Trang bị nghiệp vụ vững vàng từ trường sư phạm là rất quan trọng, giúp giáo viên thực hiện tốt quy định mới về khen thưởng, kỷ luật học sinh.
Triển khai Thông tư 19/2025/TT-BGDĐT về khen thưởng, kỷ luật học sinh, giáo viên cần có nghiệp vụ sư phạm vững vàng. Kỹ năng này không chỉ hình thành từ kinh nghiệm giảng dạy thực tế, mà còn được trang bị từ trong trường sư phạm.
Đặc biệt nhấn mạnh vai trò bộ môn Tâm lý học, NGƯT Tô Ngọc Sơn - giảng viên Trường Đại học Đồng Tháp cho rằng, bộ môn này trong trường sư phạm cần đổi mới nội dung giảng dạy, tăng cường rèn luyện kỹ năng mềm cho sinh viên.
Các học phần Tâm lý học tiểu học và các cấp học khác, nội dung cần chuyên sâu hơn; chỉ ra được nhiều tình huống sư phạm từng xảy ra và có thể xảy ra để sinh viên tìm cách cách xử lý. Phân chia thời lượng giảng dạy vừa có lý thuyết, vừa có thực hành để sinh viên được trải nghiệm, đề xuất cách ứng phó khi gặp tình huống sư phạm trong quá trình giảng dạy.
Trường sư phạm cần tăng cường các hoạt động bổ trợ như: Thành lập hội đồng tâm lý chuyên biệt trong khoa, trường để kịp thời giúp đỡ, chỉ dẫn cách xử lý đúng chuẩn mực, phù hợp. Trường sư phạm cũng cần tổ chức sân chơi rèn luyện và nâng cao kỹ năng nhận diện các biểu hiện tâm lý có thể xảy ra trong trường học và cách xử lý tình huống sư phạm. Sân chơi có thể tổ chức mỗi tháng, hàng quý,…, có giải pháp để thu hút và tạo thế mạnh của hoạt động.
Ngoài ra, nhà trường có thể tổ chức các hoạt động thuyết trình, sân khấu hóa, tiểu phẩm, tranh luận,… Những nội dung chất lượng có thể tổng hợp làm tài liệu tham khảo, nhân rộng cho các khóa học, đồng thời được truyền thông lan tỏa rộng rãi.
Cũng nhấn mạnh đào tạo nghiệp vụ từ trường sư phạm, PGS.TS Nguyễn Thị Trâm Anh - Trường Đại học Sư phạm (Đại học Đà Nẵng) cho rằng, các trường sư phạm cần thay đổi chương trình đào tạo để trang bị cho giáo viên tương lai kỹ năng cần thiết ngay từ đầu.
Theo đó, bổ sung các môn học chuyên sâu về tâm lý giáo dục hiện đại, kỹ năng tham vấn, kỹ năng giao tiếp và ứng xử tình huống sư phạm; kỹ năng quản lý hành vi lớp học hiệu quả; kỹ năng giải quyết xung đột và kỹ năng kỷ luật tích cực. Tăng cường thực hành sư phạm là cần thiết, giúp sinh viên trải nghiệm các tình huống thực tế ngay trong quá trình học. Xây dựng các mô hình lớp học giả lập để sinh viên có cơ hội thực hành các phương pháp kỷ luật tích cực và nhận phản hồi từ giảng viên.
Cùng trang bị kỹ năng trong trường sư phạm, việc nhà giáo bồi dưỡng để nâng cao năng lực, nghiệp vụ sư phạm trong quá trình dạy học phải là quá trình thường xuyên, liên tục. Hoạt động này cần sự đồng hành của nhà trường, cơ quan quản lý giáo dục.
Theo PGS.TS Nguyễn Thị Trâm Anh, trước hết cần thay đổi tư duy giáo dục từ “roi vọt”, răn đe, sang giáo dục dẫn dắt, truyền cảm hứng và cảm hoá người học bằng kỷ luật tích cực thực chất, không hình thức, sáo rỗng. Giáo viên quan tâm bồi dưỡng kiến thức tâm lý học đường; các kỹ năng giao tiếp và ứng xử sư phạm, kỹ năng hỗ trợ học sinh, kỹ năng phối hợp với gia đình và xã hội; kỹ năng quản lý hành vi lớp học.
Nhà trường đóng vai trò trực tiếp trong việc hỗ trợ giáo viên; do đó, cần tổ chức các buổi hội thảo, lớp học chuyên đề về tâm lý học đường, kỷ luật tích cực và giải quyết xung đột. Một số cách thức PGS.TS Nguyễn Thị Trâm Anh đưa ra, như: Mời các chuyên gia tâm lý, giáo dục đến chia sẻ kinh nghiệm thực tế; thành lập các tổ chuyên môn, nhóm cố vấn để giáo viên có thể chia sẻ khó khăn, học hỏi lẫn nhau.
Ban Giám hiệu, đặc biệt là Hiệu trưởng cần thể hiện vai trò lãnh đạo, động viên và bảo vệ giáo viên khi họ áp dụng các phương pháp mới; chú trọng tăng cường giáo dục cho học sinh về văn hoá nhà trường, các hành vi tốt đẹp trong nhà trường; lan toả các giá trị tích cực, hành vi điển hình đến với tất cả học sinh; chú trọng thực chất trong giáo dục và xây dựng niềm tin về những điều tốt đẹp.
Với ngành Giáo dục, PGS.TS Nguyễn Thị Trâm Anh nhấn mạnh vai trò định hướng và cung cấp nguồn lực ở cấp vĩ mô. Cụ thể, xây dựng các bộ cẩm nang, tài liệu tham khảo về kỷ luật tích cực, các tình huống sư phạm điển hình và cách xử lý phù hợp; đổi mới quy trình đánh giá giáo viên.
Theo đó, không chỉ đánh giá dựa trên thành tích học tập, mà còn xem xét các yếu tố như mức độ tiến bộ của học sinh về thái độ, đạo đức, khả năng giải quyết vấn đề một cách nhân văn. Điều này khuyến khích giáo viên đầu tư thời gian và công sức vào việc giáo dục đạo đức, nhân cách.
PGS.TS Nguyễn Thị Trâm Anh đồng thời lưu ý xây dựng cơ chế phối hợp liên ngành: Kết nối chặt chẽ với các chuyên gia tâm lý, công an, tổ chức xã hội để tạo ra mạng lưới hỗ trợ giáo viên và học sinh khi đối diện với những vấn đề phức tạp như bạo lực học đường hay các vấn đề tâm lý nghiêm trọng.