Gửi bình luận
Nếu được triển khai mô hình TOD dọc theo các tuyến đường sắt đô thị và TOD xung quanh các nhà ga sẽ làm thay đổi toàn bộ cấu trúc đô thị, đặc điểm đi lại theo hướng thân thiện môi trường và đồng thời tạo thêm nguồn lực tài chính thông qua việc khai thác quỹ đất. Đối với không gian đô thị, TOD giúp tổ chức, hình thành các khu đô thị nén mật độ cao xung quanh các nhà ga, tạo điều kiện chỉnh trang lại đô thị, tạo thêm quỹ đất cho không gian mảng xanh và các dịch vụ công cộng.
Phân tích mô hình này một số nơi trên thế giới, theo ông Đặng Huy Đông, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quy hoạch và phát triển (PDI), mô hình TOD đã xuất hiện rất lâu, Việt Nam tuy mới tiếp cận nhưng đây là cách làm rất quan trọng. Chúng ta có thể nghiên cứu cách thức, tiến độ triển khai các dự án TOD tại Nhật Bản và khả năng áp dụng thực tế phù hợp với Việt Nam.
“TOD rất phổ biến trên thế giới và bắt đầu ngay sau thế chiến II chứ không phải vào những năm 1990. Việt Nam tiếp cận với mô hình này hơi muộn, nhưng quan điểm của tôi là không muộn nếu chúng ta làm từ bây giờ. TOD là cơ hội để chỉnh trang đô thị”, ông Đặng Huy Đông nhấn mạnh.
Động lực phát triển đô thị
Theo phân tích của các chuyên gia, mô hình TOD sẽ giúp tận dụng tối đa quỹ đất và không gian tại các nhà ga metro đầu mối để phát triển đô thị, nâng cao giá trị của khu vực quanh nhà ga. Hiệu quả của việc phát triển hình thức này là có thể sử dụng giao thông công cộng với chi phí thấp, mọi người đi lại dễ dàng. Các chức năng đô thị được tích hợp gọn nhẹ, nâng cao tính tiện ích cho người dân, tạo nên sự sầm uất; bên cạnh đó, có thể tạo ra đường phố dễ dàng đi bộ, cải thiện sức khỏe cho người dân; giảm lượng ô tô, giảm tắc nghẽn giao thông.
Bài học từ quá trình phát triển của các đô thị lớn trên thế giới như: Tokyo (Nhật Bản), Seoul (Hàn Quốc), Singapore, London (Anh)… cho thấy, khai thác quỹ đất từ mô hình TOD là giải pháp căn cơ và dài hạn, nhất là tạo nguồn lực đầu tư để phát triển mạng lưới đường sắt đô thị. Do vậy, TP Hồ Chí Minh trước mắt hướng tới thí điểm mô hình TOD gắn với quy hoạch đô thị vùng phụ cận các nhà ga thuộc tuyến đường sắt đô thị.
Theo chuyên gia Nguyễn Trọng Hoài (Trường Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh), trước đây, chúng ta phát triển hạ tầng giao thông là theo quy hoạch nhà nước, những người “hưởng lợi” mình không quản trị được. Với mô hình TOD, phát triển giao thông; đồng thời, phát triển đô thị theo mô hình chúng ta có thể quản trị được. Từ đó, có nguồn thu để đầu tư cho các công trình giao thông. Lợi ích từ mô hình này là rất lớn.
Hiện, nguồn vốn đầu tư cho các công trình hạ tầng giao thông trọng điểm là một thách thức. Ông Nguyễn Quốc Hiển, Phó Trưởng ban phụ trách Ban Quản lý đường sắt đô thị TP Hồ Chí Minh (MAUR) cho biết, trên thế giới không có quốc gia nào xây dựng một dự án đường sắt đô thị chỉ phụ thuộc vào vốn ODA vay nước ngoài và không có thành phố nào sử dụng ngân sách để làm, bù lỗ, trợ giá cho đường sắt đô thị. Tất cả đều phải khai thác quỹ đất, mặt bằng của hệ sinh thái đường sắt, đất đai xung quanh các ga đường sắt.
Theo ông Nguyễn Quốc Hiển, việc quy hoạch đô thị theo TOD là động lực và giải pháp để phát triển đường sắt đô thị. Về quy hoạch, nó giúp tạo thành đô thị nén xung quanh nhà ga, do đó, có thêm diện tích cho mảng xanh, công cộng. Đây cũng là lời giải cho bài toán giao thông, bởi khi có metro thì người dân ít sử dụng phương tiện cá nhân, ít kẹt xe ùn tắc hơn. “Quan trọng nhất TOD sẽ giải quyết bài toàn nguồn lực tài chính, khi triển khai quy hoạch đô thị theo hướng TOD sẽ tạo ra các giá trị địa tô rất lớn cho những khu đất, bất động sản xung quanh khu vực nhà ga”, ông Hiển chia sẻ.
Dự thảo thay thế Nghị quyết 54/2017/QH14 đã được trình lên Quốc hội, kiến nghị cho phép TP Hồ Chí Minh thu hồi và chỉnh trang các khu đất xung quanh nhà ga dọc theo tuyến đường sắt đô thị tại TP Hồ Chí Minh. Nếu được Quốc hội thông qua, đây là cơ sở pháp lý quan trọng tạo điều kiện phát triển TP Hồ Chí Minh nói chung và cũng là điều kiện để thực hiện TOD đầu tiên trên cả nước trong quy hoạch, chỉnh trang khu đất, diện tích xung quanh các nhà ga.
Theo UBND TP Hồ Chí Minh, cơ chế chính sách thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông là cơ chế rất quan trọng, phù hợp với xu thế phát triển chung của thế giới là hình thành các khu vực phát triển đô thị tại các đầu mối giao thông, đặc biệt là nhà ga của các tuyến đường sắt đô thị. Việc này sẽ tạo điều kiện nâng cao hiệu quả sử dụng đất, sắp xếp, chỉnh trang lại đô thị Thành phố và giải quyết hài hòa lợi ích giữa nhà nước, người dân và nhà đầu tư trong quá trình triển khai các tuyến giao thông.
