Sáng đèn soi chữ ở Ba Sơn

Linh hoạt cách tổ chức lớp học

Ba Sơn là xã miền núi biên giới, địa bàn rộng, dân cư phân tán, trên 92% là đồng bào dân tộc thiểu số, việc vận động người dân tham gia học tập còn gặp những khó khăn. Mặc dù vậy, với sự nỗ lực của người dân cùng sự vào cuộc của địa phương, công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ nơi đây được triển khai hiệu quả.

Năm 2025, xã Ba Sơn tiếp tục đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2. Tỷ lệ người biết chữ mức độ 1 trong độ tuổi 15 - 60 tuổi đạt 99,30%; tỷ lệ biết chữ mức độ 2 đạt 92,76%. Để đạt kết quả này, cán bộ cùng các thầy cô giáo tại địa phương phải rất linh hoạt trong cách tổ chức lớp học.

UBND xã đã chỉ đạo các trường có cấp tiểu học mở lớp xóa mù chữ, bố trí lịch học vào buổi tối hoặc cuối tuần để phù hợp điều kiện lao động của người dân. Theo đó, lớp học chỉ bắt đầu từ sau 19 giờ nhằm đảm bảo thuận lợi cho học viên đang là những lao động chính trong gia đình có thể thu xếp thời gian. Các lớp học được phân nhóm theo trình độ, đồng thời lồng ghép các hoạt động văn nghệ, xem video giáo dục nhằm thu hút người học và duy trì sĩ số.

“Tôi cùng giáo viên phải đi lại nhiều lần mới thuyết phục được bà con đến lớp. Chúng tôi nói rõ với bà con rằng biết chữ không chỉ để đọc tên mình, mà còn để làm ăn, buôn bán, đi lại thuận tiện hơn. Khi hiểu được điều đó, nhiều người tự giác đăng ký học”, ông Dương Trùng Lỷ, Trưởng thôn Co Loi chia sẻ.

Ông Nguyễn Văn Thịnh, Chủ tịch UBND xã trao đổi: Hầu hết học viên xóa mù chữ đều ở các thôn xa trung tâm, độ tuổi phổ biến từ 35 đến 60 tuổi. Đây là những người đã gắn bó nhiều năm với nương rẫy, chưa từng nghĩ đến chuyện học chữ. Vì vậy, xã thống nhất chỉ đạo nhà trường bố trí giờ học linh hoạt, chủ yếu vào buổi tối để phù hợp với sinh hoạt lao động của bà con.

“Chúng tôi xác định muốn duy trì lớp học thì trước hết phải tạo điều kiện để người dân có thể đến lớp. Cán bộ xã cùng thôn, trường học đều chung tinh thần vận động đến từng nhà, thuyết phục từng người”, ông Nguyễn Văn Thịnh nhấn mạnh.

Gắn thực tiễn đời sống vào bài học

Chương trình giáo dục xóa mù chữ tại Ba Sơn được các nhà trường thực hiện theo Thông tư 33/2021 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, gồm 949 tiết với các môn: Tiếng Việt, Toán, Khoa học, Lịch sử - Địa lý, chia thành hai kỳ. Để việc dạy học đạt hiệu quả tối đa, các giáo viên đã phân chia lớp thành ba nhóm theo mức độ tiếp thu. Đáng chú ý, giáo viên còn phối hợp với học sinh tiểu học và THCS ở thôn bản để hỗ trợ học viên nhóm 1 khi tự học tại nhà.

Để tạo nên động lực duy trì lớp học, một điều quan trọng là mỗi học viên nơi đây đều mang trong mình mong muốn thay đổi. “Trước đây không biết chữ khiến tôi gặp nhiều trở ngại. Đi đâu tôi cũng ngại. Có việc phải ký tên cũng không làm được. Vậy nên khi xã thông báo mở lớp, dù bận thế nào tôi cũng cố gắng thu xếp đi học”, chị Hoàng Thị Pẻn, một học viên của lớp xóa mù chữ bày tỏ.

Theo bà Liễu Thị Phương, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Ba Sơn, các giáo viên không chỉ dạy chữ mà còn tìm cách gắn nội dung học với đời sống của bà con, biến lớp học xóa mù chữ trở thành không gian cộng đồng, nơi người dân không chỉ học chữ mà còn trao đổi kinh nghiệm sản xuất, chia sẻ cách làm ăn.

Để thu hút học viên, nhà trường lồng ghép các hoạt động xen kẽ giữa giờ như văn nghệ dân ca, chiếu video “Quà tặng cuộc sống”, hướng dẫn mô hình phát triển kinh tế từ chăn nuôi, trồng cây ăn quả. “Bà con đến lớp không chỉ để học chữ mà còn để mở mang kiến thức làm ăn. Có người không phải học viên nhưng vẫn đến xem, góp phần tạo không khí học tập rất sôi nổi”, bà Liễu Thị Phương chia sẻ.

Với sự quyết tâm nỗ lực của người dân, sự chung tay vào cuộc của địa phương, từ năm 2023 đến nay, xã đã mở được 8 lớp với 262 học viên, trong đó riêng năm 2025 đã tổ chức 5 lớp với 108 học viên tham gia. Nhờ đó, tỷ lệ người từ 15 đến 60 tuổi biết chữ của xã đã tăng từ 90,27% (năm 2023) lên 92,76% (năm 2025).

Ông Đặng Hồng Cường, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Lạng Sơn nhấn mạnh: Xóa mù chữ không chỉ là một chiến dịch nhất thời mà là một nhiệm vụ mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, góp phần nâng cao dân trí và chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh. Tuy nhiên, hành trình này vẫn còn không ít thách thức, đòi hỏi cần có những giải pháp đồng bộ và hiệu quả, công tác tuyên truyền vận động cần được thực hiện một cách thường xuyên và sâu rộng hơn nữa.