Tháo gỡ vướng mắc trong đào tạo giáo viên cao đẳng

Tham dự hội nghị có Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn, Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học TS Phạm Như Nghệ, Phó cục trưởng Cục quản lý chất lượng Phạm Quốc Khánh, cùng đại diện các trường cao đẳng, trường đại học có đào tạo giáo dục mầm non trên cả nước.

Nhiều vướng mắc trong chính sách cần tháo gỡ

Tại hội nghị, ngoài việc báo cáo các hoạt động đã đạt được trong công tác tuyển sinh và đào tạo, đại diện các trường cao đẳng cũng nêu ra nhiều khó khăn trong việc triển khai các chính sách liên quan đến thực thi pháp luật, quy định về kiểm định trường; quy định kiểm định chương trình đào tạo mới được giao chỉ tiêu đào tạo liên thông, vừa học vừa làm; việc thực hiện chính sách miễn học phí và hỗ trợ chi phí đào tạo cho sinh viên theo Nghị định 116 của Chính phủ; việc chậm phê duyệt và ban hành quy hoạch mạng lưới các trường sư phạm và điều lệ hoạt động trường cao đẳng.

TS Đặng Thị Quỳnh Lan - Phó hiệu trưởng Trường Cao đẳng Sư phạm Thừa Thiên Huế nêu ra hàng loạt khó khăn như nhân sự và chi phí cho hoạt động kiểm định đang tạo áp lực cho nhà trường; chưa có hướng dẫn các mức chi liên quan đến hoạt động kiểm định, chính sách hỗ trợ sinh viên theo Nghị định 116 đang vướng…

“Để tồn tại trong bối cảnh tuyển sinh khó khăn, chỉ tiêu chính quy (theo Nghị định 116) ít (115 chỉ tiêu), trường đã phải linh động và triển khai thêm nhiều chương trình bồi dưỡng chức năng nghề nghiệp giáo viên, cấp chứng chỉ tiếng Việt cho người nước ngoài… để bù đắp và duy trì hoạt động.

Vì vậy, việc phải đầu tư nguồn kinh phí khá lớn cho hoạt động kiểm định trong khi chưa xác định được các trường quy hoạch ra sao là rào cản lớn với chúng tôi. Bộ GD&ĐT cần có chính sách gỡ khó cho các trường đã kiểm định được tự chủ trong tuyển sinh (hiện nay chỉ tiêu Bộ cấp), chỉ tiêu tuyển sinh ngoài đặt hàng theo Nghị định 116” – TS Quỳnh Lan nói.

TS Nguyễn Thị Lệ Hường, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Sư phạm Hòa Bình cũng cho biết việc thực hiện Nghị định 116 của trường đã thu hút người học nhiều hơn, công tác tuyển sinh cũng có sự tiến triển tốt hơn. Tuy nhiên, bên cạnh các thuận lợi, quá trình triển khai Nghị định 116 vẫn còn những khó khăn nhất định. 2 năm sau khi có hiệu lực tới giờ các chính sách hỗ trợ vẫn chưa thể triển khai vì vướng đủ thứ.

Việc thực hiện Thông tư 24 của Bộ GD&ĐT cũng có nhiều vướng mắc khi các trường bị “trói tay” trong việc thực hiện tuyển sinh đào tạo liên thông từ TC lên CĐ, dù nhu cầu hiện nay là rất lớn.

Quang cảnh hội nghị về đào tạo giáo viên trình độ cao đẳng

“Cái vướng hiện nay của vấn đề liên thông chính là các trường muốn được cấp chỉ tiêu liên thông thì phải có hội đồng trường và phải được kiểm định chất lượng chương trình đào tạo và kiểm định trường.

Tuy vậy, việc thực hiện lộ trình thành lập hội đồng trường hiện gặp rất nhiều khó khăn từ Sở GD&ĐT, Sở Nội vụ, UBND tỉnh…vì hệ cao đẳng đang phải chịu sự chi phối, điều hành cùng lúc 2 chính sách luật của hai bộ, trong khi điều lệ trường cao đẳng hiện nay vẫn chưa có.

