Nghiên cứu cho thấy các doanh nghiệp châu Âu, đặc biệt là các doanh nghiệp Đức, tận dụng các nước thứ ba để bán sản phẩm của họ cho Nga. Điều này thể hiện rõ ràng qua việc phân tích dữ liệu xuất khẩu của các hàng hóa bị cấm như đồ xa xỉ, nước hoa, công nghệ tiên tiến, chất bán dẫn, thiết bị vận tải,...
Đầu năm 2022, xuất khẩu những mặt hàng này của phương Tây sang Nga giảm mạnh nhưng sang các nước láng giềng lại tăng vọt. Gần một nửa số hàng "xuất khẩu song song" này được chuyển qua Kazakhstan và phần còn lại qua Gruzia, Armenia, Kyrgyzstan và các nước khác.
Lượng xe tải diesel hạng trung mà Đức xuất khẩu sang Nga đã giảm xuống 0 vào tháng 5/2022. Tuy nhiên, doanh số bán những chiếc xe tải tương tự này sang Armenia đã tăng theo cấp số nhân và đạt mức gấp 5 lần lượng mà Đức đã bán cho Nga trước đó vào tháng 9.
Litva cũng đã xuất khẩu hàng hóa bị trừng phạt sang Nga, nhưng thông qua một tuyến đường khác – Belarus. Vilnius dường như đã tăng doanh số bán xe cho nước láng giềng lên gấp 10 lần trong khoảng thời gian từ tháng 5 đến tháng 9 năm ngoái.
Al Jazeera nhận định, do xuất khẩu sang Nga đã giảm xuống bằng 0 và nhu cầu ô tô của Belarus khó có thể tăng mạnh như vậy nên có vẻ như những hàng hóa này sẽ được chuyển đến Nga.
Các lãnh đạo phương Tây tại Hội nghị Phục hồi Ukraine ở London. Ảnh: AFP
Quan chức cấp cao ở Kazakhstan thừa nhận với Politico rằng, hàng hóa đã được chuyển qua nước này, bất chấp những nỗ lực ngăn chặn.
Bộ trưởng Thương mại và Hội nhập Serik Zhumangarin phát biểu trước đài truyền hình RFE: "Khi lệnh trừng phạt lần đầu được áp đặt đối với Nga, đại diện các nước phương Tây đã đưa cho chúng tôi danh sách 7.000 loại hàng hóa là đối tượng của lệnh trừng phạt. Nói cách khác, đó là toàn bộ kim ngạch thương mại của chúng tôi. Khi trao đổi, chúng tôi đã nói rằng mình không thể chặn hoặc theo dõi tất cả những thứ này."
Bộ trưởng cho biết chính phủ Kazakhstan đã đàm phán với các đối tác Mỹ và EU để giảm số lượng mặt hàng. Ông cũng cho hay, danh sách cuối cùng đã được tổng hợp dựa trên cơ sở các mặt hàng có trong vũ khí của Nga ở Ukraine. Hiện tại có 104 loại hàng hóa bị cấm, và các bên vẫn đang tiếp tục làm việc.