3. Tôi xong trung học cơ sở, thi đậu nhẹ nhàng vào trung học phổ thông tiếp tục học lên. Trong khi đó Vũ học yếu, ráng lết lên hết lớp 7 là bỏ. Chú thím mắng mỏ, đốc thúc kiểu nào cũng không tới trường nữa. Vũ ở nhà theo mẹ lội ruộng cấy lúa, vô núi hái củi. Giờ càng hiếm có dịp gặp nhau bởi tôi chúi đầu lo học, Vũ chúi mũi lo làm.
Thấy cảnh tôi ngày ngày áo quần tử tế đạp xe đến trường trong khi con lam lũ sấp mặt ngoài đồng chú thím Tư rất ức, nhiều phen nặng nhẹ với Vũ. Cũng là con chó, sao chó nhà người ta giỏi giang, chó nhà mình thì... Nghe vậy, Vũ lồng lên: “Ai nói tui thua nó? Ông bà cứ đợi đấy rồi coi”! Thím Tư thở hắt: “Coi, coi cái con khỉ mốc! Thân cắm mặt xuống bùn mà đòi coi ai”…
Thím Tư tưởng vậy thôi không ngờ có cái “đợi rồi coi” thiệt. Cái ấy tôi cũng không ngờ đến, cứ tưởng như sự tình cờ nên không quan tâm. Vũ lại khác. Với Vũ, đó là trận thắng lớn khi đoạt từ tay bà chị họ một món được coi là đáng giá. “Món” ấy chính là thằng Tâm con ông Phú, chủ tiệm vàng xóm Giữa.
Cũng học dốt nhưng nhà giàu đẹp trai, nổi tiếng “sát gái”. Tâm lớn hơn tôi nhưng học cùng lớp, chẳng hiểu sao lại thích tôi cho dù tôi đen thui, mập tròn như củ khoai, lại nghèo rớt. Ban đầu kiếm cớ gần gũi mượn vở mượn sách, sau lân la đến nhà. Năm tôi học 12 thì Tâm ra mặt “trồng cây si” chính thức, vài ba đêm xuống nhà một đêm.
Má tôi coi bộ thích Tâm. Còn phải hỏi, nhà ông Phú “đại gia” khét tiếng, thằng Tâm lại đẹp trai, ăn nói mềm mỏng một điều dạ hai điều thưa. Đừng trách má tôi, đoán chắc một trăm bà nông dân nghèo có con gái tuổi cập kê xứ này thích thằng Tâm phải tới... một trăm linh một! Tôi thì không.
Tình thiệt khai ngay, tôi cũng có máu mê trai đẹp. Quà cáp lâu lâu nó dúi cho bịch chè, mấy trái ổi hay… nguyên cây bút máy Kim tinh cũng không tệ. Có điều con trai học dốt thì tôi ẹ!
Má kêu: “Học nhiều chi, nhà nó sẵn nghề nghiệp, lại có tiền, lấy vợ làm ăn đường nào chẳng khá”? Tôi gắt: “Kệ, con không ham. Cuối cấp, không lo bài vở ôn thi cứ tối ngày trai gái lông bông. Bữa sau nó xuống má đuổi về dùm, nói con không rảnh”! Không rảnh thiệt. Tôi đang vùi đầu tích cóp chữ nghĩa cho kì thi đại học.
Má ngại không dám đuổi thì tôi… đuổi, lấy lí do bận học! Xuống nữa, tôi đóng cửa ở trong nhà dứt khoát không tiếp! Hắn tần ngần ngoài sân, nói tầm phơ với má mấy câu rồi lủi thủi về. Thoát nợ, tôi thở phào. Có điều tôi không hay chuyện tuy không còn ghé nhà tôi nhưng Tâm vẫn đêm đêm xuống xóm Dưới (xóm tôi ở). Tâm đang quen với đứa con gái khác.
Đứa ấy không ai xa lạ, chính là… Vũ!
Sau này nghe lối xóm kể lại, dạo Tâm còn “trồng cây si” và bị tôi hắt hủi, đêm nào Vũ cũng áo xống chỉnh tề, phấn son thơm ngát đứng “canh” Tâm ngoài cổng. Lúc nhỏ mập lu nhưng bước vào tuổi dậy thì tự nhiên trời ban cho Vũ cái dáng dấp trắng trẻo, “mình hạc xương mai” nếu đem so cùng tôi thì là… vượt trội!
