Chuyển đổi số thúc đẩy sự phát triển trong Giáo dục và Đào tạo

Tại Hội nghị Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo năm 2024, ông Nguyễn Sơn Hải - Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin, Bộ GD&ĐT báo cáo chuyên đề về Đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030” và Đề án số 06/CP “Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử, phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030”.

Chuyên đề nhằm đánh giá một số kết quả đạt được trong quá trình triển khai 2 Đề án nêu trên trong ngành Giáo dục, chỉ ra những khó khăn, tồn tại, hạn chế, biện pháp khắc phục và phương hướng tiếp tục triển khai trong năm học mới 2024 - 2025.

Những kết quả đáng ghi nhận

Theo lãnh đạo Bộ GD&ĐT, đến nay, Bộ đã hoàn thành xây dựng 100% các cơ sở dữ liệu (CSDL) của ngành. Theo đó, CSDL giáo dục mầm non, đã số hóa dữ liệu của gần 22.000 cơ sở giáo dục và nhóm trẻ độc lập; gần 500 ngàn hồ sơ giáo viên và hơn 5 triệu hồ sơ trẻ em. CSDL giáo dục phổ thông, đã số hóa dữ liệu của hơn 26.000 cơ sở giáo dục; gần 800 ngàn hồ sơ giáo viên và hơn 18 triệu hồ sơ học sinh. CSDL về giáo dục đại học (HEMIS) với 470 cơ sở đào tạo đại học, trên 25.000 chương trình đào tạo, trên 100.000 hồ sơ cán bộ, gần 3 triệu hồ sơ người học.

Trong khuôn khổ triển khai Đề án số 06, CSDL ngành Giáo dục đã kết nối thành công với các CSDL quốc gia về dân cư; bảo hiểm; công chức, viên chức. Cụ thể, từ năm 2022, CSDL ngành Giáo dục đã kết nối, xác thực và định danh hơn 24 triệu giáo viên và học sinh (đạt tỷ lệ gần 98%). CSDL về giáo dục đại học (HEMIS) đã kết nối, đồng bộ dữ liệu về sinh viên đã ra trường (người lao động có việc làm). Hàng năm đã kết nối và đồng bộ chia sẻ dữ liệu việc làm của trên 97.000 sinh viên đã tốt nghiệp .

Hiện nay, Bộ GD&ĐT đã thực hiện báo cáo được gần 18.000 hồ sơ viên chức của các đơn vị trực thuộc Bộ lên CSDL quốc gia về cán bộ, công chức, viên chức.

Việc triển khai các ứng dụng trên nền tảng CSDL ngành Giáo dục đã mang lại hiệu quả thiết thực. Trên cơ sở dữ liệu sạch, ngành Giáo dục đã và đang triển khai các ứng dụng phục vụ học sinh, giáo viên, nhà trường như: CSDL ngành đã cấp tài khoản cho 63 Sở GD&ĐT và hơn 700 Phòng GD&ĐT để khai thác sử dụng phục vụ quản lý giáo dục.

Đặc biệt, toàn ngành triển khai Dịch vụ công trực tuyến trong việc đăng kí dự thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Năm 2024, đã có hơn 1 triệu thí sinh đăng ký trực tuyến (chiếm tỷ lệ 94,66). Điều này đã tiết kiệm thời gian, công sức cho thí sinh và các thầy cô giáo, giảm thiểu các sai sót; giúp thí sinh dễ dàng xử lý thông tin và tra cứu kết quả kỳ thi.

Sau khi kết thúc kỳ thi tốt nghiệp THPT, ngành Giáo dục triển khai dịch vụ công trực tuyến về đăng ký xét tuyển đại học. Với dịch vụ này, mỗi thí sinh được cấp tài khoản để đăng ký các nguyện vọng xét tuyển đại học…Toàn bộ quy trình đăng ký, xét tuyển, nhập học đều được thực hiện trực tuyến.

Bên cạnh đó, ngành Giáo dục tích cực khai thác CSDL quốc gia về dân cư phục vụ dịch vụ công về tuyển sinh đầu cấp. Với sự hỗ trợ của Bộ Công an trong cập nhật, chia sẻ dữ liệu về lịch sử thường trú của thí sinh với CSDL ngành Giáo dục, 100% nhà trường đã khai thác sử dụng dữ liệu trực tuyến này cho việc xét công nhận tốt nghiệp THPT và nhiều trường dân tộc nội trú khai thác phục vụ tuyển sinh đầu cấp, mà không dùng đến Giấy tờ xác nhận thường trú. Đây cũng là một lợi ích rất lớn từ CSDL quốc gia dân cư hỗ trợ cho ngành Giáo dục.

