Gửi bình luận
Nhiều em đạt thành tích cao ở cấp quốc gia và quốc tế đã minh chứng cho phong trào nghiên cứu khoa học trong học đường là lựa chọn đúng đắn.
Những năm qua, cuộc thi Khoa học kỹ thuật trở thành sân chơi trí tuệ, tạo cơ hội để học sinh Quảng Trị phát huy khả năng sáng tạo, đam mê nghiên cứu khoa học.
Cuộc thi Khoa học kỹ thuật (KHKT) được Bộ GD&ĐT tổ chức lần đầu vào năm 2013, duy trì nhiều năm nay, đã phát huy hiệu quả từ cấp trường, tỉnh, đến cấp quốc gia, nhằm lựa chọn những dự án xuất sắc tham dự hội thi nghiên cứu KHKT quốc tế (ISEF). Nhận thức được ý nghĩa và tầm quan trọng của việc nghiên cứu khoa học, ngành Giáo dục Quảng Trị luôn dành sự quan tâm và chỉ đạo các trường THPT hướng dẫn, khuyến khích học sinh tham gia.
Đặc biệt, Chương trình GDPT 2018 cũng hướng đến việc phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh, thông qua việc tổ chức những hoạt động thiết thực, bổ ích giúp thế hệ trẻ có khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn đời sống. Trong đó, việc hướng dẫn học sinh nghiên cứu khoa học, tổ chức dạy học STEM là một trong những nội dung quan trọng của Chương trình mới.
Trường THPT Thị xã Quảng Trị được đánh giá là ngôi trường có thành tích nổi bật về nghiên cứu khoa học. Năm 2017, Dự án “Cánh tay robot cho người khuyết tật” của em Phạm Huy giành được giải Ba tại Intel ISEF 2017 tổ chức ở Mỹ trở thành động lực thúc đẩy phong trào nghiên cứu khoa học trong học sinh nhà trường.
Năm học 2024 - 2025, dự án “Xe lăn điều khiển bằng mắt hỗ trợ người mắc bệnh xơ cứng teo cơ một bên trong di chuyển và giao tiếp” của em Cao Trung Quân và Lê Minh Hiếu được Sở GD&ĐT Quảng Trị đánh giá cao và lựa chọn tham dự cuộc thi KHKT quốc gia.
Thầy Nguyễn Trường Dân - Phó Hiệu trưởng Trường THPT Thị xã Quảng Trị cho biết, phong trào nghiên cứu khoa học trong học sinh nhà trường được hình thành từ lâu. Những năm qua, nhiều em giành được giải cao trong cuộc thi KHKT cấp quốc gia và quốc tế đã tạo động lực rất lớn, thu hút học sinh tham gia nghiên cứu khoa học.
Nhà trường cũng chú trọng và xây dựng kế hoạch cụ thể để khuyến khích và hướng dẫn học sinh các lớp phát huy tinh thần sáng tạo, nghiên cứu khoa học. Cuộc thi được phát động vào đầu năm học, trải qua nhiều vòng lựa chọn. Đến tháng 11 hàng năm, Trường THPT Thị xã Quảng Trị tổ chức cuộc thi KHKT cấp trường để lựa chọn những dự án có chất lượng dự thi cấp tỉnh.
“Nhà trường cũng thành lập Ban Nghiên cứu khoa học, tập hợp các thầy, cô giáo có trình độ chuyên môn cao ở các lĩnh vực để hỗ trợ, bồi dưỡng cho học sinh. Các thầy, cô giáo sẽ đồng hành cùng các em kể từ khi hình thành ý tưởng, phát triển đề tài và hoàn chỉnh dự án nghiên cứu”, thầy Nguyễn Trường Dân cho hay.
Nhiều năm tham gia cuộc thi KHKT và luôn giành được giải cao, Trần Ngọc Long - học sinh Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn cho biết, cuộc thi KHKT mang đến cho em niềm say mê và hứng thú nghiên cứu khoa học. Đặc biệt, tham gia cuộc thi này giúp em có cơ hội tìm tòi, khám phá những điều mới để giúp cho quá trình học tập.
Năm học 2023 - 2024, sau khi được trao giải Nhất tại cuộc thi KHKT quốc gia, dự án “Găng tay điện tử chuyển đổi ngôn ngữ ký hiệu thành ngôn ngữ tự nhiên dành cho người câm điếc” thuộc lĩnh vực Robot và máy thông minh của Trần Ngọc Long được Bộ GD&ĐT lựa chọn tham gia cuộc thi Intel ISEF tại Mỹ. Dự án của Long là một đôi găng tay điện tử hỗ trợ giúp người câm điếc giao tiếp ngôn ngữ tự nhiên với người bình thường thông qua việc chuyển đổi ngôn ngữ ký hiệu với nhiều tính năng nổi bật.
Năm học 2024 - 2025, Trần Ngọc Long và Trần Lê Phúc mang đến cuộc thi dự án “Thiết bị hỗ trợ sử dụng máy vi tính cho bệnh nhân Parkinson dựa trên theo dõi chuyển động mắt và sóng não” đã đoạt giải cao nhất, đồng thời được lựa chọn dự thi cấp quốc gia. Theo Long, dự án nghiên cứu tạo ra công cụ hỗ trợ cho người bị bệnh parkinson sử dụng máy vi tính.
Dự án gồm 2 thiết bị, 1 thiết bị đeo ở đầu dùng camera để theo dõi chuyển động của mắt để điều khiển chuột trên màn hình máy tính cùng với các thao tác click chuột. 1 thiết bị như một bàn phím rút gọn có thể thao tác với máy tính. Với các thiết bị này thì người bị bệnh parkinson có thể cơ bản sử dụng được máy vi tính.