Tỉnh Hòa Bình năm 2021 chưa triển khai Nghị định 116 vì ngân sách không đủ, tỉnh chỉ tự túc 20%, còn lại 80% ngân sách của Trung ương hỗ trợ. Việc tuyển dụng sinh viên theo NĐ116 hiện chưa có gì khác biệt so với sinh viên không học theo diện Nghị định 116 nên tỉnh vẫn đang cân nhắc việc cấp khoản chi bù cho sinh viên sư phạm. Năm 2022-2023 trường tuyển sinh theo 2 phương thức. Với sinh có hộ khẩu tại tỉnh Hòa Bình thì được hưởng theo Nghị định 116, với sinh viên không có hộ khẩu (đào tạo theo nhu cầu xã hội) thì tỉnh không chi”- TS Hường chia sẻ.

TS Nguyễn Thị Tuyết Mai- Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Sư phạm Điện Biên cho biết, hiện không ít trường cao đẳng khó khăn trong tuyển sinh, chủ yếu duy trì hoạt động được là nhờ các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý, giáo viên, nâng chuẩn chức danh nhà giáo hay bồi dưỡng, đào tạo và cấp chứng chỉ ngắn hạn… Vì vậy, việc Bộ GD&ĐT dừng hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý gây khó khăn nhất định cho các trường trong sắp xếp đội ngũ và cả việc tính toán duy trì hoạt động chuyên môn khi kinh phí bị hao hụt.

Chia sẻ khó khăn với các trường, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn cho biết, định hướng phát triển của các trường cao đẳng có tầm quan trọng rất lớn trong hệ thống giáo dục của chúng ta bởi thực tế, nhu cầu giáo viên các cấp của ngành là rất lớn. Việc vì sao bậc cao đẳng hoạt động vẫn chưa được như mong muốn là vấn đề cần phải xem xét thấu đáo.

Theo Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn, xu thế của xã hội, sự vận hành và phát triển của hệ thống giáo dục kéo theo những yêu cầu cao hơn ở người giáo viên, cán bộ quản lý ở năng lực và khả năng quản lý là thay đổi tất yếu.

“Vụ GD Đại học phải hoàn thiện báo cáo về hoạt động của các trường cao đẳng sư phạm để có cái nhìn toàn cảnh về hoạt động, sự chuyển mình của các trường trong 10-20 năm gần đây.

Chúng ta nói đến việc quy hoạch và định hướng và nhiệm vụ chiến lược của ngành thì tất yếu phải có sự đánh giá tổng thể. Từ đó có những đánh giá, nhận xét trúng và đúng, làm căn cứ để báo cáo trình Chính phủ tháo gỡ vướng mắc, khó khăn nếu có”- Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn nhấn mạnh.

Một đại biểu đến từ Trường ĐH Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình nêu kiến nghị tại hội nghị.

Kiểm định chất lượng là yêu cầu bắt buộc

Chia sẻ về một vài ý kiến cho rằng kiểm định chất lượng để làm gì, trong khi chỉ tiêu vẫn phải lệ thuộc Bộ GD&ĐT, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho biết: Bộ GD&ĐT không ép buộc, không đưa ra tiêu chí này để làm căn cứ giao chỉ tiêu cho các trường, mà đây là xu hướng của sự phát triển chung. Các trường, nhất là các cán bộ quản lý cần phải thấy và nhận thức rõ điều này.

Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho rằng trong bối cảnh hiện nay, chất lượng phải được xác định là vấn đề sống còn của các trường. Việc kiểm định bảo đảm chất lượng là vấn đề tự thân. Khi có quy trình đảm bảo chất lượng tốt thì sự tin tưởng của phụ huynh và học sinh, xã hội sẽ gia tăng.

“Tự thân các trường phải tự cải tiến, làm tốt công tác kiểm định chất lượng thì năng lực quản trị nhà trường, đào tạo, sẽ tăng lên rất nhiều. Đây là việc cần thiết phải làm, nhất thiết phải làm, tốn kém cũng phải làm, chứ đừng nghĩ Bộ GD&ĐT đưa ra làm rào cản, gây khó khăn cho các trường. Đây cũng chính là cam kết gián tiếp của các trường trong việc đào tạo gắn với nhu cầu xã hội”- Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn nhấn mạnh.

