Gửi bình luận
Các chất ô nhiễm chính bao gồm:
- Sulfur Dioxide (SO2): Là sản phẩm chính của quá trình đốt nhiên liệu như đun nấu củi, đốt than. SO2 góp phần hình thành mưa acid gây thiệt hại cho hệ sinh thái. Tác dụng SO2 có liên quan đến kích ứng mắt, tổn thương phổi và viêm đường hô hấp.
- Nitrogen oxides (NOx): Là sản phẩm đốt nhiên liệu của phương tiện giao thông, đun nấu. NOx có liên quan đến hiện tượng phú dưỡng (bón phân vô cơ cho đất) và với sự lắng đọng acid. Nó có thể ảnh hưởng đến phổi, gan, lách, máu và cơ quan tạo máu ở người.
- Carbon monoxide (CO): Là sản phẩm của sự đốt cháy Carbon không hoàn toàn, từ các phương tiện giao thông đường bộ, các hộ gia đình và các ngành công nghiệp. CO gây đau đầu vì nó chiếm chỗ của Oxygen trong hồng cầu gây cản trở khả năng vận chuyển Oxygen của máu, nó cũng có thể dẫn đến bệnh tim và tổn thương hệ thần kinh.
Chất ô nhiễm thứ cấp gồm các hạt bụi (Particulate matter - PM), Ozone (O3), các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi không Metan (Non Methane Volatile Organic Compounds - NMVOCs).
Ozone (O3) được hình thành trong khí quyển bằng cách oxy hóa các hợp chất hữu cơ không bay hơi, với CO và NOx; gây độc hại cho con người và thảm thực vật.
NMVOCs được tạo ra từ các chất oxy hóa quang hóa phản ứng với NOx. Giặt khô, vận chuyển đường bộ và dung môi là những nguồn chính; nó cực kỳ có hại cho sức khỏe con người do nhiều loại hóa chất trong đó như thành phần của Benzen.
Nhưng đáng lo ngại nhất vẫn là ô nhiễm không khí hạt, nghĩa là những hạt bụi (PM) bay lơ lửng trong không khí, có đường kính trung bình khác nhau.
- PM 10 có đường kính < 10="">
- PM 2.5 có đường kính < 2.5="">
- PM 0.1 có đường kính < 0.1="">
PM 2.5 gọi là hạt mịn, PM 0.1 gọi là hạt siêu mịn; cả hai loại này mắt thường đều không thể nhìn thấy, nhưng lại cực kì nguy hiểm cho sức khỏe con người.
PM có nhiều nguồn gốc khác nhau – một đánh giá toàn cầu gần đây về hạt PM 2.5 cho thấy, 25% hạt này có nguồn gốc từ giao thông, 22% từ các hoạt động hàng ngày của con người, 20% từ đốt nhiên liệu sinh hoạt, 18% từ bụi tự nhiên, 15% từ các hoạt động công nghiệp.
==============
Điều tôi lo lắng nhất là các hạt bụi bay lơ lửng trong không khí.
Bởi vì các hạt bụi này rất nhỏ, khi hít vào phổi, chúng không chỉ dừng lại và gây tổn thương tại đó, mà còn có thể xâm nhập đến các nơi khác của cơ thể và gây bệnh; theo một đánh giá của Diễn đàn Ủy ban môi trường của các tổ chức hô hấp quốc tế “Ô nhiễm không khí và các hệ thống cơ quan - Air Pollution and Organ Systems”.
Khi chúng ta hít thở không khí ô nhiễm vào phổi, các hạt bụi có đường kính dưới 10 µm có thể hấp thụ, đi vào máu, rồi lang thang khắp cơ thể đến các cơ quan.
Các tế bào miễn dịch có thể “nghĩ rằng” các hạt bụi là một loại vi khuẩn, thực hiện các phản ứng bắt và diệt bằng cách giải phóng các Enzyme, tạo nên các phức hợp kháng nguyên kháng thể có bản chất là Protein. Những hạt Protein ấy đi đến các cơ quan và gây tổn thương, mức độ sẽ nghiêm trọng hơn so với nhiễm khuẩn, bởi về mặt logic thì cơ chế tiến hóa của con người là miễn dịch với vi khuẩn chứ không thiên về miễn dịch với các hạt bụi.
- Tim: phản ứng của hệ thống miễn dịch với các hạt viêm, có thể là nguyên nhân gây hẹp mạch vành, tim dễ bị thiếu máu và đột quỵ.
