Gửi bình luận
Các bộ chưa phối hợp nhuần nhuyễn
* Từ đầu tháng 3-2022, bộ trưởng Bộ Công Thương đã yêu cầu sửa đổi các nghị định về kinh doanh xăng dầu. Đến nay, bộ mới gửi văn bản lấy ý kiến để sửa nghị định này. Với tốc độ này, chẳng lẽ cứ để thị trường bất ổn?
- Xăng dầu là mặt hàng thuộc danh mục bình ổn, Luật giá quy định lúc nào cần bình ổn thì Thủ tướng quyết định và biện pháp thế nào cũng do Thủ tướng quyết. Kể cả trong nghị định cũng nói khi bất thường thì báo cáo Thủ tướng để xử lý.
Do đó, mấy hôm nay đã có công điện là thuộc thẩm quyền của Thủ tướng, các bộ. Mà hiện nay bất thường quá, từ trước đến nay có bao giờ như thế này đâu. Còn nếu sửa nghị định là quy trình rất bài bản từ đánh giá, quy trình, xin ý kiến... có khi kéo dài hàng năm.
* Công điện mới nhất của Thủ tướng yêu cầu bộ trưởng Bộ Công Thương chịu trách nhiệm toàn diện trước Chính phủ về điều hành xăng dầu. Ông thấy các bộ liên quan đã làm hết trách nhiệm chưa?
- Theo quy định của nghị định, chỉ đạo như thế là đúng. Nhưng thực tế Bộ Công Thương là nơi tập hợp và chủ trì để đảm bảo nguồn và hệ thống, việc phối hợp của liên bộ là cực kỳ quan trọng.
Có những cái Bộ Công Thương không thể làm gì được và rõ ràng cần phải có sự phối hợp nhuần nhuyễn giữa các bộ với nhau. Đây là mặt hàng bình ổn, theo quy định, chi phí thì thẩm quyền của Bộ Tài chính. Song không đồng nghĩa Bộ Công Thương không có ý kiến. Họ phải có những đề xuất nào đó...
Tuy nhiên, nói rằng nhuần nhuyễn trong việc tổ chức, kết hợp với nhau thì rõ ràng là chưa.
Dữ liệu: NGỌC HIỂN - Đồ họa: N.KH.
Không nhập hàng thì rút giấy phép
* Nhiều DN đầu mối khẳng định sẽ không nhập nếu lỗ, bản thân các DN nhà nước cũng sợ những hệ lụy về sau khi kiểm toán, thanh tra ở một bối cảnh khác sẽ quy kết thất thoát vốn nhà nước?
- Đúng thế. Và chính vì thế mà hiệp hội đã đặt vấn đề này một cách nghiêm túc với các cơ quan quản lý nhà nước, rằng bên cạnh giải pháp về mặt thị trường, cần phải có quyết định, chỉ đạo bằng văn bản với nội dung:
Đối với thời điểm hiện tại, các DN cứ xử lý, những nội dung liên quan đến lỗ, lãi sẽ được ghi nhận, tạm gọi là miễn trách nhiệm trong thời gian này. Chứ không về sau là chết, có thể DN sẽ bị chất vấn: lỗ ai bảo ông bán, ông có trách nhiệm bảo toàn, phát triển vốn nhà nước cơ mà...
* Các DN lớn nhập theo chỉ đạo nhưng cũng chỉ đáp ứng một phần nhu cầu. Nếu các DN còn lại không nhập, sẽ vẫn khó?
- Với cơ chế điều chỉnh chi phí thường xuyên, kịp thời thì các DN phải nhập thôi. Nó còn có vấn đề chấp hành nghị định nữa, nếu không nhập hàng thì rút giấy phép. Phải chấm dứt những bất ổn trong nhập khẩu, phân phối xăng dầu.
Khi cơ chế tài chính đã được giải quyết thì chẳng có lý do gì nữa mà không nhập. Vì đã kinh doanh thì phải chấp nhận tính rủi ro của thị trường, lúc nào cũng lãi quá thì ai cũng đổ xô vào làm được.
* Không ít DN kinh doanh xăng dầu thực lòng nói rằng kinh doanh xăng dầu không phải là mục đích chính mà là có tài sản, có dòng tiền để tiếp cận vốn dễ hơn nên khi thị trường khó cũng dễ đứt gãy?
- Điều này hoàn toàn chính xác. Nhiều DN kể cả thương nhân phân phối lẫn cửa hàng họ cần dòng tiền để tổ chức kinh doanh, cũng chứng khoán, cũng bất động sản hoặc sản xuất... họ làm những điều pháp luật không cấm thôi. Tôi không muốn nói ra nhưng điều này đã tạo nên một đội ngũ kinh doanh xăng dầu không chuyên nghiệp khi thị trường khó khăn.
Giờ DN kêu tính không đủ chi phí thì Nhà nước cần điều chỉnh. Khi tính đủ rồi thì lãi, lỗ phải tự chịu, ai làm không được thì phá sản. Mới nhập về và được tăng giá thì cười phe phé. Hàng về mà giá xuống, lỗ thì cũng phải sòng phẳng. DN cũng không được một yêu cầu nào nó dị dạng, kinh doanh chấp nhận có lỗ, có lãi thôi.
Sắp tới sẽ bình ổn trở lại
- Việc thiếu hụt cục bộ xăng dầu thời gian qua, các cơ quan nhà nước đã có chỉ đạo để khắc phục. Tuy nhiên, phải nhìn thẳng những bất ổn thị trường xăng dầu thời gian qua có một số nguyên nhân chính, đó là các DN xăng dầu tính toán phải 1 - 2 năm mới đạt được nhu cầu trước dịch nhưng hiện nay đã vượt, cao hơn mức 2019.
Bên cạnh đó, do cuộc khủng hoảng toàn cầu nên giá nhiên liệu rất đặc thù này đã biến động thất thường với biên độ rất lớn trong khi cơ chế không thể "phủ" được toàn bộ các thay đổi này. Rất nhiều thời điểm DN hoang mang, không biết lỗ sẽ kéo dài ra sao. Đây là cơ chế chưa thích ứng được với giá cả thị trường của năm đặc thù.
Chắc chắn các cơ quan nhà nước sẽ bổ sung những biện pháp để đảm bảo nguồn tốt nhất. Xăng dầu có tính đặc thù, không phải như mua rau ngoài chợ nói hôm nay là mai ra chợ mua được ngay vì phải có kế hoạch, vận chuyển... Tuy nhiên, tôi tin thời gian tới đây sẽ bình ổn trở lại.
