Quan điểm học sinh ở miền Bắc chỉ lựa chọn trường ở khu vực phía Bắc, các bạn ở miền Nam lựa chọn trường phía Nam không còn phù hợp. Bởi mỗi người có thể lựa chọn ở khu vực địa lý khác nhau, miễn phù hợp với mong muốn và xu hướng bản thân. Như vậy sẽ mở rộng cơ hội nghề nghiệp.
TS tâm lý giáo dục Vũ Việt Anh, Tổng Giám đốc Học Viện Thành Công: Chọn nghề, chọn trường phù hợp năng lực
Thị trường lao động ở các thành phố lớn qua nghiên cứu cần 20% trình độ đại học và trên đại học, 14 - 16% sơ cấp chưa được đào tạo nghề, 68% cần lao động tay nghề cao hoặc trung cấp, cao đẳng.
Vì vậy khi tư vấn định hướng, các thầy cô cần chỉ cho các em thấy nếu nằm trong 20% xuất sắc mới thi vào đại học. Như vậy đầu ra sẽ đảm bảo yếu tố việc làm tốt hơn. Cần xác định được mục tiêu rộng, rõ ràng đó là học đại học phải theo năng lực (học tập), xác định sự nghiệp đi theo công việc học tập, chuyên môn sâu. Nếu học đại học xong chỉ để tìm một việc làm thì lãng phí bởi nhu cầu không cần quá nhiều lao động có trình độ như vậy.
Nhiều trường đại học đã thống kê có từ 60 - 80% sinh viên ra trường không làm đúng nghề nghiệp đã học. Thậm chí ở nhiều địa phương sinh viên học xong “cất” bằng đại học và vào làm việc trong các khu công nghiệp, làm công nhân; Có sinh viên bám trụ ở thành phố, không xin được việc thì làm xe ôm công nghệ. Điều đó không tương xứng với trình độ, gây lãng phí về nguồn lực và đào tạo.
Chúng ta đã có phân luồng đào tạo nghề để đáp ứng yêu cầu xã hội. Do đó chọn ngành, chọn nghề cần đảm bảo được các yếu tố: Không nên chọn ngành nghề “hot” bởi hôm nay có thể hot nhưng khi học xong lại hết “hot”. Thời đại 4.0 thay đổi liên tục. Cần phải căn cứ vào “nền tảng” con người để định hướng và lựa chọn ngành nghề phù hợp. Học sinh cần lưu ý chọn công việc theo năng lực, tài năng bởi cái gì giỏi nhất mới có khả năng thành công lớn nhất.
Bên cạnh đó hãy lựa chọn ngành nghề trong tương lai có và cần. Nếu tương lai không cần hoặc phải cạnh tranh lớn với máy móc, rô-bốt… thì cơ hội việc làm càng khó. Cùng đó, yếu tố tiền lương được trả nhiều hay ít? Nếu chọn một nghề để làm chỉ vì đam mê thì cuộc sống vất vả, khổ sở, yếu tố bền vững không cao.
Đối với phụ huynh, định hướng với nghề nghiệp của con cái vô cùng quan trọng bởi các em chưa có kinh nghiệm. Do đó, phụ huynh ngoài việc nắm bắt yêu cầu nghề nghiệp, xu hướng thị trường, tài năng của con… cần trao đổi cẩn thận để xem ước mơ, khát vọng, mong muốn của trẻ. Cần phân tích cho các em một số yếu tố cơ bản khi chọn trường, chọn nghề như truyền thống gia đình... Và đặc biệt muốn trẻ tham gia công việc có sự cạnh tranh nhưng không bị đào thải, cha mẹ hãy trang bị cho con kỹ năng, thái độ sống, làm chủ kiến thức và các mối quan hệ…