Rèn luyện thể thao và trí tưởng tượng

Giáo dục ngoài trời là thuật ngữ chung dành cho các hoạt động học tập ngoài thiên nhiên, học tập trong rừng, giáo dục môi trường hay học tập trải nghiệm, hoạt động ngoại khóa. Giáo dục ngoài trời thực hiện trong không gian xanh, trên sân chơi, sân trường, môi trường tự nhiên gần trường học, khu vườn... hay bất kỳ nơi nào có thể giúp trẻ tiếp cận thiên nhiên.

Giáo dục ngoài trời ra đời từ các nước Scandinavia, được gọi là udeskole. Hướng đến trẻ từ 7 - 16 tuổi, giáo dục ngoài trời là hoạt động giáo dục bắt buộc bên ngoài trường học, thường được tổ chức 1-2 lần/tuần. Giáo dục ngoài trời không có kiến thức cụ thể mà được lồng ghép vào các môn học và mang tính chất liên ngành.

Ví dụ, khi học Toán ở ngoài trời, giáo viên yêu cầu học sinh đo và tính toán khối lượng của các cây. Khi học Lịch sử, học sinh được tham quan di tích lịch sử, đài tưởng niệm...

Theo GS Jean-Philippe Ayotte-Beaudet, Khoa Giáo dục Mầm non và Tiểu học, Trường Đại học Sherbrooke, Canada, về mặt thể chất, giáo dục ngoài trời làm giảm hành vi ít vận động. Nghiên cứu sức khoẻ cũng chỉ ra rằng tiếp xúc với thiên nhiên làm giảm nguy cơ tăng huyết áp và các bệnh về mắt như cận thị.

Ở góc độ tâm lý học, tiếp xúc với thiên nhiên giúp giảm lo lắng, tăng cảm xúc hạnh phúc của con người. Hòa mình với thiên nhiên thậm chí có thể làm tăng sự tự tin và sự trân quý bản thân.

Tuy nhiên, cần phân biệt giáo dục ngoài trời và giáo dục thể chất. Dù hai hoạt động này đều được tổ chức ngoài không gian lớp học, gắn với thiên nhiên nhưng nội dung và tính chất là khác nhau.

Nhiều trường học vẫn nhầm lẫn hai khái niệm này và cho rằng các tiết học Thể dục đã là cách tổ chức giáo dục ngoài trời. Tuy nhiên, hiểu đơn giản, giáo dục thể chất là môn học cải thiện và nâng cao sức khoẻ thể chất cho học sinh thông qua các bài tập thể dục, các trò chơi thể thao...

Còn giáo dục ngoài trời tập trung vào mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, thông qua các hoạt động giải trí như cắm trại, leo núi... Bên cạnh đó, khi hoạt động ngoài trời, giáo viên sẽ lồng ghép nội dung giáo dục văn hóa giúp học sinh liên kết kiến thức trong sách vở với thực tế cuộc sống, từ đó, thấy được ý nghĩa của giáo dục trong thực tiễn.

Tuy nhiên, giáo dục ngoài trời hiện nay ngày càng bị mai một ở phương Tây và chưa thể phổ biến tại châu Á vì khó cạnh tranh với giáo dục văn hóa. Ngoài ra, ở nhiều thành phố lớn, không gian xanh đang ngày càng bị thu hẹp, hạn chế khả năng trải nghiệm thiên nhiên và nâng cao sức đề kháng cho trẻ. Đây cũng là nguyên nhân gây ra các bệnh lý thường gặp ở trẻ như béo phì, cận thị, lo âu, trầm cảm...

Giáo dục thể chất có thể phần nào khắc phục vấn đề trên nhưng không phải giải pháp thay thế giáo dục ngoài trời trong việc trau dồi sức khoẻ cho học sinh.