Cây bòng bong trị bỏng da, mụn nhọt

Đặc điểm của cây bòng bong

Cây bòng bong còn được gọi với một số tên khác như hải kim sa, thạch vi dây, cút này (Tày), dương vong, thạch vĩ đằng. Cây thuộc chi bòng bong (chi Lygodium), là chi duy nhất của họ Lygodiaceae, có tên khoa học là Lyofodium japonium.

Bòng bong là loài thực vật dạng leo, thân rễ mọc bò và xanh tốt quanh năm. Loại cây này có cuống chính dày khoảng 2,4mm.

Lá cũng rất dài khoảng 16 – 30cm sẻ thành vài nhánh như lông chim. Lá mọc cách thành từng đốm trên cuống chính của cây. Lá xẻ lông chim 2 – 3 lần, các lá chét có hình tam giác, trục lá uốn ngoắn ngoèo, có lông, lá chét sinh sản giống với các lá thường, nhưng ngắn hơn.

Điểm ấn tượng trên lá bòng bong chính là các túi bào tử nằm ở phần rìa lá. Chúng có dạng hình tròn, nhỏ và có màu hơi ngả vàng nâu.

Bộ phận dùng toàn cây. Riêng Bào tử của bòng bong còn được thu hái chế biến riêng để dùng được gọi là hải kim sa.

Cây thu hái quanh năm, sau khi đem về phơi hoặc sấy khô để dùng dần.

Ở nước ta, bòng bong thường mọc hoang, leo bám vào những cây to hay hàng rào, bờ bụi và ven rừng.

Bài thuốc sử dụng cây bòng bong

Trị chứng viêm tuyến vú: Hải kim sa 25 – 30g. Sắc uống với nước và rượu (tỷ lệ 1:1) và dùng nước sắc chia thành 3 lần uống, dùng hết trong ngày

Trị vết thương do ong vàng đốt: Lá bòng bong tươi. Rửa sạch, giã nát và đắp lên chỗ bị thương.

Trị chứng mụn rộp loang vòng: Dây và lá bòng bong tươi. Rửa sạch rồi đem giã nhuyễn và đắp vào vùng da cần điều trị. Thực hiện 2 lần/ ngày.

Chữa chứng tiểu tiện ra máu: Dây bòng bong và biển súc mỗi vị 15 – 20g, sắc uống hằng ngày.

Chữa chứng di mộng tinh: Dây bòng bong đốt tồn tính. Đem nghiền mịn, mỗi lần dùng 4 – 6g hòa với nước sôi uống.

Trị chứng ỉa chảy: Cả cây bòng bong sắc uống cho đến khi khỏi.

Chữa chứng lị ra máu: Lá và dây bòng bong 60 – 90g. Sắc kỹ với nước và chia thành 2 – 3 lần dùng trong ngày.

Trị thấp trệ gây trướng bụng và ăn uống khó tiêu: Cam thảo 2g, bòng bong 20g và bạch truật 8g. Đem sắc với 500ml nước còn lại 150ml và chia thành 2 lần uống trong ngày. Nên sử dụng bài thuốc sau khi ăn 15 phút, dùng liên tục trong 5 – 10 ngày.

Giúp lợi sữa và trị chứng ít sữa ở phụ nữ sau sinh: Cây bòng bong 12 – 24g.

Đem sắc với 400ml nước còn lại 200ml và chia thành 3 lần uống trong ngày. Áp dụng bài thuốc liên tục trong vòng 5 ngày.

Trị chứng bỏng do lửa (bỏng nhẹ và phạm vi nhỏ): Bòng bong 25g.

Đốt tồn tính, nghiền thành bột và trộn với dầu vừng, sau đó thoa lên vết bỏng.

Chữa chứng nước tiểu đỏ, khó tiểu: Hổ phách 40g, mang tiêu 100g, bằng sa 20g và bòng bong 100g. Đem các vị tán thành bột mịn, dùng 5 – 8g/ ngày, chia thành 2 – 3 lần dùng và uống với nước ấm.

Trị vết thương ở phần mềm: Dùng lá bòng bong và lá mỏ quạ tươii các vị bằng lượng nhau. Đem rửa sạch và giã nát, sau đó đắp lên vết thương. Ngày thay 1 lần trong 3 – 4 ngày. Sau đó dùng lá hàn the, lá mỏ quạ tươi và lá bòng bong giã nát, đắp lên vết thương. Với bài thuốc này, cứ 2 – 3 ngày thì thay 1 lần.

Lưu ý khi dùng cây bòng bong

Người thận dương hư gây tiểu nhiều và người tỳ vị hư hàn không nên dùng.

Một số bài thuốc từ cây bòng bong sẽ không phù hợp với phụ nữ mang thai, cho con bú và trẻ nhỏ dưới 6 tuổi.

Do đó trước khi áp dụng, bạn nên tham vấn bác sĩ khoa y học cổ truyền để kiểm soát rủi ro và tác dụng phụ phát sinh.