(GDTĐ) - Sách giáo khoa Ngữ văn Cánh Diều lớp 9 được đổi mới theo Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018 với phương pháp dạy và học mới ưu việt hơn. Mặt khác, các tác giả viết sách đã kế thừa những những ưu điểm của sách hiện hành. Đây cũng là nét riêng biệt của sách Cánh Diều.
1. Cấu trúc sách thể hiện tính xuyên suốt
Năm học 2024-2025, SGK Ngữ văn lớp 9 theo Chương trình GDPT 2018 nói chung, SGK Cánh Diều sẽ được đưa vào chính thức giảng dạy, đây là năm đầu tiên 4 khối lớp thuộc cấp THCS đều học Ngữ văn theo chương trình mới.
PGS.TS Đỗ Ngọc Thống, Chủ biên SGK lớp 9 bộ Cánh Diều thông tin về cấu trúc và nội dung bài học: “Nhằm giúp thầy cô và học sinh dễ dàng tiếp cận với sách Ngữ văn lớp 9 bộ Cánh Diều, chúng tôi tiếp tục kế thừa cấu trúc của lớp 6, 7 và 8. Ngoài phần mở đầu và ôn tập, tự đánh giá cuối học kỳ, SGK Ngữ văn 9 có 10 bài học chính bao gồm: Truyện có 3 bài, thơ 2 bài, kịch 1 bài, văn bản nghị luận 2 bài, văn bản thông tin 2 bài.
Học sinh sẽ được học Thơ và thơ song thất lục bát, Thơ tám chữ và thơ tự do, Truyện thơ Nôm, Truyện ngắn, Truyện truyền kì và truyện trinh thám, truyện ngắn, Bi kịch và truyện. Bên cạnh là Nghị luận văn học, Nghị luận xã hội, Giới thiệu về danh lam thắng cảnh, Giới thiệu một di tích lịch sử”. Ông cho biết thêm, mỗi bài học được chia làm 12 tiết học, một số bài cần ghép thể loại, cụ thể: Bài 2. Thơ tám chữ và thơ tự do; Bài 6. Truyện truyền kỳ và truyện trinh thám; Bài 7. Thơ và thơ song thất lục bát; Bài 9. Bi kịch và truyện (mang tính bi kịch). Chương trình Ngữ văn 2018 đối với lớp 9 có yêu cầu tập làm thơ tám chữ, vì thế, phần đọc hiểu có thơ tám chữ để tích hợp với phần viết.
Về văn bản nghị luận văn học, tiếp tục chủ trương chọn các bài viết phân tích các tác phẩm đang học trong sách Ngữ văn 9 để tích hợp dọc. Bi kịch rất khó nên chỉ học hai tác phẩm, trong khi thành tựu truyện ngắn rất nhiều nên ghép truyện vào bài bi kịch. Lớp 9 có nội dung Tổng kết văn học và tiếng Việt.
2. Đảm bảo phát triển năng lực và giảm tải
Nói về một số điểm mạnh của sách, GS.TS Nguyễn Minh Thuyết – Tổng Chủ biên SGK lớp 9 bộ Cánh Diều cho hay: “Sách bám sát yêu cầu của Chương trình GDPT môn Ngữ văn năm 2018, sắp xếp hệ thống các bài học theo thể loại và kiểu văn bản kết hợp với đề tài, chủ đề văn bản; thực hiện tích hợp cao, nhằm phát triển năng lực và giảm tải. Mỗi bài học gồm 12 tiết, bắt đầu bằng hoạt động đọc hiểu hai văn bản chính; sau đó, vận dụng kiến thức đã hình thành để thực hành tiếng Việt, thực hành đọc hiểu một văn bản khác cùng thể loại hoặc kiểu văn bản và rèn luyện các kĩ năng viết, nói và nghe”.
Ngoài ra, để tránh việc học theo kiểu “đọc-chép”, các bài học được thiết kế phù hợp với yêu cầu hình thành, phát triển phẩm chất, năng lực: theo phương châm “Mang cuộc sống vào bài học, đưa bài học vào cuộc sống”; không sa vào lý thuyết mà chú trọng yêu cầu vận dụng, thực hành.
Nội dung sách vừa kế thừa, vừa đổi mới: Kế thừa thể hiện rất rõ ở một số văn bản hay (Nam quốc sơn hà, Chinh phụ ngâm, Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga) và những đơn vị kiến thức văn học, tiếng Việt cơ bản (Thơ và thơ song thất lục bát, Truyện ngắn, Nghị luận văn học,…) của các bộ SGK Ngữ văn trước đây, đáp ứng được yêu cầu mới; đồng thời, bổ sung một số văn bản đọc hiểu phù hợp với tâm lý lứa tuổi. Bảo đảm tỉ lệ hài hoà giữa các loại văn bản, ưu tiên văn bản văn học.
GS.TS Nguyễn Minh Thuyết nhấn mạnh: trong quá trình viết và thiết kế sách, từ cấu trúc đến nội dung các bài học và hình thức trình bày của các trang sách đều hỗ trợ đổi mới phương pháp dạy, học và đánh giá gồm: các hướng dẫn, câu hỏi, bài tập trong mỗi bài học vừa là chỗ dựa để giáo viên tổ chức hoạt động dạy học; ngoài các hướng dẫn, câu hỏi, bài tập, mỗi bài học chính và mỗi bài ôn tập cuối học kì còn giới thiệu một đề kiểm tra để giáo tham khảo, đổi mới hoạt động đánh giá theo yêu cầu của chương trình; sách giáo viên và phiên bản điện tử của sách giáo khoa Ngữ văn 9 còn hỗ trợ giáo sử dụng các phương tiện và thiết bị dạy học theo yêu cầu mở.
Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 9 bộ Cánh Diều được in màu và có nhiều hình ảnh, bảng biểu, minh hoạ đẹp, thực hiện tư tưởng dạy học mới: coi kênh hình là một nội dung dạy và học.
SGK lớp 9 bộ Cánh Diều được NXB Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh phối hợp với Công ty CP Đầu tư Xuất bản – Thiết bị Giáo dục Việt Nam (VEPIC) sản xuất. Sách gồm hai tập, khổ 19 x 26,5 cm, nhiều màu. Tập một:152 trang, tập hai: 164 trang.
Các tác giả của sách đều là những nhà nghiên cứu, giảng viên lâu năm, nhiều kinh nghiệm về văn học và phê bình văn học. Trong đó Tổng Chủ biên là GS.TS Nguyễn Minh Thuyết; Chủ biên là PGS.TS Đỗ Ngọc Thống; các tác giả: PGS.TS Bùi Minh Đức, TS Đỗ Thu Hà, PGS.TS Phạm Thị Thu Hiền, PGS.TS Phạm Thị Thu Hương, PGS.TS Nguyễn Văn Lộc, PGS.TS Vũ Thanh.