Gửi bình luận
Theo Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Tạ Quang Đông, cuộc thi và triển lãm 5 năm Điêu khắc toàn quốc, dự kiến sẽ khai mạc tháng 9/2023 tại Bảo tàng Hà Nội. Lần trưng bày quy mô này phần nào phản ánh những khó khăn, thuận lợi trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
Có thể sẽ là quá sớm để đánh giá những bước phát triển cũng như điểm yếu của nền điêu khắc đương đại. Tuy nhiên, qua rất nhiều các triển lãm nhóm và cá nhân của các điêu khắc gia trong một vài năm gần đây, có thể phần nào “bắt mạch” những điểm mạnh và hạn chế của điêu khắc Việt.
Để hiểu điêu khắc đương đại, trước hết cần biết nghệ thuật đương đại nói chung giống như một cuộc cách mạng về thị giác và tư tưởng. Đương đại cũng chính là một phần của hiện tại và hiện đại, mở ra những không gian mới, cách nhìn mới về đời sống mà không bó hẹp trong không gian hay chất liệu.
Ở Việt Nam, khái niệm nghệ thuật đương đại xuất hiện từ trước những năm 2000. Khi đó, một nhóm nghệ sĩ Việt Nam bắt đầu tiếp cận với nghệ thuật đương đại thông qua nghệ sĩ Veronika Radulovic - Giám tuyển người Đức.
Năm 2000, Hội Mỹ thuật Việt Nam thành lập Trung tâm Nghệ thuật Đương đại do nghệ sĩ Trần Lương làm Giám đốc. Năm 2018, không gian nghệ thuật đương đại chính thức có mặt tại Tòa nhà Quốc hội với các loại hình videoart, phù điêu, nhiếp ảnh, đồ họa...
 |
| Tác phẩm điêu khắc 'Nhịp mưa' của Vũ Bình Minh trưng bày tại Đài Loan năm 2022. |
Trong khoảng 20 năm, nghệ thuật đương đại của Việt Nam đã vươn tầm ở khu vực cũng như thế giới. Tuy nhiên, những hạn chế cố hữu thì vẫn vẹn nguyên, không nhiều nghệ sĩ đương đại sống được bằng việc bán tác phẩm, thị trường trong nước khá thờ ơ, dè dặt với cái mới.
Từ hạn chế đó, đối chiếu với điêu khắc đương đại mới thấy được những khó khăn để các nhà điêu khắc có thể ghi lại dấu ấn. Trong một thời gian dài, nghệ thuật điêu khắc chìm lắng, thiếu vắng các tác phẩm tầm cỡ. Ngoài việc bó hẹp trong tư duy sáng tạo tượng đài, việc không có không gian trưng bày cũng khiến điêu khắc đương đại xa lạ với công chúng.
Cho đến năm 2015, triển lãm điêu khắc toàn quốc được tổ chức tại không gian nghệ thuật Flamingo Đại Lải, mới bắt đầu cho một hành trình “kéo” điêu khắc đương đại đến gần công chúng hơn. Không gian này cũng thành địa điểm lưu giữ, là môi trường nuôi dưỡng các tác phẩm điêu khắc và kết nối với khán giả.
Tuy nhiên, để công chúng biết, hiểu để yêu thích điêu khắc đương đại thì một vài không gian là chưa đủ - mà cần đến cả một hệ thống để nhờ sự va chạm thị giác hàng ngày, vị trí của điêu khắc sẽ tồn tại tự nhiên trong đời sống xã hội.
“Ba yếu tố cần cho đời sống điêu khắc đương đại là: Tác giả - tác phẩm - nhà sưu tập và không gian trưng bày. Chăm sóc và đưa ra trưng bày là khâu quan trọng sau khi tác giả đã thực hiện tác phẩm, nó quyết định cho sự sống và tồn tại của tác phẩm. Ở ta rất thiếu tính chuyên nghiệp ở khâu chăm sóc, bảo quản rồi đến trưng bày, có thể thấy cả ở các bảo tàng và các sưu tập tư nhân. Những tác phẩm ở đó dần bị hư hại hoặc như bị nhốt kho, chết lâm sàng”.
Nghệ sĩ Khổng Đỗ Tuyền
