Đầu tháng 9, Công an TP HCM cảnh báo một số thủ đoạn huy động tiền trái phép núp bóng công việc online. Kẻ lừa đảo thường có chung thủ đoạn đăng tin trên mạng xã hội, quảng cáo về "việc nhẹ, lương cao, làm tại nhà". Chỉ với các bước đơn giản như tải app để thực hiện nhiệm vụ ảo hay xem video trên website, nhiều người đã mắc bẫy và sẵn sàng nạp tiền để tham gia.
Thời gian đầu, kẻ xấu sẽ lấy tiền của người vào sau để trả thưởng cho người trước. Khi người tham gia ngày càng nhiều, chúng sẽ chiếm đoạt tiền rồi bỏ trốn. Đây là cạm bẫy đa cấp lừa đảo núp bóng công việc, dễ dàng thu hút người nhẹ dạ cả tin, cơ quan công an khuyến cáo.
Luật sư Nguyễn Quang Trung, Công ty Luật TNHH Việt Tâm, cho rằng hình thức lừa đảo này xuất hiện ngày càng nhiều. Tội phạm đánh vào nhu cầu kiếm tiền của giới trẻ bằng những thuật ngữ mỹ miều như kiếm tiền thời đại 4.0, kiếm tiền online... Số tiền đóng mỗi người chỉ vài trăm nghìn đồng nhưng khi lôi kéo được đông người tham gia thì con số lên tới hàng tỷ.
Trong sự việc trên, đa số nạn nhân là học sinh, sinh viên, nhiều em chưa nhận thức được đúng sai nên vô tình tiếp tay cho hoạt động của tội phạm.
Về xử phạt, luật sư Trung cho rằng, chỉ cần chiếm đoạt từ 2 triệu đồng trở lên, người vi phạm đã phải chịu trách nhiệm hình sự. Nếu giám đốc lừa đảo chiếm trên 500 triệu đồng sẽ bị phạt từ 12 năm đến 20 năm tù hoặc chung thân, theo điều 174 Bộ luật Hình sự 2015.
Những người tham gia với vai trò giúp sức có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự, tuỳ thuộc vào mức độ bàn bạc, ăn chia, giúp sức về vật chất và tinh thần,... Nếu biết rõ hành vi lừa đảo mà không tố giác, người đó có thể bị phạt về tội Che giấu tội phạm hoặc Không tố giác tội phạm, theo điều 389, 390 Bộ luật Hình sự 2015.
Luật sư khuyến cáo các nhân viên, cộng tác viên là nạn nhân của công ty trên cần nhanh chóng làm đơn tố giác tội phạm, gửi đến công an; VKSND cấp quận, huyện; Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao để cơ quan chức năng sớm vào cuộc điều tra xử lý.
Trả lời VnExpress, chuyên gia tài chính Lâm Minh Chánh, cho rằng với hình thức đa cấp núp bóng một công việc, những người non kinh nghiệm khó nhận biết. Xét về bản chất, công ty trên đã biến cộng tác viên thành người tuyển dụng để tăng nhanh số người trong hệ thống. Họ buộc cộng tác viên phải mua hàng - gói hàng 250.000 đồng. Sau đó, cộng tác viên phải bán gói hàng 250.000 đồng cho nhiều người khác thì mới được nhận lại tiền cọc và lương (hứa hẹn).
"Khi số lượng cộng tác viên tăng nhanh, số tiền cọc càng nhiều, người chủ có thể biển thủ rồi giải thể công ty, hoặc tệ hơn là ôm số tiền đó bỏ trốn. Khi đó, người tham gia sẽ bị mất "cả chì lẫn chài", ông Chánh cho hay.
* Tên nạn nhân đã thay đổi