“Bên cạnh ưu điểm giúp giáo viên đánh giá được việc học bài ở nhà của học sinh, kiểm tra đầu giờ thường mang cho học sinh cảm giác lo lắng, bất an khi bước vào giờ học. Trường hợp học sinh quên kiến thức cũ, tiết học sẽ bắt đầu rất nặng nề, gây áp lực cho cả thầy và trò. Phần kiến thức mới sau đó có thể được truyền tải không hiệu quả nữa”, cô Nguyễn Thu Hằng chia sẻ.
Cho rằng thời gian mở đầu tiết học rất quan trọng, cô Nguyễn Thu Hằng, giáo viên Trường THCS Nam Từ Liêm (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội), cho rằng: Theo định hướng của Chương trình GDPT 2018, giáo viên không nhất thiết phải kiểm tra đầu giờ, kiểm tra bài cũ đối với học sinh. Vì thời gian mở đầu tiết học đóng vai trò quan trọng trong việc khơi gợi hứng thú học tập trong cả tiết đó.
Còn theo thầy Đỗ Đức Anh, triển khai Chương trình GDPT 2018, mỗi giáo viên phải lấy trò làm trung tâm. Hình thức kiểm tra miệng đầu giờ như trước đây không mang lại hiệu quả thật sự. Vì vậy, với bài cũ, thầy cô phải có phương pháp để học sinh tự giác học bài chứ không phải vì kiểm tra bài cũ, các em mới học. Thầy Đức Anh cũng cho biết, đổi mới phương pháp kiểm tra, giáo viên không nhất thiết chuẩn bị hoạt động nào đó quá cầu kỳ. Chỉ cần có ý tưởng, một vài mẩu giấy, viên phấn hay từ khóa, giáo viên có thể kiểm tra bài cũ học sinh.
“Khi thầy cô không tạo ra sự căng thẳng trong tiết học và không còn dò bài theo kiểu “bất chợt” như trước, học sinh đón đợi giờ học nhiều hơn. Từ đó khoảng cách giữa thầy và trò sẽ không còn”, thầy Đức Anh chia sẻ.
Còn thầy Đặng Hữu Trí, Tổ trưởng Tổ Toán Trường THCS Nguyễn Du (Quận 1), cho rằng, giáo viên đang dạy học theo mục tiêu xây dựng trường học hạnh phúc, giờ học hạnh phúc. Mỗi ngày đến lớp của học sinh phải là một ngày hào hứng, vui vẻ. Do đó, tại Trường THCS Nguyễn Du, ở tất cả môn học, nhà trường đều áp dụng việc khởi động trước giờ học.
Riêng môn Toán sẽ kiểm tra bằng hình thức giao học sinh thực hiện sản phẩm học tập ứng dụng kiến thức như thiết kế giác kế. Sau đó, học sinh tham gia hoạt động trải nghiệm bên ngoài nhà trường với nhiệm vụ sử dụng sản phẩm của mình để đo chiều cao một số đồ vật...
“Đổi mới trong dạy học cũng như kiểm tra, đánh giá được áp dụng từ lâu. Thực ra, việc giáo viên dò bài là để kiểm tra học sinh có ghi nhớ kiến thức hay không, từ đó có thể làm bài tập, sau này áp dụng vào cuộc sống. Hiện nay, công nghệ thông tin phát triển, giáo viên cần chuyển mình theo mục tiêu giáo dục mới, không nên áp dụng phương pháp cũ gây lo lắng cho học sinh”, thầy Trí nói.
Với kinh nghiệm của mình, cô Phan Ngọc Ánh, giáo viên Trường THPT Lý Thái Tổ (Cầu Giấy, Hà Nội), cho rằng, kiểm tra đầu giờ nếu coi như một khâu khởi động cho bài học mới với nhiều hình thức phong phú sinh động (như tổ chức trò chơi, trả lời câu hỏi nhanh, dựng hoạt cảnh…), học sinh vừa hứng thú, vừa chủ động phát triển nhiều kỹ năng.
Tuy nhiên, kiểm tra không nhất thiết thực hiện đầu giờ mà có thể với bất cứ đơn vị kiến thức nào trong giờ học; hoặc dùng để củng cố lại nội dung bài học ở cuối tiết học. Cách thức tổ chức của giáo viên càng sáng tạo thì càng có ích cho học sinh.
Bởi vậy, ta không nên đặt câu hỏi: Kiểm tra đầu giờ có cần thiết không? Mà nên đặt câu hỏi: Cần có những cách thức kiểm tra nào phù hợp và hiệu quả với từng đối tượng học sinh. Kết quả đầu ra của kiến thức và kỹ năng luôn được đánh giá bằng khâu “kiểm tra - đánh giá” bởi vậy đổi mới khâu này là yêu cầu quan trọng với mỗi giáo viên.
Ông Nguyễn Bảo Quốc, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT TPHCM, cho hay, theo tinh thần của Chương trình GDPT 2018 và Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT, trường học đánh giá học sinh qua đánh giá thường xuyên và định kỳ. Trong đó, có môn đánh giá bằng nhận xét, môn đánh giá bằng nhận xét kết hợp điểm số. Về hình thức, Thông tư 22 quy định rõ việc đánh giá thường xuyên được thực hiện thông qua hỏi đáp, viết, thuyết trình, thực hành, thí nghiệm, sản phẩm học tập...
“Hiện vẫn còn tình trạng giáo viên có thói quen gọi học sinh trả bài, dò bài cũ ‘bất chợt’. Việc này xuất phát từ tâm lý dạy học nặng về truyền thụ kiến thức. Trong bối cảnh đổi mới giáo dục, kiểm tra bất ngờ, ‘bất chợt’ không phù hợp bởi mục đích không rõ ràng, nội dung nặng về nhớ kiến thức máy móc sẽ gây căng thẳng, áp lực với học sinh”, ông Nguyễn Bảo Quốc, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT TPHCM cho biết.