Nuông chiều sẽ khiến trẻ trở thành vô trách nhiệm nhưng quá nguyên tắc cũng có thể khiến trẻ buộc phải đổ lỗi để tránh bị phạt.
Cô Đào Thị My – Hiệu trưởng trường Mầm non Hoa hồng (HN) cho biết, nhiều cha mẹ không giữ được bình tĩnh khi con mắc lỗi. Vì vậy, trẻ thường có tâm lý sợ sệt dẫn đến không dám nhận trách nhiệm khi làm sai. Dần dần, trẻ hình thành thói quen nói dối, nói tránh để đỡ bị mắng.
Trên thực tế, nhiều cha mẹ quá khắt khe với con khiến trẻ luôn cảm thấy sợ hãi khi làm sai. Khi bị cha mẹ chất vấn về tội lỗi gây ra, con luống cuống nên nghĩ ngay ra cái gì đó để bao biện.
Mỗi khi mắc lỗi, trẻ nghĩ ngay đến sự quát mắng, thậm chí đòn roi của người lớn mà sinh ra trốn tội, đổ lỗi. Lúc này, trẻ chỉ đơn giản hiểu rằng, không nhận trách nhiệm về mình sẽ tránh được thiệt hại cho bản thân. Vì vậy, luôn luôn lắng nghe con để biết mục đích nói dối của trẻ mới có cách để giúp con thành thật trong cuộc sống.
Cô Đào Thị My khuyên rằng, nếu con đã làm điều gì đó chưa đúng, hãy nói luôn vào hậu quả. Cha mẹ không chất vấn thì con sẽ tránh được việc phải bao biện và nói ra những câu nói không có thật. Việc cha mẹ lập tức quát mắng sẽ làm con hoảng sợ và lần sau còn nói dối nhiều hơn. Khi thật bình tĩnh, chúng ta sẽ tìm ra được cách xử sự đúng đắn nhất.
Nếu trẻ nói dối để tránh hình phạt thì rõ ràng vì sợ người lớn mà con làm vậy. Để hạn chế việc con đổ lỗi, trường hợp này cha mẹ cần tự điều chỉnh hành vi của bản thân. Trước tiên, tránh các hình phạt nặng nề hoặc quá mức. Bởi nó sẽ khiến con đổ lỗi “lành nghề hơn”.
Cô My cũng cho biết thêm, trong gia đình, nếu đặt ra quá nhiều khuôn khổ, nguyên tắc cũng khiến trẻ dễ thường đổ lỗi khi không làm theo. Chẳng hạn, người lớn đặt ra quy định, phải chơi với những bạn theo tiêu chí của nào đó. Thậm chí, có người còn chê bai, bức xúc khi con chọn bạn không đúng ý.
“Nói vậy không có nghĩa là cho con tự do, muốn làm gì thì làm. Những nguyên tắc có thể đặt ra một cách linh hoạt, phù hợp và thương lượng với con” – Cô Đào Thị My nêu quan điểm.
Kể cả ở trường, thầy cô cùng tạo môi trường cởi mở sẽ giúp trẻ thoải mái hơn khi bày tỏ suy nghĩ mà không cần phải e dè hay sợ sệt. Chính vì thế, dù ở đâu người lớn cũng đóng một phần không nhỏ trong việc dạy trẻ trung thực, biết nhận lỗi.
Nếu con không dám nhận trách nhiệm, cha mẹ hãy bao dung và thông cảm với con. Khi đó, hãy giúp trẻ hiểu việc nhận trách nhiệm khi làm sai sẽ khiến con đáng tin cậy hơn. Ngoài ra, thầy cô và cha mẹ đừng tiếc lời khen khi trẻ đã dám nhận trách nhiệm về mình. Cách này đơn giản nhưng vô vùng hiệu quả. Trẻ sẽ ngày càng tự hào vì đã nói thật và sẵn sàng nói thật để được biểu dương.