Tân sinh viên bước vào giảng đường với cả tự do lẫn thử thách. Với những kỹ năng cần thiết như tự học, quản lý thời gian, chọn lọc thông tin và xây dựng các mối quan hệ cùng nỗ lực, quyết tâm… mỗi người có thể viết nên hành trình đại học thật đẹp.


“Kỹ năng quan trọng nhất để thích nghi với đại học là tự tin. Em luôn nhắc mình để vào được trường lớn, em đã nỗ lực rất nhiều, nên không ngại thử sức và trải nghiệm. Em tham gia mọi hoạt động dành cho tân sinh viên, từ văn nghệ, tình nguyện đến câu lạc bộ. Nhờ đó, em có thêm bạn bè, khám phá bản thân và thấy mình thực sự là một phần của tập thể”. - Trần Anh Huy, sinh viên Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh)
Tốt nghiệp ngành Giáo dục Tiểu học, Trường Đại học Sư phạm TPHCM vào tháng 5/2025 và được phân công làm chủ nhiệm lớp 1, tôi còn nhớ như in cảm giác hồi hộp xen lẫn lo lắng trong ngày đầu nhận lớp.
Ở giảng đường, mọi tình huống đều được mô phỏng qua lý thuyết, nhưng khi bước vào thực tế, mỗi học trò là một thế giới riêng, đầy sắc màu và thử thách. Điều khiến tôi trăn trở nhất là làm sao vừa dạy chữ, vừa rèn nền nếp cho các em. Tôi luôn tâm niệm, chỉ khi nền nếp trở thành thói quen tự nhiên, việc dạy học mới thực sự hiệu quả và nhẹ nhàng.
Khi còn là sinh viên, chứng kiến các thầy cô đi trước vất vả, tôi từng hoang mang tự hỏi liệu mình có đủ sức theo đuổi nghề giáo. Đến khi chính thức đứng lớp, những áp lực thực tế như khối lượng công việc chồng chất, kỳ vọng từ phụ huynh và sự bỡ ngỡ ban đầu khiến tôi không ít lần mệt mỏi. Nhưng mỗi lần nghe tiếng học trò hồn nhiên gọi “cô ơi”, bao nhiêu nhọc nhằn dường như tan biến. Chính tình yêu dành cho trẻ đã trở thành ngọn lửa sưởi ấm, tiếp thêm động lực để tôi vượt qua những khó khăn đầu tiên.
Qua 4 năm học đại học và những ngày tháng thực tế đứng lớp, tôi nhận ra 3 kỹ năng then chốt giúp một giáo viên trẻ hòa nhập nhanh chóng: Quản lý lớp học, giao tiếp và tự học. Quản lý lớp học bắt đầu từ việc xây dựng quy tắc ngay từ những ngày đầu và kiên trì nhắc nhở. Điều này giúp các em hiểu và tôn trọng khuôn khổ, tạo nên một môi trường học tập an toàn, trật tự.
Giao tiếp không chỉ nằm ở cách truyền đạt, mà còn ở sự lắng nghe. Hợp tác chân thành với phụ huynh, đồng nghiệp và dám chia sẻ khi gặp khó khăn là chìa khóa để xây dựng mối quan hệ bền vững. Tự học là quá trình không ngừng hoàn thiện bản thân. Tôi thường quan sát lại tiết dạy của mình, rút kinh nghiệm từ những điểm chưa tốt và tìm cách cải thiện. Nhờ 3 kỹ năng này, tôi dần vượt qua cảm giác choáng ngợp trước môi trường mới.
Trong hành trình ấy, có những kỷ niệm tôi tin sẽ mãi khắc sâu trong lòng. Tôi nhớ một học sinh ngày đầu đến lớp òa khóc nức nở, rụt rè bám chặt tay mẹ, nhất định không chịu rời. Vậy mà chỉ sau vài tuần, em đã chủ động chạy đến nắm tay tôi, thì thầm: “Con thích đi học rồi!”. Chỉ một câu nói giản dị cũng đủ khiến tôi xúc động, bồi hồi.
Nếu được nhắn nhủ đến các tân sinh viên sư phạm nói riêng và tân sinh viên nói chung, tôi mong các bạn hãy bước vào giảng đường với trái tim kiên nhẫn và tràn đầy yêu thương. Sẽ có những ngày mệt mỏi, khoảnh khắc bạn tự hỏi mình có phù hợp hay không. Nhưng hãy nhớ rằng, người thầy không chỉ truyền đạt kiến thức, mà còn gieo mầm niềm tin và tình yêu thương. Những hạt giống ấy sẽ nảy nở, trở thành hành trang theo học trò suốt cuộc đời và là nguồn động lực để bạn vững bước trên hành trình của mình.

