Gửi bình luận
Như vậy, có thể thấy ngoài các chế độ theo quy định Nhà nước, mỗi địa phương đều có quyền ban hành các chính sách trong việc bảo tồn di sản. Tuy nhiên, không phải tỉnh nào cũng quan tâm đến di sản, ưu đãi đặc biệt với các nghệ nhân như Bắc Ninh.
Chật vật sống để giữ di sản
Bên cạnh niềm tự hào được tặng danh hiệu, vẫn còn không ít trăn trở khi đa phần các nghệ nhân tuổi đã cao, việc trao truyền di sản gặp nhiều khó khăn. Trong khi chế độ đãi ngộ còn chưa tương xứng với những công lao, cống hiến của họ.
Nghệ nhân Nhân dân Chu Chí Cang - Chủ nhiệm Câu lạc bộ Ca trù Ngãi Cầu xã An Khánh (Hoài Đức – Hà Nội) theo chế độ nghỉ mất sức được hưởng khoảng 2,2 triệu đồng/tháng. Do đã có chế độ này, nên không thuộc diện được hưởng chế độ trợ cấp về hỗ trợ đối với Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú có thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn.
Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Thị May, xã Đại Thành (Quốc Oai) cũng không đủ điều kiện hưởng trợ cấp, do không chứng minh được thu nhập hiện có thấp hơn mức lương cơ bản hiện hành. Điều này có nghĩa, ngoài số tiền 10 triệu đồng tặng kèm danh hiệu lĩnh từ năm 2015, suốt hơn 20 năm cống hiến cho chiếu chèo quê hương, bà không có thêm khoản hỗ trợ nào khác.
Cùng với những chật vật trong cuộc sống, nghệ nhân còn phải trải qua nhiều khó khăn để vừa nuôi dưỡng tình yêu di sản, vừa trao truyền cho thế hệ sau. Trong khi đó, đa số nghệ nhân thuộc thế hệ cao tuổi, không biết sẽ ra đi lúc nào. Đó chính là thách thức lớn trong công tác bảo tồn, khi chế độ ưu đãi còn rất mỏng – gần như chỉ mang tính động viên.
Trường hợp Nghệ nhân Ưu tú Triệu Đình Hồng, làng Triều Khúc, xã Tân Triều (Thanh Trì) là một ví dụ. Với di sản múa Bồng nổi tiếng có từ thời Bố cái Đại vương Phùng Hưng, trải qua bao thế hệ trao truyền đến đời ông Hồng gần như là lớp người cuối cùng am hiểu về di sản này.
Thế nhưng, chế độ đãi ngộ dành cho nghệ nhân dường như chưa đủ sức để ghi nhận những cống hiến. Khi còn sống, ông Hồng dù khá khó khăn cũng chỉ dám mong địa phương quan tâm việc hỗ trợ kinh phí hoạt động cho CLB múa Bồng. Năm 2021, ông Hồng qua đời nhưng may mắn là kịp trao truyền những điệu múa cổ truyền nổi tiếng nhất Thăng Long.
Theo GS.TS Tô Ngọc Thanh - Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, cho biết, trước đây, ngoài phong tặng danh hiệu, hội còn sử dụng nguồn Quỹ Ford (Mỹ) để hỗ trợ. Tuy nhiên từ sau năm 2010 đến nay, nguồn tài trợ này không còn.
Vừa qua, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã tổ chức lấy ý kiến về dự thảo việc hỗ trợ đối với nghệ nhân dân gian. Theo đó, những người có thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn sẽ được Nhà nước hỗ trợ, dự kiến mức cao nhất là 1,1 triệu đồng/tháng, hỗ trợ BHYT, chi phí mai táng khi qua đời… Mong sao, quy định sớm đi vào cuộc sống để dộng viên tinh thần các nghệ nhân.
