và đề cao trải nghiệm học sinh. Những trường như Vinschool, Nguyễn Siêu, Olympia hay Gateway có sĩ số lớp nhỏ hơn, thường chỉ từ 25–30 học sinh/lớp, cho phép giáo viên theo sát từng em. Phương pháp giảng dạy đa dạng, chú trọng thực hành, kỹ năng sống, công nghệ và đặc biệt là tiếng Anh đã tạo nên môi trường học tập năng động, cởi mở và phù hợp với nhiều học sinh thế hệ mới.

Cơ sở vật chất ở các trường dân lập cũng được đầu tư đồng bộ với phòng học thông minh, khu thể thao, thư viện hiện đại và các hoạt động ngoại khóa phong phú. Tuy nhiên, đổi lại, học phí ở các trường này khá cao, dao động từ 40 đến hơn 150 triệu đồng mỗi năm, chưa kể các khoản phụ phí như bán trú, xe đưa đón, đồng phục, sách vở. Thêm vào đó, chất lượng giữa các trường dân lập không đồng đều, có những nơi chỉ tập trung đầu tư hình thức mà thiếu chiều sâu về nội dung giáo dục, gây khó khăn trong việc chọn lựa đúng đắn.

Trên thực tế, nhiều phụ huynh Hà Nội đã và đang phải tự cân đối giữa khả năng tài chính và nhu cầu học tập của con để đưa ra quyết định phù hợp.

Một phụ huynh tại Hà Nội có con gái lớn đang học tại trường THPT công lập và con thứ hai đang học THCS trường ngoài công lập, so sánh mức chi phí học tập của hai con ở hai môi trường khác nhau. Chị cho rằng, chi phí cho con học trường THCS tư đắt hơn ba lần trường công. Mức chênh lệch này sẽ tùy thuộc vào việc lựa chọn trường tư nào. “Không phải gia đình nào cũng có điều kiện cho con học trường tư. Nếu gia đình có hai - ba con cùng học trường tư thì chi phí sẽ đắt hơn rất nhiều”, chị Mai Anh chia sẻ và cho rằng, Hà Nội cần có những giải pháp để khắc phục tình trạng quá tải trường lớp như hiện nay.

Theo chuyên gia giáo dục, không có lựa chọn nào là tốt nhất cho tất cả mọi học sinh. Mỗi đứa trẻ có một điểm mạnh và nhu cầu phát triển khác nhau. Nếu học sinh có xu hướng sáng tạo, năng động, yêu thích khám phá thì nên chọn môi trường dân lập hiện đại, linh hoạt. Ngược lại, nếu học sinh cần rèn luyện nền tảng kiến thức vững chắc và kỹ năng học tập bền bỉ, trường công lập vẫn là lựa chọn ổn định, lâu dài. Ông cũng nhấn mạnh rằng, dù là công hay dân lập, sự quan tâm của phụ huynh và môi trường học tập tại gia đình vẫn đóng vai trò quyết định trong việc hình thành nhân cách và năng lực học tập của học sinh.

Việc chọn trường công lập hay dân lập cho con khi vào lớp 6 tại Hà Nội phụ thuộc vào nhiều yếu tố: điều kiện tài chính, định hướng học tập, tính cách của con và mong muốn của gia đình. Phụ huynh nên chủ động khảo sát, đến thăm trường, lắng nghe ý kiến từ các phụ huynh cũ, giáo viên và cả học sinh để có cái nhìn thực tế nhất. Chỉ khi chọn được môi trường phù hợp với con, việc học tập mới trở nên nhẹ nhàng, hiệu quả và thực sự phát triển bền vững.