Thủ tướng Phạm Minh Chính: Muốn có khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, phải có giáo dục đổi mới sáng tạo

Với mong muốn thúc đẩy khởi nghiệp trong học sinh, sinh viên và thế hệ trẻ, Thủ tướng lưu ý một số nội dung quan trọng.

Một là, tiếp tục phát huy truyền thống con người Việt Nam thông minh, cần cù, sáng tạo, bản lĩnh, dám đương đầu với những khó khăn, thử thách để thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Nghiên cứu, phân tích kỹ hơn, rõ hơn, nhìn thẳng vào những mặt mạnh, mặt yếu của người Việt Nam dưới góc độ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo để phát huy những mặt mạnh, mặt tích cực, khắc phục, hóa giải những mặt yếu, hạn chế. Truyền thống dân tộc Việt Nam là càng khó khăn, thách thức, càng đoàn kết, nỗ lực phấn đấu vươn lên, vượt qua, khẳng định và trưởng thành. Trong khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, chúng ta phải phát huy mạnh mẽ tinh thần tự lực, tự cường, đi lên từ bàn tay, khối óc, khung trời, cửa biển, mảnh đất của mình, phát huy tối đa các nguồn lực cả bên trong và bên ngoài.

Mặt khác, sớm khắc phục những tư duy, cách nghĩ không phù hợp, ảnh hưởng tiêu cực tới quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa nói chung và tới khởi nghiệp đổi mới sáng tạo nói riêng. Đó là tâm lý “tiểu nông”; nếp nghĩ theo kinh nghiệm, ngại thay đổi, tầm nhìn thiển cận; không dám thể hiện chính kiến; thụ động, “an phận thủ thường”; cục bộ, địa phương, dòng họ; tâm lý bình quân chủ nghĩa “xấu đều hơn tốt lỏi”, “đèn nhà ai nhà ấy rạng”; tùy tiện, ý thức kỷ luật kém… Thành công sẽ đến với ai làm việc bằng đam mê và sáng tạo với tinh thần tận hiến cho cộng đồng, làm những việc mà người khác không làm được.

Hai là, phát huy tối đa nguồn lực con người, thúc đẩy mạnh mẽ tinh thần khởi nghiệp sáng tạo. Nỗ lực xây dựng một nền giáo dục mở, thực học, thực tài; nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Tập trung đào tạo, ươm mầm tài năng, hình thành nguồn nhân lực công nghệ vững chắc, làm nền tảng phát triển doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh của quốc gia.

Bà là, muốn có khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thì phải có giáo dục đổi mới sáng tạo. Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo phải chú trọng phát triển từ gốc, từ chính kiến thức, kỹ năng, phẩm chất, đạo đức của con người, thế hệ trẻ Việt Nam. Đưa giáo dục về khởi nghiệp sáng tạo vào nhà trường không chỉ ở bậc đại học, sau đại học mà từ các cấp học. Nỗ lực xây dựng một nền giáo dục mở, thực học, thực tài; nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Lấy học sinh làm trung tâm, nhà trường là nền tảng, giáo viên là động lực.

Đổi mới từ cách nghĩ, cách làm đến nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy, truyền đạt kiến thức, truyền cảm hứng, trong đó, lý thuyết phải gắn chặt với thực tiễn, thực hành. Đổi mới mạnh mẽ tư duy từ trang bị kiến thức sang trang bị năng lực, phẩm chất toàn diện; tăng cường các hoạt động hướng nghiệp, tạo môi trường khơi gợi khả năng sáng tạo cho học sinh, sinh viên.

Thúc đẩy mạnh mẽ tinh thần đổi mới sáng tạo trong tất cả bộ, ban, ngành, địa phương, các tầng lớp nhân dân, nhất là thanh niên, học sinh, sinh viên. Toàn hệ thống giáo dục và đào tạo, từ lãnh đạo các trường THPT đến sở giáo dục và đào tạo, đặc biệt là lãnh đạo của trường đại học, cao đẳng đẩy mạnh triển khai Đề án 1665 về hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp. Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo thúc đẩy chương trình chuyển đối số trong giáo dục, gắn các hoạt động chuyển đối số với hoạt động khởi nghiệp sáng tạo.

Bốn là, tạo môi trường, thu hút nguồn lực thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện thể chế, có các cơ chế, chính sách, chương trình đặc thù hỗ trợ, tạo điều kiện để thanh niên, học sinh, sinh viên, giảng viên tích cực tham gia các hoạt động khởi nghiệp. Đồng thời, thúc đẩy hoạt động thương mại hóa các sản phẩm nghiên cứu khoa học của nhà trường, giảng viên, sinh viên.