Nhiều người ví von, trở thành sinh viên đại học giống như đặt chân lên hành tinh mới - nơi mọi thứ đều xa lạ: Từ việc sống xa gia đình, bạn bè cũ đến hành trình tự lập trong một thành phố lớn với vô vàn cám dỗ luôn rình rập. Khác với thời phổ thông, khi có thầy cô nhắc nhở và cha mẹ chuẩn bị sẵn bữa cơm, sinh viên năm nhất phải học cách tự quản lý cuộc sống. Việc học không còn là trách nhiệm “bị ép buộc”, mà trở thành lựa chọn cá nhân.
Trong bối cảnh công nghệ phát triển vượt bậc, đời sống sinh viên càng thêm áp lực bởi sự bủa vây của các nền tảng số. TikTok, Facebook Reels, YouTube Shorts hay Locket mang đến nguồn giải trí đa dạng, hấp dẫn, nhưng đồng thời ẩn chứa nguy cơ gây xao nhãng. Nhiều sinh viên bị cuốn vào việc lướt video hàng giờ, đánh mất khả năng tập trung, thậm chí rơi vào trạng thái tự ti khi so sánh bản thân với những hình ảnh hào nhoáng trên mạng xã hội.
Bên cạnh đó, môi trường tự do của đại học tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu các bạn trẻ thiếu tỉnh táo. Những cuộc vui thâu đêm, lời mời gọi từ bạn bè mới, công việc làm thêm hay các mối quan hệ thiếu lành mạnh có thể khiến sinh viên trượt dài mà không kịp nhận ra. Đã có không ít trường hợp đáng tiếc xảy ra do thiếu hiểu biết và sự kiểm soát bản thân.
Một giảng viên đại học từng kể về trường hợp một sinh viên học giỏi, tính tình nhút nhát, nhưng vì bị bạn bè lôi kéo thử “trải nghiệm mới”, em đã quan hệ tình dục không an toàn, dẫn đến mắc bệnh xã hội. Cú sốc ấy khiến em suy sụp tinh thần, ảnh hưởng nghiêm trọng đến kết quả học tập và tâm lý lâu dài.
Tân sinh viên cần trang bị tinh thần tự học và khả năng chọn lọc thông tin. Học đại học không chỉ dừng lại ở việc đọc giáo trình hay ghi chép bài giảng, mà là hành trình tự khám phá tri thức qua các khóa học trực tuyến, podcast, video giáo dục chất lượng trên YouTube, hay thậm chí từ mạng xã hội, nếu biết sử dụng một cách thông minh.
Không kém phần quan trọng là việc xây dựng những mối quan hệ chân thành trong đời thực. Trong thời đại mà ai cũng có thể sở hữu hàng ngàn người theo dõi trên mạng xã hội, việc tìm được một người bạn thực sự lắng nghe và chia sẻ lại càng trở nên quý giá. Một vài người bạn chân thành hay thầy cô tận tâm có thể trở thành điểm tựa tinh thần vững chắc, giúp sinh viên vượt qua những khủng hoảng đầu đời.

Những ngày đầu bước vào giảng đường đại học là hành trình đầy mới mẻ nhưng không ít thách thức đối với tân sinh viên. Xa nhà, sống tự lập và làm quen với môi trường hoàn toàn mới khiến nhiều bạn trẻ cảm thấy choáng ngợp. Không chỉ phải thích nghi với nhịp sống khác biệt nơi thành thị, các bạn còn đối mặt với nhiều rủi ro tiềm ẩn, từ cạm bẫy lừa đảo (thuê nhà trọ, bán hàng đa cấp…) đến áp lực học tập và tâm lý. Hậu quả, các em không chỉ mất tiền bạc, mà còn tổn thương tinh thần, ảnh hưởng đến sức khỏe và làm giảm hiệu quả học tập.
Để phòng tránh những rủi ro trên, tân sinh viên cần trang bị kiến thức và sự cảnh giác cần thiết. Trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch hay quyết định nào, nên tìm hiểu kỹ thông tin từ nhiều nguồn đáng tin cậy, tham khảo ý kiến người thân, giảng viên hoặc sinh viên khóa trên. Nên ưu tiên sử dụng các kênh thông tin chính thống như báo chí, website của nhà trường hoặc các doanh nghiệp uy tín.
Ngoài những nguy cơ từ bên ngoài, tân sinh viên cần học cách thích nghi với môi trường học tập và sinh hoạt mới. Phương pháp giảng dạy ở đại học đòi hỏi sinh viên chủ động học tập, tự nghiên cứu tài liệu và quản lý thời gian hiệu quả. Khối lượng kiến thức lớn, lịch học linh hoạt và áp lực thi cử cao dễ khiến nhiều bạn cảm thấy quá tải.
