Những ngày qua, phần mềm là chủ đề được quan tâm hàng đầu, tràn ngập trên các nền tảng mạng xã hội khắp thế giới và cả ở Việt Nam. Phần mềm này đặc biệt đánh động những người làm việc lĩnh vực giáo dục.
Chuyên gia nghiên cứu về giáo dục Nguyễn Thúy Uyên Phương (Ảnh: N.H).
Mất 6 phút để soạn một giáo án dài 6 trang
Bà Nguyễn Thúy Uyên Phương, Nghiên cứu sinh chương trình Tiến sĩ Giáo dục - chuyên ngành Learning Design and Leadership tại Đại học Illinois (Hoa Kỳ) cho biết, mới đây chị đã thử dùng ChatGPT để thiết kế chương trình học cho học sinh.
"Thật sự đáng kinh ngạc khi ChatGPT chỉ mất 6 phút để soạn một giáo án dài 6 trang mà giáo viên có thể sử dụng ngay, với chất lượng khá. Để ra một kết quả tương tự, team soạn giáo án của tôi có thể sẽ tốn ít nhất 1-2 buổi brainstorming (phương pháp động não) và vài chục giờ làm việc", bà Uyên Phương nói.
Bà cũng đặt câu hỏi với ChatGPT: "AI - trí tuệ nhân tạo có thể thay thế vai trò của giáo viên không? ChatGPT trả lời một cách rất "ngoại giao" rằng AI không thay thế giáo viên mà bổ trợ cho công việc của họ, giúp gia tăng trải nghiệm học tập của học sinh. AI giúp giáo viên có thể dành thời gian nhiều hơn cho những công việc mang tính sáng tạo và hướng đến con người như xây dựng mối quan hệ với học sinh, hỗ trợ cảm xúc của các em, dạy học sinh tư duy phản biện.
ChatGPT soạn giáo án chỉ mất vài phút, bằng cả team làm việc trong nhiều ngày (Ảnh minh họa: Forbes).
Với cá nhân bà Uyên Phương, câu trả lời đó có nghĩa là mọi giáo viên không có các kỹ năng nêu trên, sẽ bị đào thải bởi AI trong nay mai. Nếu bạn chỉ là một thợ dạy kiến thức nên nghĩ đến việc chuyển nghề vì AI sẽ làm vai trò này xuất sắc gấp nhiều lần bạn. Mà biết chuyển sang nghề gì khi mà thế giới tương lai sẽ không có chỗ cho những kỹ năng bậc thấp?
Nhà nghiên cứu giáo dục này dự đoán điều này sẽ đến rất sớm, không quá 5-10 năm nữa. Bà cũng đã yêu cầu ChatGPT viết thay mấy bài luận được giao trong chương trình tiến sĩ và nó mất chỉ vài phút để hoàn thành việc mà mình sẽ mất cả buổi tối một cách chính xác.
Bà chia sẻ, mới vài tháng trước, khi bà sang Singapore dự hội nghị EdTech châu Á, thấy chuyện dùng AI để dạy Toán, Khoa học, Ngoại ngữ cho học sinh là bình thường.
Không chỉ vậy, người ta còn làm ra hẳn một chatbot có khả năng thay thế chuyên viên tham vấn học đường, giúp học sinh vượt qua các vấn đề tâm lý như trầm cảm. Người ta nói rằng vì tuổi teen có khi cảm thấy thoải mái bộc bạch các vấn đề nhạy cảm của cá nhân với một cái máy hơn một con người.
Thời đại AI, giáo viên càng phải học
Từ trải nghiệm nhờ ChatGPT soạn giáo án, bà Uyên Phương cho rằng, kỹ năng đặt câu hỏi/ra yêu cầu khi sử dụng AI là rất quan trọng. Bạn càng biết rõ cái bạn muốn, càng có kỹ năng mô tả rõ điều bạn muốn, chất lượng sản phẩm mà AI tạo ra càng tốt.
Bà đưa ra ví dụ nếu bạn yêu cầu: "Soạn cho tôi một giáo án kỹ năng sống", kết quả sẽ rất chán so với yêu cầu: "Soạn cho tôi một giáo án với chủ đề A, hướng đến đối tượng B để giải quyết các nhu cầu C, dùng phương pháp D và có độ dài lý tưởng là E".
Và như thế, không có nghĩa là kiến thức nền tảng, kiến thức chuyên môn, óc sáng tạo của con người là vô dụng trong thời đại AI mà trái lại vẫn rất quan trọng.
Để điền A, B, C (chủ đề gì, cho ai, giải quyết nhu cầu gì) chúng ta cần phải có óc quan sát, khả năng nhận biết nhu cầu gì, vấn đề gì hiện chưa được đáp ứng tốt. Cái mà chúng ta hay gọi là "óc nhạy bén". Chứ nếu dùng AI để giải quyết một nhu cầu đã cũ và nhiều người đã làm trước mình thì sản phẩm trí tuệ đó giá trị cũng thấp.
Để điền D (phương pháp gì) mình phải có kiến thức chuyên môn ở mức độ nhất định để đưa ra những từ khóa chuyên môn đúng.
Để điền E (thời lượng), mình phải có tư duy thiết kế, khả năng tưởng tượng ra sản phẩm đó ở trong hình hài thế nào thì phù hợp với nhu cầu.
Để điền vào câu lệnh tưởng như rất đơn giản bà dùng đến các kiến thức của mình về Design Thinking, về Marketing, về tâm lý học, về phương pháp sư phạm, về Learning Design...
Nhà giáo dục này nhấn mạnh, sự ra đời của AI không có nghĩa là không cần học, trái lại rất cần học, miễn là học đúng cách.
ChatGPT sẽ thay đổi giáo dục giáo dục nặng về nhồi nhét kiến thức? (Ảnh minh họa).
Trong làn sóng lo lắng về tác động của ChatGPT, bà Phương nhận được tin nhắn từ một người em: "Dùng ChatGPT xong em thấy "sốc", tự nhiên thấy hoang mang về tương lai. Thời đại trước công nghệ giải phóng con người khỏi lao động chân tay để tập trung cho lao động trí óc. Giờ đến lao động trí óc nó cũng giành nốt thì con người mình biết làm gì trong thế giới tương lai hả chị? Mình cần dạy con mình cái gì để nó có chỗ đứng trong thế giới đó!".
Theo bà Phương, đây là câu hỏi lớn và không dễ trả lời. Nhưng có một điều rõ ràng, theo bà: "Ngày cáo chung cho một nền giáo dục chỉ chăm chăm nhét cho đầy kiến thức và tạo ra những con người với tư duy khuôn mẫu chưa bao giờ gần đến thế! Nếu bạn vẫn đang dẫn con mình, học sinh của mình đi theo lối này, có lẽ cũng đến lúc cần giật mình nghĩ lại".
