Bản thân Hoài không có đủ tiền để mua nhà, song cô cho biết kể cả khi có tiền cũng không chắc sẽ mua nhà ở Bắc Ninh vì công việc của công nhân không ổn định.
“Nên hướng tới việc cho thuê”
Trong khu trọ của Nguyễn Hoài, đa số công nhân là người trẻ, tuổi từ 20 đến 30, làm việc tại khu công nghiệp Yên Phong. Khoảng 2 năm nay, nhà máy không có nhiều việc như trước, thu nhập của công nhân thường dao động trong khoảng 7-9 triệu đồng mỗi tháng bao gồm tiền công tăng ca. Sau khi trừ chi phí ăn, ở, sinh hoạt, phần lớn những người này cho biết mỗi tháng họ tiết kiệm được 4-5 triệu đồng.
Căn phòng của Nguyễn Hoài rộng khoảng 14 m2, là căn lớn nhất trong dãy trọ, có giá thuê 1,4 triệu đồng mỗi tháng. Căn phòng có gác xép để cất đồ, diện tích đủ kê 1 giường lớn và 1 bàn học cho 2 con. Những phòng còn lại có giá thuê 700.000 - 1 triệu đồng mỗi tháng.
Khảo sát một số dự án nhà ở cho công nhân tại Thuận Thành, Từ Sơn, TP Bắc Ninh, Yên Phong, giá nhà cho công nhân dao động phổ biến trong khoảng 10-16 triệu đồng/m2. Với một căn hộ 1 phòng ngủ, 1 vệ sinh, giá bán tối thiểu vào khoảng 400 triệu đồng.
Với mức tích lũy 4-5 triệu đồng mỗi tháng, Bá Huỳnh (20 tuổi, quê Thanh Hóa) và nhiều người trong dãy trọ chưa từng nghĩ sẽ có cơ hội sở hữu nhà ở Bắc Ninh.
“Nhà 400 - 500 triệu đồng thì em phải làm 100 tháng, tức là 8 năm nữa mới đủ. Mà làm sao biết được lúc đấy còn ở đây nữa hay không” , Huỳnh nói.
Trong khi giá nhà cách xa thu nhập, giá cho thuê phòng trợ ở Bắc Ninh được công nhân đánh giá là “dễ thở”. Do đó, hầu hết công nhân trong dãy trọ của Huỳnh và Hoài hài lòng với lựa chọn thuê nhà.
Nói về thị trường nhà ở cho công nhân tại Bắc Ninh, ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam cho rằng phát triển nhà ở cho công nhân là chính sách phù hợp với nhu cầu và xu hướng thị trường. Theo ông Đính, cần nhìn nhận lại các chính sách ưu đãi như lãi vay, giá bán, nhu cầu của người sử dụng…
Ông Nguyễn Văn Đính cho rằng nhà khi chính sách không đủ hấp dẫn người mua, phân khúc nhà ở cho công nhân nên hướng tới việc cho thuê.
“Quanh các khu công nghiệp có rất nhiều nhà trọ nhưng không phải nhà trọ nào cũng đảm bảo chất lượng sống. Nhà ở xã hội sẽ là giải pháp tốt cho các hộ gia đình hoặc nhóm công nhân muốn có chất lượng cuộc sống tốt hơn”, ông Đính đề xuất.
Chuyên gia này cũng khuyến nghị nhà ở cho công nhân nên là sản phẩm đặc thù, được phát triển bởi chính chủ đầu tư khu công nghiệp và cho công nhân thuê. Với các dự án do các doanh nghiệp tư nhân phát triển nhưng chưa bán hết, chuyên gia cho rằng các chủ đầu tư khu công nghiệp hoặc chính quyền địa phương cân nhắc phương án mua lại rồi cho công nhân thuê, hoặc chuyển đổi đối tượng mua nhà sang các nhóm người có thu nhập thấp khác trong xã hội.
“Trước tiên, cần phải xem đối tượng mua nhà dạng này là ai. Người muốn mua nhà ở Bắc Ninh thì chỉ có người Bắc Ninh mà thôi. Còn công nhân từ nơi khác đến thì họ chỉ đi làm theo thời vụ, có thể nghỉ việc hoặc bị cho thôi việc bất cứ khi nào, do đó họ sẽ hướng về xây nhà ở quê nhiều hơn. Chỉ khi giá bán hay chính sách ưu đãi mua nhà thực sự hấp dẫn so với đi thuê nhà trọ thì họ mới chọn mua”, ông Đính nói.
Chuyên gia cũng cho rằng nhà ở xã hội nói chung và nhà ở cho công nhân nói riêng là một loại sản phẩm đặc biệt, quy định sau 5 năm kể từ ngày mua mới có thể chuyển nhượng. Trong khi đó, không nhiều công nhân xác định thời gian làm việc dài như vậy, do đó việc mua nhà là không phù hợp với họ.
Ngoài ra, các chính sách liên quan đến lãi suất cho người mua nhà ở xã hội cũng chưa thực sự hấp dẫn, theo ông Đính. Chủ tịch Hội Môi giới nhìn nhận với lãi suất hiện tại, thu nhập của công nhân thậm chí không đủ trả lãi vay.