Góp sức vào thành công của học sinh Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn trong phong trào nghiên cứu khoa học, thầy Hồ Văn Lâm cho biết: Là giáo viên hướng dẫn phải khơi gợi được niềm say mê, hứng thú của học sinh trong việc tìm tòi, nghiên cứu khoa học. Đồng thời, tạo ra niềm tin rằng các em có thể làm được và sẽ đạt được những kết quả nhất định. Khi học sinh có ý tưởng về vấn đề nghiên cứu thì yêu cầu các em làm đề cương nghiên cứu sơ bộ. Từ đó, giáo viên cùng trao đổi với học sinh để định hướng thêm.
“Trong quá trình học sinh thực hiện nghiên cứu thì giáo viên hướng dẫn cần sát sao theo từng giai đoạn, trao đổi và định hướng những vấn đề còn thiếu. Khi các em hoàn thiện sản phẩm, giáo viên hướng dẫn cần trao đổi với học sinh về cách thức triển khai kiểm nghiệm sao cho phát huy tốt nhất giá trị của dự án nghiên cứu của các em, phù hợp với các tiêu chí đánh giá”, thầy Hồ Văn Lâm cho hay.
Hoạt động nghiên cứu khoa học có ý nghĩa tích cực trong việc đổi mới phương pháp dạy học theo Chương trình GDPT 2018, góp phần phát triển năng lực cho học sinh, được ngành GD&ĐT Quảng Trị đặc biệt quan tâm và các cơ sở giáo dục trong toàn tỉnh hưởng ứng tích cực. Nhiều trường đã xây dựng kế hoạch dài hơn về công tác nghiên cứu khoa học, giáo dục STEM trong giáo viên, học sinh và tổ chức cuộc thi cấp trường, tạo nên phong trào sâu rộng trong trường học.
Thầy Nguyễn Hoài Nam - Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn cho biết, nhà trường luôn xem đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của năm học nên chủ động xây dựng kế hoạch sớm, cụ thể, giúp học sinh lựa chọn lĩnh vực nghiên cứu, phân công giáo viên có năng lực, tâm huyết, nhiệt tình hỗ trợ, giúp đỡ học sinh. Bên cạnh đó, trường luôn dành nguồn kinh phí thỏa đáng cho công tác nghiên cứu của học sinh và giáo viên tham gia hướng dẫn. Tổ chức hiệu quả cuộc thi cấp cơ sở để có lựa chọn những dự án chất lượng để tham gia cuộc thi cấp tỉnh.
Sau nhiều năm tổ chức, cuộc thi KHKT Quảng Trị cho học sinh trung học đã thu hút đông đảo học sinh tham gia, trở thành phong trào thi đua sôi nổi trong toàn ngành. Không những số lượng học sinh tham dự cuộc thi tăng cao qua mỗi năm học mà chất lượng cũng chuyển biến tích cực. Điều đó cho thấy, niềm đam mê, sáng tạo trong dạy học, nghiên cứu khoa học của giáo viên và học sinh là không giới hạn.
Các dự án tham dự cuộc thi được Ban tổ chức đánh giá phong phú về thể loại với nhiều lĩnh vực khác nhau từ khoa học tự nhiên đến khoa học xã hội, gắn liền với nhu cầu thực tiễn cuộc sống, với nhu cầu học tập của học sinh. Đặc biệt, một số dự án mang ý nghĩa thực tiễn cao, hướng đến hỗ trợ các nhóm yếu thế trong xã hội như người khuyết tật và giải quyết những vấn đề cấp bách trong đời sống. Nhiều dự án có hàm lượng khoa học cao có nhiều ý tưởng mới và sáng tạo, có kế hoạch nghiên cứu công phu, hợp lý, chặt chẽ.
TS Lê Thị Hương - Giám đốc Sở GD&ĐT Quảng Trị cho biết, cuộc thi KHKT là sân chơi trí tuệ mang tính khoa học, tính ứng dụng thực tiễn cao. Cuộc thi không chỉ khẳng định khả năng sáng tạo của tuổi trẻ học đường Quảng Trị, thể hiện sự đam mê, nhiệt huyết và tinh thần đổi mới, sáng tạo của các thầy cô giáo mà còn khuyến khích các cơ sở giáo dục, các tổ chức và cá nhân hỗ trợ hoạt động nghiên cứu KHKT của học sinh trung học, đẩy mạnh hoạt động giáo dục STEM trong nhà trường.
Theo lãnh đạo Sở GD&ĐT, mục tiêu lớn hơn của cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học là khuyến khích học sinh nghiên cứu khoa học, sáng tạo kỹ thuật, vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết những vấn đề thực tiễn cuộc sống. Qua đó, góp phần thúc đẩy đổi mới hình thức tổ chức dạy học, đổi mới hình thức và phương pháp đánh giá kết quả học tập, phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh.
Năm học 2024 - 2025, Sở GD&ĐT Quảng Trị lựa chọn 59/98 dự án xuất sắc các lĩnh vực để trao giải (chiếm 60,2%). Trong đó, có 1 giải Nhất, 14 giải Nhì, 19 giải Ba và 25 giải Tư. 3 dự án xuất sắc thuộc lĩnh vực hệ thống nhúng; Robot và máy thông minh được chọn tham dự cuộc thi KHKT cấp quốc gia do Bộ GD&ĐT tổ chức tại TPHCM.