Nhiều địa phương đã tích cực ứng dụng CSDL ngành để triển khai các dịch vụ công trực tuyến về tuyển sinh đầu cấp như: TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, TP Hải Phòng…

Bộ GD&ĐT thông tin, chuyển đổi số trong hoạt động dạy, học đang được các cơ sở giáo dục quan tâm, tích cực triển khai. Kho học liệu số igiaoduc.vn chia sẻ dùng chung toàn ngành (bao gồm cả học liệu mở) đã được xây dựng và đưa vào khai thác sử dụng, chia sẻ hơn 9.130 bài giảng e-learning, hơn 2.000 video bài giảng dạy trên truyền hình, 200 thí nghiệm ảo, 35.000 câu hỏi trắc nghiệm, gần 200 đầu sách giáo khoa theo Chương trình GDPT để học sinh và giáo viên tham khảo sử dụng, đáp ứng nhu cầu dạy và học trực tuyến. Ngoài ra, thống kê cho thấy tại các cơ sở GDPT đã chủ động xây dựng và đưa vào khai thác trong dạy và học với gần 1 triệu học liệu số (gồm bài giảng e-learning, bài trình chiếu, sách giáo khoa, video, thí nghiệm ảo, ...).

Bộ GD&ĐT thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại, hạn chế cần khắc phục như: Nhận thức, năng lực của đội ngũ về về vị trí, vai trò của ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số tại các cơ sở giáo dục chưa đồng đều; hạ tầng và trang thiết bị thực hiện chuyển đổi số tại các cơ sở giáo dục đào tạo còn thiếu đồng bộ, hạn chế cả về số lượng, chất lượng; tài nguyên số dùng chung chưa hoàn thiện đầy đủ, chất lượng nhiều tài nguyên số chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong dạy, học và đào tạo; nguồn lực đầu tư cho ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý, quản trị, dạy học và kiểm tra, đánh giá còn hạn chế, chưa được đầu tư đúng mức; việc huy động các nguồn lực xã hội hóa còn chưa thực sự hiệu quả….

Đề xuất giải pháp trọng tâm

Tại Hội nghị, ông Nguyễn Sơn Hải đề xuất các nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm với mục tiêu tiếp tục ứng dụng CNTT và chuyển đổi số trong toàn ngành mang lại hiệu quả thực tiễn.

Cụ thể, toàn ngành tiếp tục triển khai có hiệu quả 2 Đề án của Thủ tướng Chính phủ là: “Tăng cường ứng dụng CNTT và chuyển đổi số trong GDĐT giai đoạn 2022 - 2025, định hướng đến năm 2030” và Đề án “Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025”.

Tăng cường các điều kiện đảm bảo về hạ tầng kỹ thuật và kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy và học, kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục.

Thời gian tới, ngành Giáo dục tiếp tục xây dựng hạ tầng học tập quốc gia, kho học liệu số chia sẻ dùng chung toàn ngành, gồm: bài giảng điện tử, học liệu số đa phương tiện, sách giáo khoa điện tử…

Tiếp tục triển khai mở rộng CSDL ngành Giáo dục, kết nối với các CSDL quốc gia nhằm nâng cao tiện ích và hiệu quả cho công tác quản lý giáo dục. Một số CSDL cấu phần sẽ tiếp tục được mở rộng, nâng cao hiệu quả hoạt động gồm CSDL về: giáo dục mầm non, giáo dục thể chất, giáo dục dân tộc, công tác chính trị học sinh sinh viên, cơ sở vật chất và chuyển đổi số.

Đồng thời, toàn ngành nỗ lực nâng cấp, triển khai hệ thống thông tin phổ cập giáo dục xóa mù chữ trên cơ sở kết nối và kế thừa dữ liệu sẵn có từ CSDL quốc gia về dân cư và CSDL ngành Giáo dục.

Với mục tiêu hoàn thành thí điểm triển khai Học bạ số bậc Tiểu học và triển khai Học bạ số trong năm học 2024 – 2025, các Sở GD&ĐT chủ động tham mưu UBND tỉnh, thành phố về nguồn lực để tổ chức triển khai trong năm học mới.

Triển khai nhiệm vụ “Xây dựng cơ sở dữ liệu văn bằng, chứng chỉ do Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý”, hướng đến triển khai văn bằng số và chứng chỉ số.

Ngành Giáo dục sẽ trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Đề án đào tạo nguồn nhân lực phục vụ chuyển đổi số nói chung và Đề án 06/CP nói riêng và Đề án thí điểm mô hình giáo dục đại học số.