Tăng cường đầu tư nguồn lực vật chất cho khởi nghiệp (phòng thí nghiệm đạt chuẩn, nguyên liệu để sản xuất thử nghiệm, vốn mồi, hỗ trợ ban đầu cho các dự án khởi nghiệp, thúc đẩy phát triển các doanh nghiệp khởi nguồn, doanh nghiệp khởi nghiệp ngay trong trường đại học).

Đẩy mạnh kết nối nhà nước - nhà trường - nhà đầu tư trên cơ sở lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ. Thu hút không chỉ từ các nhà đầu tư, quỹ đầu tư chuyên nghiệp, mà còn từ các tập đoàn lớn, tổ chức quốc tế, từ các cá nhân và cộng đồng.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cần nghiên cứu hoàn thiện khung pháp lý quy định về hướng nghiệp khởi nghiệp; đề xuất với Chính phủ và cơ quan liên quan các cơ chế, chính sách hỗ trợ, thúc đẩy học sinh, sinh viên, giảng viên tích cực tham gia các hoạt động khởi nghiệp.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu hỗ trợ Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội phát triển các chương trình, hoạt động ươm tạo và hỗ trợ khởi nghiệp trong các cơ sở giáo dục, đào tạo. Hướng dẫn các cơ sở đào tạo hình thành Quỹ sáng tạo khởi nghiệp cho học sinh, sinh viên.

Năm là,đẩy mạnh hợp tác, mở rộng liên kết, kết nối trong nước và quốc tế. Chú trọng hoạt động nghiên cứu khoa học, chuyển giao và ứng dụng các công nghệ mới, phù hợp vào hoạt động dạy và học. Tăng cường liên kết giữa các bộ, ngành, địa phương trong phân bổ nguồn lực hợp lý đối với các hoạt động khởi nghiệp. Tăng cường hợp tác quốc tế để đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng các công nghệ mới vào hoạt động dạy và học ở nước ta.

Bộ Khoa học công nghệ có giải pháp kết nối các Trung tâm hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp trong các trường đại học với các Trung tâm khởi nghiệp tại các địa phương, hình thành mạng lưới kết nối khởi nghiệp quốc gia. Phát triển mạng lưới kết nối tri thức và đổi mới sáng tạo toàn quốc, thu hút sự tham gia và tích cực khai thác nguồn tài nguyên vô tận của trí tuệ con người Việt Nam.

Sáu là, các địa phương từng bước xây dựng cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ cho cơ sở đào tạo nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội theo hướng xanh và bền vững.

Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh có giải pháp tạo môi trường, tăng cường truyền thông về khởi nghiệp sáng tạo. Đẩy mạnh việc thành lập các đơn vị chuyên trách hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp. Xây dựng giải pháp hỗ trợ tài năng trẻ trong khởi nghiệp, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số. Tăng cường thu hút nguồn lực cho khởi nghiệp sáng tạo; quản lý, sử dụng hiệu quả Quỹ quốc gia hỗ trợ Thanh niên khởi nghiệp của Trung ương Đoàn.

Xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đòi hỏi tầm nhìn, giải pháp căn cơ, chiến lược

Xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo không phải là chuyện ngày một, ngày hai, mà là quá trình lâu dài, đòi hỏi tầm nhìn, giải pháp căn cơ, chiến lược. Mặc dù vậy, các nước đi sau vẫn có thể rút ngắn được quá trình này nếu học hỏi và áp dụng được kinh nghiệm của các nước đi trước. Muốn thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo phải có chính quyền đổi mới sáng tạo, xã hội đổi mới sáng tạo, giáo dục đổi mới sáng tạo, con người đổi mới sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đối diện với rủi ro vì lợi ích chung.

Nhấn mạnh điều này, Thủ tướng một lần nữa khẳng định về sự quan tâm, đầu tư của Đảng, Nhà nước và cá nhân Thủ tướng đến thế hệ trẻ, học sinh, sinh viên. Đây không chỉ là người chủ tương lai của đất nước, là tiềm năng, nguồn lực, động lực đưa đất nước ta sánh vai cùng các cường quốc năm châu. Chính phủ sẽ tạo mọi điều kiện để có một môi trường khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thuận lợi nhất.

“Tôi tin tưởng, bằng sức trẻ, một ngày không xa các bạn sẽ tạo ra những giá trị to lớn cho không chỉ Việt Nam mà cho cả thế giới” - Thủ tướng gửi gắm.