Theo Khối Phân tích VNDIRECT, mục tiêu của Thông tư 06 là nhằm kiểm soát sử dụng vốn đúng mục đích, giảm rủi ro về xử lý tài sản bảo đảm. Việc góp vốn bằng cách mua cổ phần hoặc rót vào dự án chưa đủ điều kiện pháp lý là nhu cầu khó kiểm soát mục đích sử dụng; không có cơ sở để đánh giá thường xuyên tình hình tài chính, hoạt động, khả năng trả nợ của bên nhận vốn góp. Đối với DN BĐS, quy định dự án phải đủ điều kiện đưa vào kinh doanh mới được vay vốn cũng là một thách thức.
"Còn một số bất cập như quy định dự án đủ điều kiện mở bán mới được vay vốn, trong khi DN cần thi công hoàn thiện cơ sở hạ tầng trước, đủ điều kiện cơ sở hạ tầng mới được mở bán. Khi dự án đủ điều kiện mở bán và đã phát triển hoàn thiện cơ sở hạ tầng thì nguồn vốn vay không còn quá thiết yếu đối với DN BĐS nữa vì họ đã có thể mở bán và huy động vốn từ người mua nhà" - các chuyên gia VNDIRECT phân tích.
Như vậy, ngoài việc siết lại hoạt động của DN BĐS với các chính sách pháp lý đất đai, cơ quan quản lý còn siết khâu vay vốn NH, dẫn đến việc DN trong ngành này vốn đã khó khăn lại càng thêm khó trong thời gian tới. Trong bối cảnh này, dù lãi suất đang trên đà giảm nhưng việc Thông tư 06 được ban hành sẽ dẫn đến vấn đề siết khả năng tiếp cận vốn tín dụng đối với DN BĐS, thậm chí có thể làm lu mờ tác động của việc hạ lãi suất cho vay đối với các nhà phát triển BĐS.
Tổng giám đốc một công ty BĐS thừa nhận DN rất khó khăn, rất cần vốn nhưng không có tài sản thế chấp đủ điều kiện để vay. Bởi lẽ, trong khi dự án này bị vướng pháp lý thì dự án khác cũng chưa đủ điều kiện vay vì chưa được phê duyệt quy hoạch.
Trong khi đó, ông Ngô Quang Phúc, Tổng Giám đốc Công ty CP Phú Đông (Phú Đông Group), phản ánh lãi suất vay hiện tại vẫn còn khá cao với khoảng 12%-13%/năm, thậm chí có NH vẫn cho vay tới 14%/năm, dù ưu đãi 1%-2% song lãi suất vẫn còn cao. DN dù có đủ điều kiện cũng không dám vay vì lo gánh nặng tài chính. Theo ông Phúc, nhà nước nên hướng đến cho vay đối với các dự án nhà giá thấp, dưới 3 tỉ đồng, để hỗ trợ chủ đầu tư đưa sản phẩm ra thị trường.
Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, TS Sử Ngọc Khương, Giám đốc cấp cao Bộ phận Tư vấn đầu tư Savills Việt Nam, cho biết NHNN đã hạ lãi suất điều hành 4 lần trong thời gian qua, với mức giảm lần lượt 0,5% và 2% đối với tất cả loại lãi suất điều hành. Điều này sẽ giảm bớt chi phí vốn cho người vay và các tổ chức tín dụng, kích thích dòng tiền và tăng trưởng kinh tế.
Theo TS Sử Ngọc Khương, Thông tư 02 và 03 do NHNN ban hành vào cuối tháng 4 cho phép cơ cấu lại nợ và giữ nguyên nhóm nợ cho DN gặp khó khăn, bao gồm cả việc tổ chức tín dụng mua trái phiếu DN. "Những thông tư này sẽ cho phép các nhà đầu tư BĐS tổ chức lại tài chính của họ, tạo ra dòng tiền, giảm thiểu các thách thức về thanh khoản và tài chính" - TS Sử Ngọc Khương đánh giá.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội BĐS TP HCM (HoREA), cho rằng vấn đề mấu chốt trước hết là làm sao tăng tổng cầu cho thị trường BĐS. Song, trong bối cảnh hiện nay, thị trường này vẫn còn rất khó khăn do sức mua rất yếu, dẫn đến tình trạng DN bị thiếu dòng tiền, bị sụt giảm, thậm chí mất thanh khoản do các nguồn vốn khác bị tắc. Vì vậy, việc được tiếp cận nguồn vốn tín dụng là "chiếc phao cứu sinh" đối với DN BĐS.
HoREA khẩn thiết đề nghị NHNN xem xét sửa đổi, bổ sung một số quy định của Thông tư 06. Theo HoREA, có một số quy định chưa thật hợp lý, chưa sát thực tế, chưa bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất với một số quy định pháp luật, dựng thêm "rào chắn", làm cho việc tiếp cận tín dụng khó khăn hơn.
Vướng mắc lớn nhất vẫn là pháp lý
Theo TS Sử Ngọc Khương, bên cạnh khó khăn về vốn, vấn đề pháp lý đất đai vẫn là vướng mắc lớn nhất, khiến nhiều nhà đầu tư cũng như các cơ quan thực thi chính sách gặp khó khăn. Do đó, cần khơi thông các chính sách pháp lý như tính tiền sử dụng đất, chấp thuận chủ trương đầu tư, cho dự án được xây dựng, bên cạnh các chính sách về tài khóa, tiền tệ mà Chính phủ đang thực hiện nhằm tăng nguồn cung, giúp "cởi trói" cho thị trường BĐS.
Ông Ngô Quang Phúc cũng cho rằng khó khăn nhất của DN BĐS là dự án bị vướng pháp lý, chưa được tháo gỡ nên không thể tiếp tục triển khai. Nếu dự án không vướng, DN có thể dễ dàng triển khai các công đoạn. Đến khi đủ điều kiện mở bán, DN sẽ có nhiều lựa chọn dòng tài chính hơn là trông chờ vào vốn vay.
(Còn tiếp)