Cuối năm, nghe tin hai đứa sắp làm đám cưới giữa lúc tôi cơm đùm gạo gói chuẩn bị “lên kinh” vào đại học. Hàng xóm ai cũng khen Vũ tốt số. Má tôi không ngớt cằn nhằn tiếc rẻ: “Số con Vũ coi vậy mà sướng, tự dưng chuột sa bồ nếp, một bước nên bà. Tao đã nói rồi, con gái học hành chi cho lắm, kiếm thằng chồng tốt là đủ. Miếng ăn dưng (dâng) tới miệng mình còn để vuột mất. Thiệt là...”.
4. Tôi học ra trường nhận công tác xa quê. Đám cưới Vũ có về dự nhưng sau đó thì biền biệt. Trong đám cưới, tôi nhớ, dường như bộ dạng Vũ rất mãn nguyện. Lần đầu tiên thấy Vũ ngẩng cao đầu nhìn mẹ cha, nhìn bà con họ mạc - và nhất là nhìn tôi - dáng vẻ hết sức tự tin.
Cái nhìn như muốn nói: Đã thấy tôi chưa? Các người còn định coi thường tôi nữa không? Không, tôi chưa bao giờ có ý coi thường Vũ. Tôi thật lòng mừng cho hạnh phúc của Vũ cho dù, thú thật, đôi khi cũng hơi tiếc cái… đẹp trai của thằng bạn “cây si” chút xíu.
Tuy nhiên, phải công tâm thừa nhận: Tâm đi bên Vũ chắc chắn đẹp đôi hơn đi bên tôi. Thôi, cứ coi họ như một cặp trời sinh. Tôi mong vậy và cũng mong cô em họ của mình từ nay sẽ mãn nguyện mà thôi đi tâm lí “tranh hơn”.
Dù gì chúng tôi cũng vẫn là chị em huyết thống, bạn bè cùng tuổi, hàng xóm gần gũi. Một mối quan hệ hữu ái là điều nên có thay vì cứ kèn cựa, ganh đua. Mà còn gì đâu đáng để ganh đua. Là Vũ nặng lòng thôi chứ con đường đi của tôi với Vũ từ lâu đã rẽ hình chữ V về hai hướng khác xa nhau. Thành bại sướng khổ tùy theo số phận nhưng ai rồi cũng phải chịu trách nhiệm trước chọn lựa của mình...
*
Li hôn chồng xong, tôi xin chuyển công tác, dắt con về nhà mẹ. Cơm chiều ở quê, theo lệ, vẫn dọn ra sân. Nhìn qua sân nhà chú thím Tư tôi ngạc nhiên thấy Vũ. Má nhìn theo, hiểu ý, nói nhỏ: “Vợ chồng nó cũng “tan” rồi. Chị em bây đúng là… tuổi chó”! Tôi chết sững.
Bên kia, Vũ đang mải gỡ cá, đút cơm cho con chắc không để ý. Thằng nhỏ trạc tuổi con tôi. Đứa con gái lớn tự ngồi xúc cơm ăn, bộ dạng gầy gò nhem nhuốc. Nhìn vóc dáng Vũ tiều tụy, cái dáng của một bà nông dân già trước tuổi...
Đêm. Tôi nằm nghe mẹ kể, thấy nỗi đau của mình bỗng thật nhỏ nhoi trước tình cảnh của cô em họ. Thằng chồng nó gốc nhà giàu quen ăn chơi, sa vô cá độ bóng đá thua tan nhà nát cửa. Nợ nhiều, bị xã hội đen truy sát, nó treo cổ tự tử.
Chôn cất chồng xong, con Vũ dắt con về nhà mẹ tá túc. Hỏi sao không ở lại nhà chồng nó kêu hãi lắm, đêm nào cũng thấy ác mộng! Giờ thân gái góa một nách hai con, làm chỉ ba hột ruộng, nghề ngỗng gì thêm đâu mà biểu cho khá nổi? Mày vậy còn may đó, dẫu sao thì cũng có cái nghề.