Gửi bình luận
Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, Bộ đã đưa ra nhiều giải pháp về đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, cần sự tham gia của cả khối trường công lập và ngoài công lập.
Chiều 19/6, diễn ra phiên chất vấn và trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội về lĩnh vực giáo dục, đào tạo.
Trọng tâm chất vấn là về thực trạng và giải pháp phát triển, nâng cao chất lượng giáo dục đại học gắn với yêu cầu tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Việc thực hiện quy định của pháp luật về dạy thêm, học thêm. Công tác bảo đảm môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện; phòng, chống bạo lực học đường; bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm trong trường học.
Người trả lời chất vấn là Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn. Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long, Bộ trưởng các Bộ: Tài chính, Nội vụ, Y tế, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Khoa học và Công nghệ, Công an cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.
Đại biểu Nguyễn Trường Giang (Đoàn Đắk Nông) cho biết, theo báo cáo 179 của Bộ GD&ĐT, chi ngân sách cho giáo dục đại học 2013 là 19.271 tỉ đồng, tương đương 0,43% GDP và 9,3% tổng chi ngân sách cho giáo dục đào tạo. Năm 2022 giảm xuống còn hơn 10.000 tỉ, chiếm 0,11% GDP, 3,4% tổng chi ngân sách Nhà nước cho giáo dục đào tạo.
Báo cáo ghi rõ bình quân khu vực thế giới khoảng từ 18-23% trong tổng chi cho giáo dục. Như vậy, sau 10 năm, ngân sách cho giáo dục đại học giảm cả giá trị tuyệt đối và tương đối, trong khi ngân sách chi cho giáo dục tương đối ổn định. Đại biểu muốn Bộ trưởng cho biết nguyên nhân giảm và có kiến nghị gì?
Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định đây là một thực tế, nguồn chi ngân sách đầu tư cho giáo dục đại học trong 10 năm qua có sự điều chỉnh, thay đổi, thực tế là giảm.
Theo Bộ trưởng, lý do là 10 năm qua triển khai mạnh mẽ xu hướng tự chủ đại học. Có trường tự chủ một phần chi thường xuyên, có trường tự chủ chi thường xuyên đầy đủ, có trường tự chủ cả chi thường xuyên và chi đầu tư.
Mỗi khi các trường được duyệt phương án tự chủ, phía ngành tài chính cắt kinh phí hỗ trợ chi thường xuyên. Việc cắt bỏ phần chi thường xuyên đó, trong 10 năm qua, số trường tự chủ tăng, phần hỗ trợ kinh phí nhà nước giảm dần.
"Đây là thực tế, gây khó khăn cho các trường đại học trong việc đầu tư phát triển cho đội ngũ giảng viên" - Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói.
Theo người đứng đầu ngành giáo dục, việc các trường tự chủ có nghĩa là tự túc về kinh phí có những bất cập. Điều này đã được Đảng, Nhà nước nhìn nhận và trong các chỉ đạo gần đây, cũng chủ đạo Bộ GD&ĐT phối hợp với Bộ Tài chính, điều chỉnh yếu tố tài chính trong tự chủ đại học, để các trường có độ tự chủ cao, nhưng vẫn được hỗ trợ chủ đạo của Nhà nước trong giáo dục đại học.
Đại biểu Đào Chí Nghĩa (Đoàn Cần Thơ) muốn biết giải pháp của Bộ GD&ĐT trong đầu tư về cơ sở vật chất và nguồn nhân lực giáo dục đại học trong các lĩnh vực công nghệ mũi nhọn.
Để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao về công nghệ, kỹ thuật, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, Bộ đã đưa ra nhiều giải pháp về đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Việc này, theo Bộ trưởng, cần sự tham gia của cả khối trường công lập và ngoài công lập.
Với trường công lập, Bộ GD&ĐT đã tham mưu Chính phủ ban hành kế hoạch phát triển, đào tạo nguồn nhân lực lĩnh vực công nghệ mũi nhọn.
Những giải pháp đươc Bộ trưởng đề cập gồm phát triển các trường đại học, đầu tư trang thiết bị, thu hút nguồn nhân lực, chủ động trong liên kết quốc tế, điều chỉnh chương trình đào tạo.
"Cần giải pháp tổng thể mới đáp ứng được mục tiêu này" - Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói và cho biết các trường đã thực sự nhập cuộc để thực hiện mục tiêu này.
Trong đó, 13 trường đại học đã chủ động xây dựng chương trình, chuẩn bị đội ngũ đảm nhiệm công việc triển khai đào tạo về ngành công nghệ mũi nhọn, nhằm phục vụ sự phát triển của đất nước trong giai đoạn tới.
Đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh (Đoàn Quảng Nam) đặt vấn đề, tình trạng học sinh bị ảnh hưởng bởi gia đình, môi trường sống tiêu cực dẫn đến lệch lạc chuẩn hành vi, bỏ học, thậm chí vi phạm luật có xu hướng gia tăng. Trong khi đó, các cơ chế phát triển sớm, hỗ trợ kịp thời cho học sinh các cấp chưa đảm bảo.
Trước thực trạng này, đại biểu đặt câu hỏi, Bộ trưởng có trách nhiệm gì trong việc tiếp tục xây dựng, bố trí cán bộ học đường chuyên trách tại các cơ sở giáo dục.
