Nghĩ về ngữ liệu đề Ngữ văn

Trong Chương trình Ngữ văn lớp 8, thể loại truyện cười là kể chuyện hài hước nhằm chê cười, mỉa mai, châm biếm, phê phán thói tật chưa đúng và cảnh tỉnh con người. Ngữ liệu đề của Trường THCS Colette (Quận 3, TPHCM) và của Phòng GD&ĐT Thanh Bình (Đồng Tháp) theo tôi không sai, không phản cảm, hoàn toàn đảm bảo mục tiêu kiểm tra. Tuy nhiên, người ra đề đã không lường hết được đề bài cần phù hợp tâm lý lứa tuổi và những hệ lụy của hàm ý của truyện cười.

Mâu thuẫn và liên tưởng, tưởng tượng dí dỏm, đôi khi thô tục, suy ra từ câu chữ truyện cười tạo nên sức hấp dẫn độc đáo và sức sống lâu bền cho thể loại truyện cười xưa và nay. Những sai sót của ngữ liệu do vô tình chưa đến mức phải xử lý kỷ luật và thầy cô ở Thanh Bình đã không bị kỷ luật [2]. Thầy cô dạy, kiểm tra và đánh giá sẽ chủ động chấm bài theo hướng mở, thậm chí chấp nhận ý hiểu trái chiều, và nếu học sinh viết thuyết phục vẫn đạt điểm cao. Đề viết luận của nước ta mấy năm nay đang theo xu hướng đề mở, tự do và sáng tạo của giáo dục hiện đại thế giới.

Tôi nghĩ, văn hóa học đường không cho phép dùng ngôn ngữ dung tục. Văn bản truyện cười (chuyện thầy đồ) khá thâm thúy về góc khuất của thầy đồ xưa và nay. Hoặc từ đại tiện - ngôn ngữ toàn dân, không phải là từ ngữ “nhạy cảm, phản cảm”, người đọc không nên tách từ đó ra khỏi văn bản để hiểu.

Đây là đề Ngữ văn kiểm tra năng lực đọc hiểu một thể loại văn bản văn học, đọc hiểu văn bản chứ không phải bài học đạo đức hay bàn về nghĩa của từ ngữ tiếng Việt. Chúng ta cũng hiểu học sinh lớp 8 có đủ năng lực để đọc và hiểu đúng câu chuyện cười dân gian phê phán kiểu người nào và phê phán cái gì?

Nếu người đọc chủ quan hiểu ra nhiều hàm ý chuyện ngữ liệu đề Ngữ văn thì sẽ còn bao nhiêu chuyện “phạm húy”, bao nhiêu từ ngữ “phạm húy” cần tránh? Thận trọng, nghiêm túc và tự làm mới đề Ngữ văn là lương tâm và trách nhiệm của mỗi thầy cô Ngữ văn trong việc dạy học trò giữ gìn sự trong sáng và sử dụng thành thục tiếng mẹ đẻ qua những bài học và đề kiểm tra Ngữ văn.

Và thầy cô Ngữ văn xóa bỏ mặc cảm, tự ti và nỗi sợ hãi kiểu nhà giáo Bê-li-cốp [3] để nâng cao năng lực, tri thức để làm đề Ngữ văn 2018 chuẩn đúng cho học sinh của mình.

___________________________

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]https://vietnamnet.vn/xon-xao-de-ngu-van-lop-8-co-ngu-lieu-nhay-cam-2237105.htmlhttps://thanhnien.vn/tranh-luan-ve-de-kiem-tra-mon-van-co-ngu-lieu-nhay-cam-185231227202126564.htm

[2]https://laodong.vn/su-kien-binh-luan/khong-ky-luat-huy-ket-qua-vu-de-thi-ngu-van-lop-8-o-dong-thap-la-hop-ly-1290606.ldo

[3] Nhân vật trong truyện Người trong bao của nhà văn Sê-Khốp viết năm 1898.