Telomere là một phức hợp bao gồm DNA và protein, là một chiếc mũ bảo vệ ở phần cuối của nhiễm sắc thể, đóng vai trò chính trong quá trình sao chép DNA và ổn định nhiễm sắc thể. Chiều dài telomere có thể đánh dấu tuổi sinh học và nguy cơ mắc bệnh.
Telomere bảo vệ các nhiễm sắc thể khỏi sự thoái hóa và lão hóa tế bào. Chiều dài telomere ngắn dần theo tuổi tác và có thể được sử dụng như một yếu tố dự đoán sớm của nhiều loại bệnh mãn tính, bao gồm: tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, tiểu đường type 2, ung thư, bệnh tim mạch, suy giảm nhận thức và chứng mất trí. Telomere càng ngắn thì tuổi sinh học càng già và nguy cơ mắc bệnh càng cao.
Căng thẳng và trầm cảm có thể đẩy nhanh quá trình rút ngắn telomere
Các phong cách sống như rối loạn giấc ngủ, thói quen hút thuốc, uống quá nhiều rượu và lối sống ít vận động đều có thể đẩy nhanh quá trình rút ngắn telomere. Tuy nhiên, cảm xúc và tư duy cũng là chìa khóa. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, căng thẳng mãn tính và trầm cảm đều là những yếu tố có thể rút ngắn telomere.
Phụ nữ có mức độ căng thẳng cao có telomere ngắn hơn và trung bình "già hơn ít nhất 10 tuổi so với phụ nữ có mức độ căng thẳng thấp hơn". Các nghiên cứu khác đã phát hiện ra rằng những người bị trầm cảm nặng và những người có tình trạng kinh tế xã hội thấp hơn cũng có telomere ngắn hơn.
Elissa Epel, Ph.D., giáo sư và phó chủ tịch Khoa Tâm thần và Hành vi tại Đại học California, cho biết: “Căng thẳng mãn tính có thể làm mòn các telomere, gây viêm và tăng nguy cơ mắc các bệnh về lão hóa”.
Ngồi thiền giúp kéo dài telomere
Nghiên cứu đã so sánh độ dài telomere của các chuyên gia thiền định với những người không thiền định như một nhóm đối chứng. Nhóm đối chứng không thiền bao gồm bạn bè và thành viên gia đình của các chuyên gia thiền. Như vậy hai nhóm gần giống nhau về lối sống, giới tính, tuổi tác và chủng tộc, những người tham gia ở độ tuổi từ 18 đến 65.
Các nhà nghiên cứu đã thu thập DNA từ 2 nhóm người và đo telomere của họ. Kết quả cho thấy nhóm chuyên gia thiền có chiều dài telomere dài hơn và tỷ lệ telomere ngắn thấp hơn so với nhóm đối chứng không thiền định. Chiều dài telomere trung bình của nhóm thiền là 10,82 kb (kilobyte) so với nhóm không thiền là 9,94 kb.
Điều đó cho thấy, thiền định thực sự có thể làm tăng chiều dài của telomere. 9 trong số 11 nghiên cứu khác về hoạt động của telomerase cho thấy thiền làm tăng hoạt động của telomerase.
Làm chậm tâm trí và thư giãn cơ thể có thể trì hoãn lão hóa
Tiến sĩ Elissa Epel cho rằng: “Bước đầu tiên để giảm căng thẳng là phải lưu tâm, tập trung vào từng khoảnh khắc, kiểm soát tâm trí. Khi con người ở trong một môi trường vui vẻ, họ sẽ mở các giác quan, thư giãn cơ thể và tâm trí sẽ nhẹ nhàng."
Tiến sĩ Elissa Epel khuyến nghị thực hành thiền định ít nhất 20 phút mỗi ngày, bất kỳ khoảng thời gian nào cũng tốt cho tâm trí và cơ thể.
"Chỉ cần bạn sẵn sàng cố gắng, dù chỉ 5 phút cũng rất có ý nghĩa"- Tiến sĩ Elissa Epel nói, "Chỉ cần bạn luyện tập liên tục trong thời gian dài, dù dài hay ngắn, cơ thể đều thả lỏng và tâm trí chậm lại. Nếu bạn có thể ngồi thiền càng lâu thì hiệu quả càng tốt."