Gửi bình luận
NASA vẫn hướng đến Mặt Trăng, hay bước nhảy vọt tiếp theo sẽ bỏ qua Mặt Trăng để tiến thẳng tới Sao Hỏa?
Dư luận đang ngày càng suy đoán rằng chính quyền Trump có thể sẽ thu hẹp hoặc hủy bỏ các sứ mệnh Artemis của NASA sau khi một quan chức chủ chốt rời khỏi cơ quan này và Boeing lên kế hoạch sa thải hàng trăm nhân viên làm việc với các tên lửa Mặt Trăng của họ.
Vào cuối ngày thứ tư vừa rồi, NASA bất ngờ thông báo việc nghỉ hưu của Jim Free, người đã giữ chức Phó quản trị viên lâu năm, có hiệu lực từ thứ bảy này.
Không có lý do nào được đưa ra cho việc Free ra đi sau 30 năm thăng tiến lên vị trí cao nhất trong ngành công vụ của NASA. Tuy nhiên, ông là người ủng hộ mạnh mẽ chương trình Artemis, với mục tiêu đưa phi hành đoàn trở lại Mặt Trăng, thiết lập sự hiện diện bền vững và sử dụng kinh nghiệm đó để chuẩn bị cho sứ mệnh Sao Hỏa.
Mặc dù Artemis ra đời trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Donald Trump, ông đã công khai đề cập đến khả năng bỏ qua Mặt Trăng để tiến thẳng tới Sao Hỏa - một ý tưởng đang ngày càng được chú ý khi Elon Musk, người giàu nhất thế giới và là chủ sở hữu của SpaceX, trở thành đồng minh và cố vấn quan trọng của Trump.
SpaceX của Musk, được thành lập với mục tiêu đưa nhân loại trở thành giống loài đa hành tinh, đang đặt cược lớn vào nguyên mẫu tên lửa Starship cho sứ mệnh Sao Hỏa trong tương lai.
Trump cũng đã chọn nhà du hành vũ trụ tư nhân kiêm tỷ phú trong lĩnh vực thanh toán điện tử Jared Isaacman, một đồng minh thân cận của Musk và đã hai lần bay vào không gian cùng SpaceX, làm người tiếp theo đứng đầu NASA.
Trong tháng này, Boeing thông báo với nhân viên rằng có thể sẽ cắt giảm 400 việc làm khỏi chương trình tên lửa SLS để “phù hợp với các điều chỉnh đối với chương trình Artemis và kỳ vọng về chi phí.”
“Tình trạng này sẽ yêu cầu thông báo sa thải bắt buộc trước 60 ngày cho các nhân viên bị ảnh hưởng trong những tuần tới, theo Đạo luật Điều chỉnh và Đào tạo lại Công nhân (WARN),” Boeing trả lời AFP.
Boeing “đã nhìn thấy dấu hiệu báo trước,” Keith Cowing, nguyên là nhà khoa học của NASA và là người sáng lập NASA Watch, cho biết.
Cho đến nay, SLS chỉ thực hiện một sứ mệnh - Artemis 1 không người lái vào năm 2022 - và đã chứng tỏ chi phí vô cùng đắt đỏ. “Nó có thể chỉ bay một hoặc hai sứ mệnh nữa, hoặc sẽ bị hủy hoàn toàn,” Cowing nhận định.
Sự hoài nghi về chi phí quá lớn của SLS và khoang phi hành Orion - vốn gặp vấn đề về tấm chắn nhiệt khiến các sứ mệnh Artemis tiếp theo bị trì hoãn - đang lan rộng trong cộng đồng những người theo dõi việc thám hiểm không gian.
Tuy nhiên, nhiều người ủng hộ cải cách thay vì hủy bỏ hoàn toàn.
“Chúng ta cần trung thành với kế hoạch hiện tại,” Free phát biểu tại một cuộc họp của Hiệp hội Du hành Không gian Hoa Kỳ vào tháng 10 năm ngoái.
“Điều đó không có nghĩa là chúng ta không thể thực hiện tốt hơn... nhưng chúng ta cần giữ vững mục tiêu Mặt Trăng từ góc độ chuyến bay không gian của con người. Nếu chúng ta mất đi mục tiêu đó, tôi tin rằng chúng ta sẽ rơi vào tình trạng mất phương hướng và các quốc gia khác trên thế giới sẽ vượt qua chúng ta.”
Nhà phân tích chính sách không gian Laura Forczyk lưu ý rằng Free từng được dự đoán sẽ trở thành quyền Giám đốc NASA trước khi vị trí này được trao cho Janet Petro.
Forczyk cảnh báo rằng việc loại bỏ sứ mệnh Mặt Trăng sẽ làm mất đi một nền tảng thử nghiệm quan trọng cho các công nghệ cần thiết để đảm bảo hành trình an toàn tới Sao Hỏa.
Mặc dù Musk từng gọi Artemis là “chương trình tối đa hóa việc làm” và cho rằng “cần có một điều gì đó hoàn toàn mới mẻ,” sáng kiến này vẫn nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ Quốc hội Mỹ.
Chương trình này tạo ra hàng chục nghìn việc làm tại các bang như Texas, Alabama, Mississippi và Florida, với sự ủng hộ của các đảng viên Cộng hòa chủ chốt, bao gồm Thượng nghị sĩ Ted Cruz.
Việc từ bỏ sứ mệnh Mặt Trăng cũng sẽ để Trung Quốc tự do cắm cờ trên cực nam của Mặt Trăng với sứ mệnh có người lái dự kiến vào năm 2030.
Forczyk tin rằng Artemis có khả năng được cải tiến hơn là bị hủy bỏ, với việc SLS có thể chỉ thực hiện một hoặc hai chuyến bay trước khi các công ty tư nhân như SpaceX hoặc Blue Origin của Jeff Bezos đảm nhận các vai trò quan trọng.
“Tuy nhiên, chính quyền Trump rất khó đoán trước, và chúng ta thực sự không thể biết được ý định của Donald Trump hay Musk,” Forczyk chia sẻ với AFP.
Một điều không chắc chắn khác là cách mà nỗ lực thu nhỏ quy mô chính phủ liên bang của Trump sẽ ảnh hưởng đến NASA.
Một phát ngôn viên của NASA cho biết hôm thứ năm rằng khoảng năm phần trăm lực lượng lao động đã chấp nhận đề nghị “trì hoãn nghỉ việc,” cho phép họ tiếp tục nghỉ hành chính và nhận lương cho đến tháng 9.
Bryan
Theo AFP