Về vấn đề đào tạo nâng chuẩn, liên thông, vừa làm vừa học, Thứ trưởng ghi nhận và sắp tới sẽ có điều chỉnh theo hướng gia tăng thêm chỉ tiêu cho các trường.

Các đại biểu tham dự hội nghị lắng nghe các tham luận được trình bày tại hội nghị.

Nghị định 116 đang có khó khăn, vướng mắc thật sự

Trao đổi về vấn đề nóng nhất tại hội nghị là chính sách hỗ trợ cho sinh viên sư phạm theo Nghị định 116, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn thừa nhận Nghị định 116 đúng là có những điểm khó khăn, Bộ GD&ĐT thấy và nhận thức rất rõ vấn đề này. Bộ GD&ĐT sẽ đề nghị Chính phủ sửa đổi nghị định này.

Theo thứ Hoàng Minh Sơn, những điểm mới của Nghị định 116 là ý tưởng rất tốt (đào tạo theo nhu cầu, đặt hàng, giao nhiệm vụ) nhưng thực tiễn của ngành giáo dục là rất khác.

“Thực tiễn là thước đo sự thành công của cơ chế, chính sách. Thực tiễn có vấn đề chúng ta cần phải xem xét lại. Vấn đề trước mắt hiện nay chính là vướng mắc ở địa phương. Thầy cô giáo cần cố gắng tham mưu với sở, ngành, UBND địa phương, nếu có khó khăn thì báo cáo Thủ tướng, bổ sung ngân sách.

Nghị định đã ban hành thì phải thực thi, sinh viên vào học rồi thì phải có tiền. Nhu cầu thực tế (giáo viên) là rất lớn nhưng Bộ GD&ĐT không dám giao chỉ tiêu. Địa phương không xác định nhu cầu, không đặt hàng thì làm sao Bộ GD&ĐT giao?”- Thứ trưởng nói.

Chia sẻ thêm về những khó khăn trong việc giải ngân cho sinh viên sư phạm theo Nghị định 116 của Chính phủ, TS Phạm Như Nghệ, Phó vụ trưởng Vụ GDĐH cho biết chính là do các địa phương không cam kết chi trả. Địa phương không cam kết thì không thể căn cứ vào đâu để giao chỉ tiêu đào tạo. Các trường nói có nhu cầu tuyển dụng giáo viên nhưng tỉnh lại không chịu và cam kết chi trả thì đơn vị đào tạo lấy đâu ra tiền chi cho sinh viên.

Báo cáo của Vụ GDĐH về hoạt động tuyển sinh khối ngành mầm non của các trường cho thấy một phần nguyên nhân của việc "tắc" triển khai chính sách theo Nghị định 116. Theo TS Phạm Như Nghệ, Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học, công tác tuyển sinh của các trường cao đẳng đào tạo giáo viên mầm non có sụt giảm.

Nếu như năm 2020 chỉ tiêu của 23 trường cao đẳng sư phạm, 18 trường cao đẳng đa ngành và 19 trường đại học có đào tạo mầm non chỉ tiêu tuyển là 15.273 chỉ tiêu, số nhập học là 7.731 sinh viên, thì đến năm 2021, tổng chỉ tiêu đào tạo giáo viên mầm non giảm còn 14.715 sinh viên, số sinh viên nhập học 7.325 em.

Đặc biệt số sinh viên nhập học tại các trường ĐH có đào tạo trình độ cao đẳng ngành giáo dục mầm non so với tổng chỉ tiêu giảm mạnh. Đơn cử như năm 2022, Trường ĐH Hồng Đức chỉ tiêu là 196 nhưng số sinh viên nhập học chỉ 52, Trường ĐH Hạ Long chỉ tiêu 90, số sinh viên nhập học 13, Trường ĐH Đồng Tháp chỉ tiêu 129, nhập học 32…