Ở trên biển, TQ cũng đang thực hiện chương trình “Vạn Lý Trường Thành dưới nước”, Reuters dẫn hai nguồn tin của hải quân Mỹ cho hay. Hệ thống do thám này đang được xây dựng, bao gồm các dây cáp được trang bị cảm biến nghe sóng siêu âm đặt dọc đáy biển ở Biển Đông. TQ cũng xây dựng một đội thuyền không người lái trên và dưới biển để truy tìm tàu ngầm của đối phương.
Tòa nhà sáu tầng (ở giữa) được cho là “đồn cảnh sát mật” Trung Quốc ở quận Manhattan, TP New York (Mỹ) hồi tháng 4. Ảnh: AP
Mỹ cũng đa dạng cách do thám
Theo đài CGTN, trong nhiều thập niên, Washington đã không ngừng nỗ lực theo dõi TQ. Vào tháng 6-2022, Bộ Ngoại giao TQ nói rằng các máy bay trinh sát của nước này đã nhiều lần mạo danh máy bay dân dụng của các nước khác để bay ở khu vực Biển Đông. Trích dẫn số liệu thống kê từ các tổ chức chuyên môn, bộ này cho biết số lượng các nhiệm vụ trinh sát quân sự tầm gần của Mỹ chống lại TQ đã tăng hơn gấp đôi so với một thập niên trước, theo đài CGTN.
TQ luôn cứng rắn với những hoạt động này của Mỹ. Hồi cuối tháng 5, chiến đấu cơ J-16 của TQ bay tạt ngang phía mũi của máy bay do thám RC-135 của Mỹ. Bắc Kinh giải thích lý do mà Washington cho là “áp sát nguy hiểm” này là vì Mỹ đã điều tàu chiến, máy bay “để giám sát ở phạm vi gần TQ, gây tổn hại nghiêm trọng an ninh quốc gia TQ”. Giữa tháng 7, lực lượng TQ cũng đã phát hiện và gửi cảnh báo nghiêm khắc tới máy bay tuần tra chống ngầm P-8A của Mỹ mà TQ cho rằng đang trinh sát ở eo biển Đài Loan, theo tờ Global Times.
Mỹ cũng cài cắm điệp viên vào các cơ quan, công ty nhà nước TQ, bao gồm chiến thuật tuyển mộ gián điệp TQ ở nước thứ ba. Gần đây nhất, vào tháng 8, chỉ trong vòng nửa tháng, cơ quan an ninh nước này đã triệt phá được hai vụ gián điệp Mỹ, theo tờ Global Times.
Hai nghi phạm bị bắt, một người là quan chức của một bộ trong chính phủ TQ, người kia là nhân viên cấp cao của một tập đoàn công nghiệp quân sự TQ. Điểm chung là hai người này đều được cấp trên cử đi học tập ở nước ngoài, một người đi Nhật, một người đi Ý và được nhân viên CIA ở nước sở tại tuyển dụng. Khi về nước, họ sẽ được cài vào những bộ phận quan trọng của TQ, đánh cắp thông tin và nhận thưởng từ CIA.
Tương tự chương trình “Vạn Lý Trường Thành dưới nước” của TQ, hải quân Mỹ cũng đang tiến hành tái thiết chương trình do thám chống tàu ngầm lớn nhất của nước này kể từ khi kết thúc chiến tranh lạnh. Đây được gọi là dự án “Hệ thống giám sát tích hợp dưới biển” (IUSS) trị giá hàng tỉ USD.
Dự án IUSS sẽ bao gồm việc hiện đại hóa mạng lưới cáp thăm dò âm thanh dưới nước hiện có và trang bị thêm cho đội tàu giám sát những cảm biến tiên tiến, máy thu âm dưới biển. Mục đích của các nỗ lực này đều nhằm tăng cường khả năng do thám của quân đội Mỹ trước đối thủ.
Cuộc đua đầy rủi ro Ông Christopher Johnson, cựu chuyên gia phân tích TQ của CIA, khẳng định đã có sự gia tăng hoạt động do thám từ cả hai nước và hai nước đã theo dõi nhau ở nhiều mức độ trong thời gian dài. “Nhưng có lẽ phía TQ đang làm nhiều hơn, đơn giản vì họ ngày càng lớn mạnh hơn, có ảnh hưởng hơn, giàu có hơn và do đó có nhiều nguồn lực hơn để thực hiện (do thám) so với trước đây” - ông Johnson bình luận. Trong khi đó, nhà nghiên cứu Chen Xiangmiao, thuộc Viện Nghiên cứu Biển Đông quốc gia TQ, lại cho rằng vì Mỹ là quốc gia số 1 về hoạt động do thám nên “TQ đang cố gắng xây dựng lợi thế so sánh tuyệt đối trong cạnh tranh thông tin và tình báo trong các lĩnh vực không gian, hàng không, hàng hải và không gian mạng”. Hoạt động gián điệp có thể ngăn chặn việc rơi vào chiến tranh hoặc tạo điều kiện thuận lợi cho các cuộc đàm phán tế nhị. Tuy nhiên, nó cũng có thể đẩy các quốc gia tới xung đột vũ trang hoặc gây ra rạn nứt ngoại giao, tờ The New York Times đánh giá. Chẳng hạn, sau vụ Mỹ bắn hạ khinh khí cầu của TQ, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hủy chuyến thăm TQ và hai bên xảy ra tranh cãi ngoại giao nảy lửa. Mỹ cũng nhiều lần cáo buộc và chất vấn TQ về việc thông tin tình báo cho rằng TQ cung cấp vũ khí cho Nga, dù TQ phủ nhận khiến bất đồng giữa hai nước gia tăng. Ông John Delury, nhà nghiên cứu về TQ học của ĐH Yonsei Delury (Hàn Quốc), nói: “Khi có ít giao tiếp hơn, cộng đồng tình báo của hai chính phủ ngày càng phải phỏng đoán nhiều hơn. Sau đó, sẽ có nhiều chỗ hơn cho những giả định sai lầm”. |