"Trong giai đoạn 2025-2030, Bộ GD&ĐT có giải pháp, lộ trình cụ thể thế nào để đảm bảo các cấp học đều có nhân lực chuyên môn về tâm lí học đường, đủ khả năng phối hợp với nhà trường, gia đình trong phòng ngừa, can thiệp lớn?", đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh hỏi.
Về vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định việc có các chuyên gia tâm lý hỗ trợ học sinh phát hiện các vấn đề tâm lý, khủng hoảng trong trường học ở thời kỳ hiện đại, việc có các chuyên gia tâm lý hỗ trợ học sinh hết sức cần thiết.
Nhận thấy tầm quan trọng của nhân viên tư vấn trường học, từ cuối năm 2024, ngành giáo dục đào tạo đã xác định trong mỗi trường học có ít nhất một vị trí việc làm là nhân viên tư vấn tâm lý trường học.
Tuy nhiên, Bộ trưởng nhìn nhận, để đảm bảo 52.000 trường học trên cả nước, mỗi trường đều có nhân viên tư vấn là một quá trình, không thể là ngày một ngày hai, từ chuẩn bị đến tuyển dụng.
"Hiện nay, trong tổng số trường phổ thông (không tính trường mầm non), số nhân viên tư vấn trường học đạt 5% - con số rất nhỏ so với nhu cầu thực. Các trường còn lại đều có tổ tư vấn tâm lý, chủ yếu do các giáo viên kiêm nhiệm công việc này" - Bộ trưởng đánh giá.
Về phía Bộ GD&ĐT, Bộ trưởng cho biết Bộ đang tăng cường tập huấn cho giáo viên kiêm vị trí, tích cực đào tạo nguồn giáo viên.
Theo Bộ trưởng, quy mô đào tạo ngành tâm lý học lâm sàng, học đường trong các trường sư phạm, trường khối nhân văn là trên 9.100 học sinh – con số khiêm tốn so với 52.000 trường học trên cả nước.
"Ngay cả khi mỗi trường có 1 nhân viên tư vấn, với số lượng hàng nghìn học sinh, một người chưa phải đã gánh vác được đầy đủ công việc. Việc có đội ngũ kiêm nhiệm là để cùng chia sẻ. Cần coi công tác tư vấn, hỗ trợ tâm lí không chỉ là cho một vị trí việc làm, mà là việc của tất cả giáo viên, sự chia sẻ của phụ huynh, tổ chức chính trị xã hội… mới có thể đảm bảo", Bộ trưởng khẳng định.
Đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy (Đoàn Bến Tre) đã nêu lên thực trạng về vấn đề dạy thêm, học thêm. Đại biểu dẫn báo cáo đánh giá việc triển khai thực hiện Thông tư 29 về quản lý dạy thêm, học thêm chưa hiệu quả. Vẫn còn khoảng cách giữa chính sách và thực tiễn. Điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến nhà trường, giáo viên, phụ huynh và học sinh.
"Theo Bộ trưởng, nguyên nhân chủ yếu do đâu? Có phải do cách tiếp cận trong xây dựng văn bản quy phạm pháp luật về quản lý dạy thêm, học thêm còn nhiều bất cập? Đề nghị Bộ trưởng cho biết thêm các giải pháp căn cơ để quản lý tốt nhất việc dạy thêm, học thêm trong thời gian tới", đại biểu chất vấn.
Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, để một chính sách của một ngành có thể thực hiện được hiệu quả, khi đã ban hành không chỉ là câu chuyện câu chữ trong một văn bản, mà nó cần một sự thực hiện từ Trung ương đến địa phương, từ cả ngành, cấp tỉnh và cấp xã.
Theo Bộ trưởng, nếu như một văn bản tốt nhưng các cấp mà thực hiện không đầy đủ chức trách của mình thì hiệu quả chắc chắn không được như mong muốn. Trong Thông tư 29 cũng đã đề cập đến trách nhiệm của ngành Giáo dục và Đào tạo, trách nhiệm của cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã, các trường học, trách nhiệm của giáo viên và các đối tượng có liên quan.
Trong quá trình thực hiện, rất nhiều địa phương đã rất tích cực vào cuộc, tổ chức kiểm tra, triển khai và ngay sau khi Thông tư 29 ban hành thì Bộ GD&ĐT cũng đã đi kiểm tra thì thấy là nhiều nơi thực hiện tốt và có ảnh hưởng. "Vì vậy nếu như chúng ta nói một cách phổ quát rằng thông tư đó không được thực hiện tốt trên cả nước là oan cho một số tỉnh, một số thành phố", Bộ trưởng khẳng định.
Theo Bộ trưởng, để thực hiện được thì cũng mong tất cả các địa phương, các cấp chính quyền đều vào cuộc cùng với ngành GD&ĐT thì hiệu quả của một văn bản đi vào cuộc sống mới có thể tốt được.
Về hiệu lực của văn bản này, Bộ trưởng cho biết tuy ban hành vào tháng 12/2024 nhưng hiệu lực bắt đầu từ ngày 14/2/2025, "do thời gian chưa nhiều nên chúng ta đánh giá về hiệu quả của nó e rằng có lẽ là hơi sớm".
Về giải pháp trong thời gian sắp tới, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, một văn bản được ban hành đã được lấy ý kiến tất cả các từ người dân, lực lượng giáo viên, các bộ, ngành. Trước hết, cần phải triển khai cho đầy đủ rồi sau đó mới đánh giá về mức độ và hiệu quả.
