Giúp đánh giá, phân loại đúng năng lực học sinh
Cùng quan điểm, thầy Trần Văn Toản, giáo viên Trường THPT chuyên Quốc Học (Thừa Thiên Huế) đánh giá việc ban hành đề tham khảo giúp thầy và trò rõ định hướng trong quá trình ôn tập.
Ngữ liệu được chọn trong phần Đọc hiểu, theo thầy Toản, là đoạn thơ hay, có ý nghĩa nhân văn. Bởi trong ý thơ của Lưu Quang Vũ, dòng sông ấy chảy qua thời gian, mang theo và đắp bồi phù sa cho quê hương xứ xở; kết tinh những trầm tích văn hóa, mang hồn thiêng dân tộc. Những vần thơ gợi cảm xúc và suy nghĩ sâu sắc trong mỗi bạn trẻ. Các câu hỏi phân chia theo các cấp độ nhận thức phù hợp và vừa sức; tạo điều kiện và cơ hội cho học sinh khi làm bài. 4 câu hỏi đó sẽ đánh giá và phân loại đúng năng lực của từng học sinh: trung bình, khá, giỏi.
Phần Làm văn 7 điểm gồm 2 câu, câu nghị luận xã hội 2,0 điểm và câu nghị luận văn học 5,0 điểm. Số điểm và cấu trúc này cũng đã quen thuộc, phù hợp tâm lí, nhận thức của học sinh.
Câu Nghị luận xã hội cũng như các năm trước yêu cầu viết một đoạn văn có quan hệ với nội dung ý nghĩa của ngữ liệu Đọc hiểu. Điều này không làm khó cho thí sinh. Tất nhiên, thầy Toản cho rằng, vừa dựa vào ngữ liệu ở Đọc hiểu, vừa có sự trải nghiệm và vận dụng kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội, học sinh mới đáp ứng trọn vẹn yêu cầu đề ra.
Đề yêu cầu học sinh trình bày suy nghĩ về sự cần thiết phải trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Đây là vấn đề hay. Bởi lẽ, trong thời đại ngày nay, nhiều người, nhất là bạn trẻ, chạy theo nhịp sống mới mà xem nhẹ hoăc vô tâm trước những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Vì thế, đây là dịp để người trẻ thể hiện quan điểm, nhận thức của mình, từ đó góp phần gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
Ở câu Nghị luận văn học, đề thi tập trung vào chương trình lớp 12 là phù hợp với tâm lí học sinh, phù hợp với tình hình các trường đang dạy và học trong mùa dịch và qua online.
Đề thi tham khảo yêu cầu học sinh đi từ phân tích tâm trạng nhân vật mà rút ra nhận xét tư tưởng nhân đạo của nhà văn thể hiện trong đoạn trích. Đây là kiểu bài nghị luận về một tác phẩm, đoạn trích văn xuôi mà các em đã được học trong chương trình. Vì thế các kĩ năng làm bài đã được giáo viên trang bị, rèn luyện nên hoàn toàn không làm khó các em. Học sinh nắm tác phẩm và có kĩ năng phân tích thì không khó để ăn điểm.
Hơn nữa câu lệnh trong đề có 2 yêu cầu, phân tích tâm trạng nhân vật bà cụ Tứ trong đoạn trích và nhận xét tư tưởng nhân đạo của nhà văn Kim Lân trong đoạn trích đã tạo cơ hội cho những học sinh có năng khiếu văn thể hiện ở yêu cầu thứ hai. Đó cũng là chỗ để giám khảo đánh giá các mức độ bài làm của học sinh.