Hiện nay, mức thu học phí cấp THCS của nhiều tỉnh thành trong khoảng 60 nghìn đồng/học sinh/tháng với khu vực nội thành, 30 nghìn đồng/tháng với học sinh ngoại thành.
Nếu áp dụng mức học phí mới theo Nghị định 81 thì từ năm học 2022 - 2023 khung trần là 300 - 650 nghìn đồng (thành thị); 100 - 270 nghìn đồng (nông thôn); 50 - 170 nghìn đồng (miền núi, dân tộc thiểu số). Sau năm học 2022 - 2023 mức tăng không quá 7,5%/năm. Đối với các gia đình có thu nhập thấp, học phí THCS công lập theo Nghị định 81 là con số không nhỏ, có thể cản trở đường đến trường của nhiều học sinh.
Thực tế tại các tỉnh thành vừa qua cho thấy việc miễn học phí cho học sinh THCS không phải là việc quá khó. Học phí THCS cả nước thu mỗi năm khoảng 2.000 tỷ đồng. Con số này, nếu chia bình quân cho 63 tỉnh, thành thì có nơi vài chục tỷ nhưng cũng có thành phố vài trăm tỷ/năm.
Đại diện nhiều địa phương cho biết nếu vén khéo trong phần tự cân đối và có sự hỗ trợ của Trung ương, học sinh THCS hoàn toàn có thể được trang bị tri thức phổ thông nền tảng miễn phí. Cái khó nhất hiện nay là những rào cản liên quan đến chủ trương, quy định, quy chế.
Cả nước vừa thoát ra khỏi đại dịch Covid-19 kéo dài tới hơn 2 năm và nay lại đối mặt với “bão giá” với mức lạm phát tăng cao. Miễn học phí THCS vào thời điểm này là món quà lớn cho dân sinh, tạo điều kiện cho học sinh khó khăn được đến trường.
Quan trọng hơn, trong bối cảnh cả nước đang phổ cập THCS, hướng đến phổ cập THPT, miễn học phí THCS sẽ tác động tích cực vào quá trình phổ cập giáo dục trung học ở các địa phương, hướng tới hội nhập giáo dục thế giới. Vấn đề hiện nay là xây dựng hành lang pháp lý, cơ chế phù hợp để việc miễn học phí THCS được nhân rộng.