Bảo đảm điều tiết vĩ mô
Thông tư số 09 được ban hành trên nguyên tắc, tiêu chí xây dựng, cập nhật các ngành đào tạo theo nhu cầu phát triển, gắn với yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục và hội nhập quốc tế, đảm bảo phù hợp với quy định của Luật số 34 và các quy định pháp luật liên quan.
Khác với các Danh mục trước, Danh mục này được xây dựng theo các nguyên tắc phân loại, sắp xếp chương trình và ngành đào tạo trong Danh mục (Danh mục ngành chính thức và Danh mục ngành thí điểm). Theo PGS.TS Nguyễn Thu Thủy, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD&ĐT), việc cập nhật Danh mục được thực hiện theo nguyên tắc, tiêu chí về bổ sung, chỉnh sửa, loại bỏ các ngành trong Danh mục. Mỗi Danh mục được rà soát, điều chỉnh, cập nhật để thích ứng với những thay đổi về ngành nghề trong bối cảnh các cơ sở giáo dục đại học tự chủ phát triển chương trình đào tạo, cung cấp nguồn nhân lực theo nhu cầu xã hội nhưng vẫn đảm bảo sự điều tiết vĩ mô và quản lý bởi Nhà nước.
Theo quy định, một ngành đào tạo mới được xem xét bổ sung vào nhóm ngành cụ thể trong Danh mục ngành chính thức khi đáp ứng các điều kiện như: Có căn cứ khoa học và thực tiễn về nguồn gốc hình thành ngành đào tạo mới (trên cơ sở tách ra từ một ngành hoặc lai ghép một số ngành theo yêu cầu phát triển của khoa học, công nghệ và thực tiễn nghề nghiệp); Có sự khác biệt tối thiểu là 30% về kiến thức và kỹ năng chuyên môn so với các ngành hiện có thuộc nhóm ngành dự kiến sắp xếp trong Danh mục; Có số liệu phân tích, dự báo tin cậy về nhu cầu nguồn nhân lực mà các ngành đào tạo hiện tại không đáp ứng được; đối với các ngành đã có sinh viên tốt nghiệp phải có số liệu phân tích, đánh giá tin cậy về khả năng đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực mà các ngành đào tạo khác không đáp ứng được.
Ngoài ra, ngành đó đã được đào tạo tại nhiều cơ sở đào tạo có uy tín trên thế giới hoặc được liệt kê ở ít nhất hai bảng phân loại các chương trình và ngành đào tạo thông dụng trên thế giới (trừ một số ngành chỉ đào tạo ở Việt Nam hoặc ngành liên quan đến an ninh, quốc phòng); được phát triển chương trình, tổ chức đào tạo, đánh giá và công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng kiểm định chương trình tại ít nhất hai cơ sở đào tạo trong nước và được các cơ sở đào tạo đó cùng đề xuất bổ sung vào Danh mục.
Riêng với các ngành thuộc lĩnh vực đào tạo giáo viên, nghệ thuật, thể thao, pháp luật, sức khỏe, an ninh, quốc phòng phải có ý kiến đồng thuận của cơ quan quản lý Nhà nước về lĩnh vực ngành tương ứng.
Tại Danh mục đào tạo trên, một số ngành nghề cũng được chuyển vị trí đến nhóm ngành phù hợp, hoặc được đổi tên, hoặc sửa mã ngành. Chẳng hạn như: Ngành huấn luyện thể thao thuộc nhóm đào tạo giáo viên được chuyển đến nhóm ngành thể dục thể thao và sửa lại mã ngành; ngành nhãn khoa đổi tên từ ngành mắt nhãn khoa. Các ngành y học dự phòng, y học cổ truyền, tổ chức quản lý dược, biên phòng, khí tượng và khí hậu học, chủ nghĩa xã hội khoa học… được đổi sang mã ngành khác.