Một thí sinh vừa từ chối nhập học đợt 1 ở trường đại học tầm trung cho biết học phí, chi phí sinh hoạt khi theo học cao là rào cản chính khiến em quyết định chuyển hướng sang cao đẳng nghề gần nhà.
“Em vẫn đăng ký xét tuyển đại học để chứng minh rằng mình đủ năng lực vào trường mơ ước. Nhưng với học phí, chi phí sinh hoạt một năm trung bình 70 - 80 triệu đồng, gia đình em không kham nổi, nên từ chối nhập học”, thí sinh cho biết.
Từ chối vào đại học để tìm một kênh học tập khác tiết kiệm chi phí hơn, hay vào đời sớm để có thu nhập… là thực tế của nhiều học sinh khó khăn. Báo cáo của Bộ GD&ĐT cho thấy, tỷ lệ nhập học thấp chủ yếu rơi vào vùng trung du, miền núi nơi còn nhiều khó khăn.
Thống kê năm 2022, tốp 10 tỉnh thành có tỷ lệ nhập học thấp nhất hầu hết đều rơi vào vùng trung du và miền núi phía Bắc, trong đó 6 tỉnh có tỷ lệ nhập học thấp hơn mức bình quân toàn quốc đến 20%. Các tỉnh thành có truyền thống xuất khẩu lao động như Nghệ An, Thanh Hóa, Hà Tĩnh cũng nằm ở nhóm có tỷ lệ thí sinh nhập học thấp, dù đây là đất học.
Từ chối đường vào đại học là quyền của người trẻ và đó cũng là chuyện bình thường vì mỗi người có lựa chọn khác nhau. Thế nhưng khi sự từ chối đó là việc “đặng chẳng đừng”, có liên quan đến điều kiện kinh tế để theo học đại học cho thấy đã đến lúc chính sách tài chính đại học cần được xem xét kỹ lưỡng hơn.
Thực tế tự chủ đại học đã kéo theo học phí tăng cao, đang đẩy gánh nặng về phía người dân. Nếu không tăng học phí, các trường đại học lại oằn mình trước chi phí và bài toán đầu tư phát triển, bởi trăm sự đều trông vào học phí. Vì thế, cần sớm có giải pháp đồng bộ, để những thách thức trong tự chủ đại học không giới hạn cơ hội tiếp cận giáo dục của học sinh khó khăn.