GDTĐ - Có nhiều lý do từ việc thiếu đạn dược, hệ thống phòng không đến binh sĩ khiến Ukraine không thể cản bước Nga ở mặt trận Kharkov.
Lực lượng Moscow hôm 10/5 bất ngờ tấn công xuyên biên giới nhằm vào khu vực Kharkov ở phía Đông Bắc Ukraine. Cuộc tấn công dù được “báo trước” và “biết trước” nhưng Kiev không thể ngăn chặn bước tiến quân Nga.
Tổng thống Nga Vladimir Putin hồi tháng 3 từng tiết lộ ý định sẽ tạo ra “vùng đệm” ở Kharkov, thành phố lớn thứ hai Ukraine.
Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov khoảng 1 tháng sau đó cũng nhấn mạnh rằng Kharkov có “vai trò quan trọng” tạo ra vùng đệm để bảo vệ khu vực biên giới Belgorod khỏi các cuộc pháo kích và xâm nhập lãnh thổ từ Ukraine. Thực tế vùng Belgorod của Nga từng nhiều lần bị tấn công từ Kiev, trong đó đánh sập 2 nhà máy điện vào ngày 22/3.
Ý định nhằm vào Kharkov đã được phía Ukraine dự đoán trước, thậm chí 2 ngày trước khi lực lượng Nga tấn công, thống đốc khu vực này cho biết “đã phát hiện lực lượng lớn quân Nga”.
Cơ quan tình báo Bộ Quốc phòng Anh cũng đã cảnh báo cho lãnh đạo Ukraine về việc quân Nga sẽ tấn công Kharkov.
Khoảng 5.000 - 10.000 binh sĩ Nga rạng sáng ngày 10/5 đã vượt qua biên giới ở hai điểm then chốt vào Kharkov. Trong những ngày tiếp theo, lực lượng Nga đã giành hơn 250 km2 tại Kharkov.
Thiếu binh sĩ, đạn dược và phòng không khiến Ukraine không thể ngăn chặn cũng đẩy lùi các cuộc tiến công của Nga tại Kharkov.
Báo Anh The Guardian mô tả, tuyến phòng thủ của Ukraine rất mỏng, có nơi “không một bóng người”. Một chỉ huy người Ukraine Denys Yaroslavsky cho biết tại Vovchansk, cách Kharkov chưa đầy 65 km về phía Tây Bắc, “tuyến công sự và mìn đầu tiên không tồn tại”, “không có lược lượng sẵn sàng chiến đấu” và “không được bố chí hợp lý”.
Đến giữa tuần, giao tranh đã lan tới Vovchansk và các làng phía Bắc Lyptsi, cách Kharkov khoảng 32 km.
Khu vực Kharkov từng tương đối yên tĩnh nay lực lượng Nga phát triển nhanh chóng là bước thụt lùi mới nhất của Ukraine trong năm 2024. Để khắc phục tình trạng thiếu binh sĩ, giới chức Ukraine đã quyết định hạ độ tuổi nhập ngũ từ 27 xuống 25.
Bước thụt lùi của Ukraine một phần do Washington tạm dừng cung cấp vũ khí trong 4 tháng, trước khi gói viện trợ trị giá 61 tỷ USD được Quốc hội Mỹ thông qua vào tháng trước.
Ukraine cũng thiếu hụt đạn pháo và hệ thống phòng không để ngăn chặn tên lửa đạn đạo và bom lượn tầm xa từ phía Nga. Binh sĩ Ukraine từng thừa nhận Nga sử dụng lượng đạn pháo nhiều gấp 10 lần họ.
Phòng không Ukraine cũng thiếu hụt tới mức họ không thể bắn hạ máy bay không người lái (UAV) trinh sát Orlan-10 của Nga “thường xuyên bay qua cả Kharkov và Zaporizhzhia”.
Các nhà phân tích quân sự còn nhấn mạnh rằng việc Ukraine không thể ngăn bước tiến của Nga bởi họ bị cấm sử dụng vũ khí Mỹ để tấn công các mục tiêu ở Nga. “Kết quả là lực lượng Nga có thể tập trung vượt biên giới trong điều kiện tương đối an toàn”, chuyên gia George Barros tại ISW đánh giá.
Nhà phân tích này lập luận rằng Ukraine “phải bảo vệ lãnh thổ rộng lớn nhưng đang gặp khó khăn về vấn đề nhân lực” – nghĩa là họ không có khả năng tạo ra các công sự kiểu Nga dọc theo toàn bộ biên giới phía Bắc.
Tướng Oleksandr Ykovets của Ukraine tiết lộ rằng sau cuộc tấn công của Nga vào Kharkov họ đã chuẩn bị công sự tốt hơn ở tuyến thứ hai, “cách tiền tuyến 15-17 km” và ở tuyến thứ ba sâu tới 35 km.
“Việc Nga mở cuộc tấn công vào Kharkov không phải giành lãnh thố mà nhiều khả năng nhằm nghi binh buộc Ukraine phải phân tán lực lượng phòng thủ, đặc biệt ở vùng Donbas, để tăng viện cho Kharkov”, chuyên gia tại ISW nhận định.