Đáng chú ý là các cứ liệu lịch sử mới về văn bia và tài liệu lịch sử khai thác từ Nhật Bản và một số nước Đông Nam Á.
GS-TS Đinh Khắc Thuân - Viện Nghiên cứu Hán Nôm cung cấp nhiều hình ảnh về 182 văn bia thời Mạc trong thế kỷ 16 và coi thế kỷ 16 có thể xem là sự bùng nổ về văn bia làng xã từ trước tới giai đoạn này- trong đó có nhiều cái mới.
GS.TS Đinh Khắc Thuân chia sẻ về văn bia thời Mạc tại Hội thảo. |
Ông nhận định, bia nhà Mạc rất phổ biến ở vùng châu thổ sông Hồng và Ninh Bình. Đặc biệt, Ninh Bình là khu vực giáp ranh với Thanh Hóa - vốn là địa phận nhà Lê song những bia được dựng ở đây hoàn toàn mang niên hiệu nhà Mạc, chứng tỏ vùng đất này nói riêng và châu thổ Sông Hồng nói chung khá trung thành với nhà Mạc.
Ông đã tỉ mỉ dịch từng văn bia và cung cấp các thông tin xác thực cho giới sử học về nhiều phương tiện tổ chức chính quyền, kinh tế, văn hóa, tín ngưỡng của Nhà Mạc thời kỳ này.
Tham luận của GS-TS Nguyễn Văn Kim (Đại học Quốc gia HN) và tham luận kỷ yếu của PGS-TS Trần Nam Tiến (Đại học Quốc gia TPHCM; TS Nguyễn Hữu Tâm (Đại học Đại Nam) cung cấp nhiều tư liệu lịch sử từ Nhật Bản, Trung Quốc và các nước Đông Nam Á.
GS Kim trích dẫn sử liệu của các tác giả Kin Seiki; Tsuzuki Shinichizo; Hiromu Honda và Noriki Shimazu để khẳng định sản phẩm gốm, sành, sứ và tiền thời Mạc đã xuất hiện ở nhiều vùng ở Nhật Bản;
PGS-TS Trần Nam Tiến trích dẫn tư liệu của Kikuchi Yuroko, Momoki Shiro để đưa ra nhận định gốm sứ của nhà Mạc đã tham gia thị trường gốm thương mại ở khu vực và chiếm lĩnh một thị phần quan trọng trong khu vực, giữ vững “con đường gốm sứ” hàng hải Đông - Tây có từ thời Lê sơ.
TS Nguyễn Hữu Tâm giới thiệu sử liệu từ sách của GS-TS Ngưu Quân Khải nghiên cứu về thời gian nhà Mạc ở Cao Bằng.
GS-TS Nguyễn Văn Kim đưa ra những cứ liệu cho thấy gốm sứ thời Mạc được xuất khẩu tới các nước trong khu vực. |
Ông Nguyễn Văn Tùng - Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Hải Phòng cho biết, Hội thảo góp phần cho việc nhìn nhận khách quan, công bằng đối với sự đóng góp của Vương triều Mạc. Những đóng góp này được thể hiện xứng tầm trong bộ Quốc sử của nước ta.
Kết luận Hội thảo dựa trên phát biểu và 58 báo cáo tham luận của các nhà khoa học, nhà quản lý đến từ nhiều cơ quan trên khắp cả nước, GS-TSKH Vũ Minh Giang nhấn mạnh về công cuộc canh tân đất nước thời Mạc và những di sản, kinh nghiệm cho ngày nay.
Qua đây có nhiều phát hiện và kiến giải mới góp phần nâng cao nhận thức khoa học và giải quyết các yêu cầu thực tiễn của địa phương và đất nước.
Ông cũng ghi nhận sự đồng thuận của các nhà sử học về thành tựu phát triển kinh tế hướng biển, kinh tế tư nhân của nhà Mạc và đề xuất đưa những kết quả nghiên cứu và những đánh giá khách quan này vào bộ Quốc sử của Việt Nam và sách giáo khoa.
Từ góc nhìn khoa học, Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn và Nhà sử học Dương Trung Quốc nhấn mạnh góc nhìn về yếu tố gọi là văn hóa vùng xứ Đông với những con người hào sảng, mạnh mẽ và phá cách đã đóng góp cho các yếu tố phát triển mới của nền phong kiến Việt Nam thế kỷ 16.
Nghiên cứu yếu tố đó sẽ có ích cho định hướng phát triển của ngày hôm nay, đồng thời đề nghị Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, giới Sử gia nước nhà cùng các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền sớm có giải pháp và lộ trình chỉnh lý lịch sử về nhà Mạc, về các vị vua nhà Mạc, sao cho đúng với thực tế lịch sử đã được làm rõ, khẳng định.
Nhiều địa danh, dấu tích lịch sử quý giá của nhà Mạc đã và đang bị xâm hại, thậm chí bị xóa sổ, không thể khôi phục, phục dựng... đề nghị Nhà nước, Chính phủ, các cơ quan chuyên môn tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện chính sách lưu giữ, bảo tồn, phát huy giá trị của các di sản này.
Qua hội thảo này, đề nghị Ban tổ chức có kết luận và kiến nghị để Chính phủ, các bộ ngành và cơ quan chuyên môn, chính quyền các địa phương chắc chắn là đã và đang lưu giữ những dấu ấn, di sản văn hóa lịch sử của vương triều Mạc, từ đó có cơ sở khoa học để lên kế hoạch xác định, phục dựng và bảo tồn.
Theo TS Hoàng Văn Kể - Chủ tịch Hội đồng Mạc tộc Hải Phòng