Bên cạnh học tập, việc tự lập trong cuộc sống hằng ngày cũng là thử thách không nhỏ. Từ việc ăn uống, giặt giũ đến quản lý tài chính cá nhân, tất cả đòi hỏi sinh viên phải tự chủ và sắp xếp hợp lý. Sống xa gia đình, thiếu sự chăm sóc và động viên thường xuyên, nhiều sinh viên cảm thấy trống trải, nhớ nhà, thậm chí rơi vào khủng hoảng tâm lý.
Để vượt qua giai đoạn đầy thử thách này, sinh viên cần chủ động trang bị những kỹ năng thiết yếu. Trước hết là kỹ năng tự học - yếu tố then chốt giúp tiếp cận kiến thức hiệu quả trong môi trường học tập mới. Việc sử dụng các công cụ hỗ trợ như thư viện số, ứng dụng ghi chú hay sơ đồ tư duy sẽ giúp nâng cao khả năng ghi nhớ và hệ thống hóa kiến thức.
Ngoài ra, kỹ năng quản lý thời gian là chìa khóa giúp sinh viên cân bằng giữa học tập, sinh hoạt và tham gia các hoạt động ngoại khóa. Việc lập kế hoạch hợp lý và phân bổ thời gian khoa học sẽ giúp tránh tình trạng căng thẳng, quá tải do sát thời hạn.

Hành trình vào miền Nam học tập của tôi không phải con đường thẳng tắp, mà là câu chuyện đầy vòng vèo và thử thách. Trước khi đặt chân đến TP Hồ Chí Minh để theo học tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, tôi từng trải qua một năm học tại Đại học Huế. Sau đó, tôi quyết định nghỉ học, dành một năm “gap year” để suy ngẫm về con đường phía trước.
Ngày đầu đặt chân đến TPHCM, tôi vừa háo hức vừa bỡ ngỡ. Nhịp sống đô thị sôi động khiến sinh viên vùng quê như tôi không khỏi choáng ngợp. Tôi phải làm quen lại từ đầu: Tự lo toan cuộc sống xa nhà, học lại các môn đại cương, đến thử thách lớn nhất và hòa nhập với các bạn sinh năm 2006, nhỏ hơn tôi hai tuổi. Khoảng cách tuổi tác đôi lúc khiến tôi chạnh lòng, nhưng chính từ đó, tôi học cách mở lòng, gạt bỏ sự tự ti để thực sự hòa nhập.
Trải nghiệm giúp tôi trưởng thành nhất là khi tham gia chiến dịch Mùa Hè Xanh năm 2025. Lần đầu tiên đảm nhận vai trò Đội phó Đội hình, tôi không khỏi lo lắng, tự nghĩ một “tân binh” như mình khó được các bạn tin tưởng. Nhưng rồi, tôi quyết tâm cống hiến hết mình, xắn tay vào mọi công việc, từ những điều nhỏ bé nhất đến những trải nghiệm mà trước đây tôi chỉ nghe qua lời kể.
Điều quý giá nhất là tôi không đơn độc với những người đồng đội luôn sát cánh từ những ngày đầu đến khi chiến dịch khép lại. Khi ấy, tôi nhận ra mình đã trưởng thành hơn nhiều: Dám đảm nhận trách nhiệm, thử thách bản thân và học được cách tin tưởng vào sức mạnh tập thể.
Nhìn lại chặng đường đã qua, tôi muốn nhắn nhủ đến các bạn tân sinh viên: Đừng để lời chê bai hay sự tự ti cản bước bạn trải nghiệm. Cuộc đời chỉ có một lần và 4 năm đại học cũng vậy. Hãy sống trọn vẹn, mạnh mẽ và tự viết nên câu chuyện thật đẹp cho chính mình. Đại học không chỉ là nơi tiếp thu kiến thức, mà còn là hành trình khám phá bản thân và trưởng thành. Tôi tin rằng, chỉ cần dám bước đi với niềm tin và sự tự tin, mỗi bạn đều có thể tạo nên những kỷ niệm rực rỡ của riêng mình.
“Nhà trường và thầy cô luôn là điểm tựa vững chắc cho sinh viên trong hành trình đại học. Các em cần chủ động tìm kiếm cơ hội, tin tưởng vào bản thân, duy trì sự cân bằng giữa học và chơi, mở lòng với mọi người - sẽ là kim chỉ nam để tự tin, trưởng thành hơn mỗi ngày. Hành trình này có thể nhiều thử thách, nhưng nếu tỉnh táo, chủ động và biết bảo vệ bản thân, mỗi tân sinh viên đều có thể viết nên những năm tháng đại học đầy ý nghĩa và đáng nhớ”. - ThS Nguyễn Văn Tài, Chuyên viên Phòng Tuyển sinh và Truyền thông - Trường Đại học Ngân hàng TP Hồ Chí Minh