Thứ năm là sự đồng bộ trong dạy học và thi cử. GDPT mang tính toàn diện. Dạy học theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực của người học là cả quá trình. Bài toán “học gì thi nấy” hay “thi gì học nấy” vẫn đặt ra. Hơn nữa, việc dạy đang gặp khó khăn; ra đề kiểm tra, đánh giá thi cử theo cách thức mới cũng là thách thức không nhỏ với thầy cô.
Thứ sáu về cơ sở vật chất, trường lớp, thiết bị. Chương trình GDPT 2018 yêu cầu trang thiết bị tối thiểu. Thực tế, trong số trang thiết bị trước đây có thể tận dụng lại một phần đáng kể. Tuy nhiên do bảo quản và một thời gian dài không khuyến khích sử dụng, kèm theo kiểm tra, thi cử ít liên quan nên việc sử dụng chưa hiệu quả.
Đến nay, khi cần thì không phải cơ sở nào cũng có thể đáp ứng ngay. Phòng học, thực hành vùng khó khăn chưa kiên cố hóa hoàn toàn; các thành phố lớn thiếu trường lớp dẫn đến sĩ số cao, việc triển khai hoạt động giáo dục gặp khó.
Thứ bảy là Chương trình giáo dục địa phương, hoạt động trải nghiệm và tiếng dân tộc. Một trong các yếu tố mở trong Chương trình GDPT 2018 là Chương trình giáo dục địa phương. Tuy vậy, việc này diễn ra chậm, tác động đến vận hành tổng thể chương trình.
Không ít địa phương lúng túng khi thực hiện. Hoạt động trải nghiệm chưa được hướng dẫn đầy đủ, vì vậy chưa thực sự hiệu quả, có nơi còn hình thức. Đối với tiếng dân tộc, không phải các dân tộc đều có chữ viết. Mặt khác, đội ngũ biên soạn tài liệu học tập cho tiếng dân tộc không dễ tìm. Vì vậy, cần có lộ trình thích hợp.
Giáo viên Trường Tiểu học Thị trấn Hạ Hòa (Hạ Hòa, Phú Thọ). Ảnh: NTCC |
- Cần làm gì để khắc phục những vấn đề đặt ra nói trên, thưa GS?
- Việc cần làm, theo tôi là tiếp tục thể chế hóa Nghị quyết 29 và có chương trình hành động cụ thể, sát với thực tiễn theo một lộ trình, kế hoạch rõ ràng. Cùng đó, tăng cường công tác truyền thông, chú trọng truyền thông nội bộ.
Công việc rất quan trọng là tiếp tục triển khai công tác bồi dưỡng giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục cụ thể, thiết thực, nhất là phương pháp giáo dục, cách thức kiểm tra đánh giá.
Các cơ sở giáo dục cần chủ động hơn trong công việc này. Đồng thời, tăng cường cơ sở vật chất, trường lớp, thiết bị kịp thời và kế hoạch cụ thể. Nhanh chóng có giải pháp cải thiện điều kiện thu nhập cho đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục.
Cũng cần tiếp tục đốc thúc thực hiện Chương trình giáo dục địa phương, tiếng dân tộc, hoạt động trải nghiệm để triển khai đồng bộ Chương trình GDPT 2018.
Với cơ sở đào tạo sư phạm cần gắn bó mật thiết hơn với địa phương trong công tác đào tạo, bồi dưỡng; sát với yêu cầu thực tiễn của từng địa phương.
Một việc nữa có tính lâu dài và bền vững đó là tiếp tục chuẩn bị đội ngũ. Trong đó, ngoài bồi dưỡng thì đào tạo mới đội ngũ giáo viên là vấn đề cần được quan tâm nhiều hơn. Gắn liền với việc này là thực hiện kịp thời Nghị định 116 sửa đổi của Chính phủ về hỗ trợ học phí, sinh hoạt phí đối với sinh viên sư phạm.
Hơn nữa, việc thúc đẩy và ban hành Luật Nhà giáo sẽ tạo hành lang pháp lý cũng như xác định hoạt động của nhà giáo. Qua đó, tạo động lực để những yêu cầu, chế độ, chính sách, quyền lợi của nhà giáo được tường minh hơn.
Một việc mang tính căn cơ của hệ thống đó là nghiên cứu một cách khoa học, thực tiễn, xét đến các yếu tố địa lý, lịch sử để cơ cấu lại hệ thống đào tạo sư phạm; tạo được hệ thống chủ lực cùng với hệ thống vệ tinh để công tác đào tạo sư phạm chất lượng hơn. Trong đó, không chỉ đào tạo mà còn làm tốt công tác nghiên cứu khoa học giáo dục, tư vấn chính sách.
Thực hiện đồng bộ các nội dung nêu trên, với quyết tâm chính trị và sự vào cuộc của các cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể, cả xã hội mà chủ lực là thầy cô và cán bộ quản lý giáo dục chúng ta kỳ vọng sẽ có những thay đổi tích cực hơn trong thời gian tới.
- Xin cảm ơn GS!
Về tổng thể, tinh thần đổi mới thông qua Chương trình GDPT 2018 bước đầu tạo chuyển biến tích cực, cả nhận thức, triển khai trong toàn hệ thống và phù hợp với xu thế giáo dục tiến bộ trên thế giới. Đây là tiền đề quan trọng nhằm tạo đà cho chuyển biến có tính căn cốt là phát triển phẩm chất, năng lực người học thay vì chỉ nặng về trang bị kiến thức. GS Nguyễn Văn Minh