Đu đủ là loại quả có hương vị thơm ngon, giá trị dinh dưỡng cao, đồng thời là phương thuốc quý trong chữa bệnh. Ngoài ra, đây là nguyên liệu quan trọng sản xuất dược phẩm và mỹ phẩm.
Để kiểm soát bệnh đốm vòng đu đủ ở Việt Nam, các nhà khoa học Trường Đại học Đài Trung (Đài Loan) đã phân lập virus gây bệnh đốm vòng thu thập từ tỉnh Tiền Giang. Dựa trên virus này, nhóm nghiên cứu đã tạo ra hai dòng nhẹ TG-d5I7 (ký hiệu M1) và TG-d5L206 (ký hiệu M2), bằng cách gây đột biến điểm trên HC-Pro (đoạn gen quyết định khả năng gây bệnh của virus PRSV).
Hiệu quả bảo vệ của hai dòng nhẹ M1, M2 thử nghiệm tại Đài Loan trong điều kiện nhà màng. Kết quả cho thấy, hai dòng virus nhẹ M1, M2 cho hiệu quả bảo vệ rất cao (97 – 100%) trước chủng virus gây bệnh PRSV được phân lập tại Tiền Giang (TG5).
Trong khuôn khổ dự án “Đánh giá hiệu quả bảo vệ chéo của dòng nhẹ trong kiểm soát bệnh đốm vòng trên đu đủ tại Việt Nam”, hợp tác giữa Trường Đại học Nông Lâm TPHCM và Trường Đại học Đài Trung.
Thử nghiệm hiệu quả của hai dòng nhẹ M1 và M2 tại Việt Nam được tiến hành tại Dĩ An, Bình Dương trên giống đu đủ Tainung No. 2 trái dài (ký hiệu V1) và giống đu đủ địa phương Long An trái tròn (ký hiệu V2).
Cây đu đủ con trước khi đem đi trồng được chủng dòng nhẹ bằng phương pháp tạo vết thương trên lá và bôi dung dịch đã được bổ sung dòng nhẹ. Sau khi cây con được trồng tra ruộng 3 tuần, tiến hành chủ virus gây bệnh PRSV TG5 để đánh giá hiệu quả của công nghệ chủng kháng.
Theo TS Nguyễn Châu Niên, kết quả thử nghiệm bước đầu cho thấy việc chủng dòng nhẹ M1, M2 không ảnh hưởng đến sự sinh trưởng, phát triển cây và phẩm chất quả gồm các chỉ tiêu chiều cao cây, đường kính thân, số lá, chỉ số diệp lục tố và thời gian sinh trưởng, phát dục, tỷ lệ phần ăn được, độ Brix và độ cứng của quả.
Ngoài ra, cây đu đủ được chủng dòng nhẹ M1 và M2 đã làm chậm tỷ lệ nhiễm và lây lan virus gây bệnh đốm vòng PRSV trên cây và quả so với cây không được chủng dòng nhẹ. Đồng thời, kết quả chủng dòng nhẹ M1 và M2 đã hạn chế sự giảm trọng lượng quả của cây đu đủ nhiễm bệnh virus gây đốm vòng.
Các phương pháp truyền thống như sử dụng hóa chất hay phóng xạ có thể áp dụng để tạo và chọn lọc các dòng đu đủ đột biến kháng bệnh, song khả năng thành công thấp và quá trình chọn tạo tốn nhiều thời gian, công sức.
Các đột biến tạo được với phương pháp truyền thống mang tính ngẫu nhiên và không kiểm soát nên có thể dẫn tới tác động không tốt đối với sinh trưởng và phát triển của cây. Trong khi các kết quả nghiên cứu thử nghiệm cho thấy đây là phương pháp an toàn, không ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của cây.