Gửi bình luận
Để Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam có thể trở thành trung tâm nghiên cứu ngang tầm các nước tiên tiến trong khu vực và thế giới, cần có những bước đi cụ thể, từ việc cải thiện cơ chế chính sách, nâng cao chất lượng đội ngũ nghiên cứu, đến tăng cường đầu tư...
Chiều 2/12, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam tổ chức Hội thảo "Xây dựng Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam thành trung tâm nghiên cứu ngang tầm các nước tiên tiến trong khu vực và trên thế giới – Thực trạng và giải pháp".
Phát biểu tại Hội thảo, TS. Phan Chí Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam nhấn mạnh, Đảng và Nhà nước ta luôn thực hiện nhất quán chủ trương KHCN là quốc sách hàng đầu; khẳng định phát triển KHCN và đổi mới sáng tạo là một trong những đột phá chiến lược trong phát triển đất nước.
Thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, trong những năm qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành hữu quan đã ban hành và tổ chức thực hiện nhiều văn bản quy phạm pháp luật tạo hành lang pháp lý quan trọng nhằm phát triển, thúc đẩy KHCN và đổi mới sáng tạo, trong đó có khoa học xã hội và nhân văn.
Ngày 9/7/2024, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 107 ban hành Chương trình hành động của Chính phủ, trong đó giao Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam xây dựng Đề án tăng cường năng lực, phát triển Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045 ngang tầm với các nước tiên tiến trong khu vực và thế giới.
TS. Phan Chí Hiếu nhấn mạnh, ngày 1/12 vừa qua, Bộ Chính trị, Ban Bí thư trung ương Đảng tổ chức Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của BCH Trung ương khóa XII về "Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả".
Tại Hội nghị, các đồng chí lãnh đạo chủ chốt của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và đồng chí Trưởng Ban Tổ chức Trung ương đã phổ biến, quán triệt tinh thần về cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy, trong đó có gợi ý định hướng "nghiên cứu đề xuất sắp xếp 2 Viện Hàn lâm và 2 Đại học quốc gia".
"Trong bối cảnh đó, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam cần chủ động đề xuất các giải pháp sắp xếp theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, hướng tới xây dựng Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam trở thành trung tâm nghiên cứu ngang tầm các nước tiên tiến trong khu vực và trên thế giới", TS. Phan Chí Hiếu nhấn mạnh.
Theo PGS.TS. Tạ Minh Tuấn, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, khoa học xã hội và nhân văn ngày càng khẳng định vị trí, vai trò quan trọng đối với đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, đối với công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc, đặc biệt trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế sâu rộng.
Tuy nhiên, đầu tư cho khoa học và công nghệ nói chung, khoa học xã hội và nhân văn nói riêng ngày một giảm. Hầu hết các chủ trương, chính sách của Việt Nam đến nay đều được xây dựng chung cho cả khoa học tự nhiên và công nghệ và khoa học xã hội và nhân văn, nhưng thường xuất phát từ thực trạng và yêu cầu của khoa học tự nhiên và công nghệ hơn là khoa học xã hội và nhân văn. Điều đó dẫn đến việc khoa học xã hội và nhân văn đối mặt với nhiều khó khăn, bất cập.
PGS.TS. Tạ Minh Tuấn dẫn kinh nghiệm ở một số quốc gia như Trung Quốc và Hàn Quốc cho thấy, khoa học xã hội và nhân văn được định vị có vị thế quan trọng trong hệ thống chính trị; có vai trò hàng đầu trong việc định hướng phát triển của quốc gia nên được đầu tư thỏa đáng cả về nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất và nhân lực.
Nhờ đó, khoa học xã hội và nhân văn có điều kiện phát triển vượt bậc, trở lại phục vụ tốt hơn cho việc xây dựng và phát triển ở các quốc gia này.
Chính vì thế, thời gian tới, các nhiệm vụ giải pháp cho từng lĩnh vực hoạt động của Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam cần được tập trung trên các lĩnh vực như: Kiện toàn tổ chức bộ máy; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn; xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ; đổi mới quản trị nội bộ; nâng cao chất lượng nghiên cứu cơ bản và tư vấn chính sách; đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; hợp tác quốc tế, công tác thông tin khoa học xã hội (thư viện, xây dựng cơ sở dữ liệu, xuất bản tạp chí, sách); xây dựng cơ sở hạ tầng và công nghệ thông tin hiện đại...
Trong khi đó, GS.TS Võ Đại Lược, nguyên Viện trưởng Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính trị thế giới cho rằng, muốn phát triển Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam trở thành trung tâm nghiên cứu ngang tầm các nước tiên tiến trong khu vực và thế giới thì Viện phải có những chuyên gia giỏi, hàng đầu. Tuy nhiên, hiện nay, các chuyên gia có xu hướng chọn làm việc tại các trường đại học vì thu nhập cao hơn.
Do đó, các chính sách đãi ngộ, thu hút các nhà khoa học tài năng phải được cải thiện, đặc biệt là đối với các chuyên gia đầu ngành. Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam cần xây dựng một môi trường làm việc tốt hơn, với các chính sách đãi ngộ hợp lý để giữ chân các tài năng.
Bên cạnh đó, Viện phải thực sự là cơ quan tư vấn cho Đảng, Nhà nước, đề xuất những quan điểm mới, tư duy mới, phối hợp với các cơ quan chức năng để "cởi bỏ" những ràng buộc để các nhà khoa học được quyền tiếp xúc, nhận sự hỗ trợ và hợp tác với các viện, học giả trên thế giới nhằm học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm và phát triển các nghiên cứu mang tầm quốc tế.
