Những bước chân không mỏi trên hành trình gieo chữ

Ở những thôn, buôn vùng sâu, vùng xa của tỉnh Lâm Đồng, nơi con chữ từng là khoảng trống lớn trong đời sống cộng đồng, hành trình xóa mù chữ vẫn được bền bỉ tiếp nối. Trên những cung đường đất đỏ, qua từng mái nhà đơn sơ, các thầy cô giáo, cán bộ địa phương, bộ đội và những già làng uy tín vẫn lặng lẽ “bám dân, bám buôn”, kiên trì mở lớp, vận động bà con đến với tri thức. Từ chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước đến sự tận tụy thầm lặng ở cơ sở, những bước chân không mỏi ấy đang góp phần thắp sáng con chữ, tạo nền tảng nâng cao dân trí và mở ra những đổi thay bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) trên cao nguyên Lâm Đồng.

Những thầy cô tận tụy trong hành trình xóa mù chữ

Tại xã Phúc Thọ Lâm Hà, cô Bùi Thị Hồng Lâm, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Phúc Thọ II là một trong những điển hình tiêu biểu trong công tác xóa mù chữ. Khi được giao nhiệm vụ tổ chức các lớp học đặc biệt này, cô Lâm không bắt đầu từ giáo án hay bảng phấn, mà bắt đầu từ việc “hiểu đúng về người học”.

Hai giáo viên của trường được phân công cùng cán bộ thôn đi từng ngõ, gõ từng nhà, gặp từng người dân để nắm hoàn cảnh, tâm tư và nhu cầu học tập. Có hộ ban đầu còn e dè, có người ngại học vì tuổi đã cao, có người lo việc nương rẫy không cho phép. Nhưng bằng sự kiên trì, gần gũi, các thầy cô dần tạo được niềm tin.

Nhiều học viên trong các lớp xóa mù chữ là lao động chính của gia đình. Ban ngày họ lên rẫy, tối đến mới tranh thủ đến lớp học. Có lớp phải mở vào buổi tối muộn, có lớp lại linh hoạt theo mùa vụ. “Muốn bà con học được thì giáo viên phải chấp nhận thiệt thòi trước”, cô Lâm chia sẻ. Giáo án được thiết kế gọn nhẹ, thiết thực, bám sát đời sống. Chữ viết gắn với tên mình, với sổ sách mua bán, phép tính gắn với cân lúa, bán cà phê.

Những nỗ lực ấy mang lại kết quả rõ rệt. 100% học viên hoàn thành chương trình đều biết đọc, biết viết, làm được các phép tính đơn giản và tự tin vận dụng vào cuộc sống hằng ngày. Việc ký tên thay cho điểm chỉ, ghi chép chi tiêu gia đình, hay đọc được các thông báo của thôn, xã đã giúp bà con chủ động, tự tin hơn. Những kỹ năng tưởng chừng nhỏ bé ấy lại chính là cánh cửa mở ra tri thức, góp phần nâng cao dân trí và chất lượng cuộc sống.

Theo cô Bùi Thị Hồng Lâm, để các lớp xóa mù chữ duy trì hiệu quả và lan tỏa bền vững, rất cần những chính sách hỗ trợ phù hợp cho giáo viên và cán bộ cơ sở, những người trực tiếp đi vận động từng hộ dân. Đó không chỉ là sự động viên về vật chất mà còn ghi nhận tinh thần, để những người “gieo chữ” có thêm động lực bám trụ với vùng khó.

Bộ đội, già làng chung tay xóa mù chữ

Song hành cùng ngành giáo dục, lực lượng bộ đội cũng đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác xóa mù chữ ở Lâm Đồng. Đoàn Kinh tế Quốc phòng Lâm Đồng nhiều năm qua triển khai hàng chục lớp dạy tiếng phổ thông kết hợp xóa mù chữ cho đồng bào dân tộc thiểu số. Hơn 30 lớp học được tổ chức, giúp trên 1.000 lượt người biết đọc, biết viết, từng bước nâng cao nhận thức.

Trung tá Phạm Anh Tú, Đội trưởng Đội sản xuất số 1, người trực tiếp đứng lớp chia sẻ: “Xóa mù chữ cho bà con là một phần quan trọng trong công tác dân vận của đơn vị. Khi người dân biết chữ sẽ hiểu chính sách tốt hơn, biết cách làm ăn, từ đó góp phần phát triển kinh tế, thoát nghèo bền vững”. Không chỉ dạy chữ, Đoàn Kinh tế Quốc phòng Lâm Đồng còn nhận nuôi 2 học sinh và hỗ trợ 15 em khác là con em đồng bào DTTS có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, tiếp thêm cơ hội để các em tiếp tục đến trường.

Tại xã Phan Sơn, vai trò của người có uy tín trong cộng đồng lại được thể hiện rõ nét qua hình ảnh ông K’Bé, già làng được đồng bào K’ho và Raglai tin tưởng, kính trọng. Dù đã ngoài 60 tuổi và nghỉ hưu sau nhiều năm giữ các chức vụ quan trọng như Chủ tịch UBND xã, Bí thư Đảng ủy xã Phan Sơn, ông vẫn dành trọn tâm huyết cho cộng đồng.

Theo Bí thư Đảng ủy xã Phan Sơn Nguyễn Văn Chín, ông K’Bé là người hiểu rất rõ những khó khăn của vùng cao: đời sống còn thiếu thốn, trình độ dân trí chưa đồng đều, nhiều hủ tục còn tồn tại. Chính điều đó thôi thúc ông tiếp tục cống hiến. Ông xác định, muốn phát triển bền vững thì trước hết phải nâng cao dân trí.

Bằng uy tín cá nhân và sự gương mẫu, ông K’Bé trực tiếp vận động bà con cho con em đến lớp, khuyến khích người lớn tuổi tham gia các lớp xóa mù chữ. Có khi ông đến từng nhà, lúc đứng ra mở lớp học tại nhà văn hóa thôn, kèm cặp học sinh ngay tại nhà. Sự kiên trì ấy đã mang lại trái ngọt: xã Phan Sơn từng được Bộ Giáo dục và Đào tạo công nhận hoàn thành công tác xóa mù chữ trước thời hạn, một dấu mốc quan trọng trong hành trình nâng cao tri thức cho đồng bào.

Từ những lớp học nhỏ ở Phúc Thọ Lâm Hà hay những lớp xóa mù chữ do bộ đội đứng lớp, đến sự vận động bền bỉ của những già làng như ông K’Bé, có thể thấy công tác xóa mù chữ ở Lâm Đồng không chỉ là nhiệm vụ của riêng ngành giáo dục. Đó là sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và cộng đồng, được dẫn dắt bởi tinh thần trách nhiệm, sự tận tụy và tình yêu dành cho con người vùng cao.

Những con chữ hôm nay đang âm thầm làm thay đổi nhận thức, mở ra cơ hội mới cho đồng bào dân tộc thiểu số trên cao nguyên Lâm Đồng. Và trên hành trình ấy, những bước chân của thầy cô giáo, bộ đội và già làng vẫn bền bỉ đi tiếp nhưng đầy ý nghĩa.