- Phổi: Tác động của những hạt bụi mịn đã được nghiên cứu rất nhiều, nó ảnh hưởng đến toàn bộ đường hô hấp, nhẹ thì là viêm đường hô hấp trên, nặng hơn gây viêm đường hô hấp dưới, khó thở, hen suyền, viêm thanh phế quản mãn tính, cuối cùng là ung thư phổi.
- Xương: Một nghiên cứu tại Hoa Kỳ ở 9 triệu bệnh nhân hưởng chế độ Medicare cho thấy, loãng xương phổ biến hơn ở những nơi có hạt mịn nồng độ cao.
- Da: Từ vết chàm ở trẻ em, cho đến mụn trứng cá, hay nếp nhăn sớm đều có thể liên quan đến ô nhiễm không khí, bởi da là bộ phận nhạy cảm nhất với ô nhiễm tác động lên cơ thể.
- Mắt: Phơi nhiễm với Ozone (O3) và nitơ dioxide (NO2) có liên quan đến viêm kết mạc, khô mắt, khó chịu, chảy nước mắt. Những phản ứng cũng khá phổ biến đối với khói bụi ô nhiễm, đặc biệt đối với những người đeo kính áp tròng.
- Não: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ô nhiễm không khí có thể làm giảm khả năng nhận thức của trẻ em, đồng thời làm tăng nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ và đột quỵ ở người lớn tuổi.
==================
Đầu tư cho việc giảm ô nhiễm không khí, chi phí sẽ rất cao, đặc biệt là với các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, nơi nền kinh tế vốn phụ thuộc rất nhiều vào sản xuất.
Về lâu dài, chính phủ cần có những giải pháp toàn diện, như cắt giảm dần các nguồn gây ô nhiễm không khí (từ phương tiện giao thông, các nhà máy, đốt rơm rạ và các sinh phẩm nông nghiệp khác…). Ví dụ, chính phủ hướng dẫn nông dân tái chế rơm rạ, thay vì đốt, trợ cấp cho nông dân để khuyến khích họ tái chế.
Các công trình xây dựng, cần phải hoàn thiện đúng tiến độ, tránh thi công đối phó kéo dài thời gian, khi thi công phải đảm bảo che chắn kín; những thời điểm ô nhiễm không khí nặng chính quyền có thể yêu cầu tạm dừng thi công.
Không dùng chổi quét đường mà phải dùng máy hút bụi.
Ở các nút giao thông chờ đèn đỏ, nếu thời gian dừng trên 15 giây, các phương tiện cần tắt động cơ. Hãy nhớ ô nhiễm không khí tại những vị trí này gấp 30 lần so với đoạn đường cùng cấp.
Nhưng quan trọng hơn cả vẫn là mỗi cá nhân, chúng ta phải có ý thức bảo vệ nguồn không khí trong lành, muốn vậy phải hiểu sâu sắc về ô nhiễm không khí. Ví dụ thói quen hút thuốc lá, thắp hương, đốt vàng mã, đốt rác là cần thiết phải loại bỏ. Ngay trong chính ngôi nhà của mình hàng ngày, thay vì dùng chổi quét, thì hãy sử dụng máy hút bụi để bảo vệ bản thân và gia đình.
Ngay ở các bệnh viện cấm không dùng chổi quét!
Hiện tại, có rất nhiều NGO cung cấp dữ liệu ô nhiễm không khí trực tuyến từng ngày từng giờ, người dân cần cập nhật thường xuyên để có những hình thức tự bảo vệ. Nếu không khí ô nhiễm ở mức báo động, hạn chế đi ra ngoài đường, không khí trong nhà sẽ tốt hơn và an toàn hơn so với ngoài trời. Trường hợp phải tham gia giao thông hay làm việc bên ngoài, hãy đeo khẩu trang đạt tiêu chuẩn, dùng bảo hộ lao động theo đúng quy định.
===========
Chúng ta ai cũng biết, mỗi ngày uống khoảng 8 li nước, tương đương với 2 lít. Nhưng không mấy người biết mỗi ngày chúng ta hít thở bao nhiêu lít không khí. Người lớn khi nghỉ ngơi, hít thở trung bình 7-8 lít không khí mỗi phút, tối thiểu 11 ngàn lít khí mỗi ngày. Bởi vậy mà mỗi người hãy góp phần bảo vệ không khí trong lành không bị các hạt bụi và các chất gây ô nhiễm.
Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Tác động của ô nhiễm không khí tới cơ thể của bạn
